Ναρκοθέτηση και νάρκωση

Κάθε επικριτική δήλωση ξένου ηγέτη ή θεσμικού παράγοντα για τον Ερντογάν δημιουργεί ευδιαθεσία σε έλληνες πολεμιστές της ελληνοτουρκικής σχολιαστικής μεθορίου. Προχθές ο Μπάιντεν, χθες ο Πούτιν, πριν από κάποιους μήνες ο Μακρόν, ενίοτε κάποιος ευρωπαίος τιτλούχος. Δεν απορρίπτουν τον Ερντογάν. Τον επικρίνουν και μάλιστα με ένταση ανάλογη με το τι θέλουν να αποσπάσουν. Η διαπραγματευτική τακτική εκλαμβάνεται ως ένα είδος «ναυμαχίας Ναυαρίνου». Επίσης σημαντικό ρόλο στην ευδιαθεσία «αναλυτών» παίζουν αρνητικές ειδήσεις, όπως π.χ. ότι ο Τσαβούσογλου γιουχαΐστηκε από πυρόπληκτους ή ότι ο ίδιος ο Ερντογάν δυσαρέστησε αφού η τεράστια πομπή του έκλεισε τους δρόμους δημιουργώντας αγανάκτηση σε πολίτες.

Γράφονται ενθουσιώδη κείμενα για την αναπότρεπτη πολιτική κατάρρευση του τούρκου ηγέτη ή την οργή της τουρκικής πολιτικής ηγεσίας για την καταδίκη του Συμβουλίου Ασφαλείας για τα Βαρώσια.

Μια διαμεσολαβημένη χαρά, που «εξουσιοδοτεί» το «γενικό κλίμα» ή τη συμπωματική διεθνή επίκριση, ως «επίλυση» της τεράστιας ελληνοτουρκικής ασυμμετρίας, του δομικού ελληνοτουρκικού προβλήματος. Τη διαφορά ισχύος, τη συνακόλουθη πολιτική τεχνική και το μεγάλο στρατηγικό βάθος της γείτονος.

Αν διαβάσει κανείς δηλώσεις του ηγέτη του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος Κιλιτσντάρογλου, της ηγέτιδας του «Καλού Κόμματος» Ακσενέρ και πολλών άλλων, διαπιστώνει, εκτός του ότι ο Ερντογάν είναι πολύ πιο προικισμένος, είναι και πιο σύνθετος στις πολιτικές του κατασκευές. Καβαλάει ένα καλάμι «εθνικής ανεξαρτησίας» με μέτρο και τηρώντας γενικά τις σχέσεις τόσο με το ΝΑΤΟ όσο με τη Ρωσία, διαταράσσοντάς τες όσο του χρειάζεται, αλλά συγχρόνως κολακεύει και τη λαϊκή ψυχή του μουσουλμανικού κόσμου απέναντι στους «σταυροφόρους».

Ο λαϊκισμός και ο εθνικιστικός παροξυσμός των ηγετών της τουρκικής σκηνής ουσιαστικά επιβεβαιώνουν τον συμπαγή χαρακτήρα του τουρκικού επεκτατισμού και μικρο-ιμπεριαλισμού. (Δυστυχώς προσωπικότητες σαν του Μουσταφά Ακιντζί σπανίζουν ή είναι στο μπουντρούμι.)

Ας δούμε ένα ενδιαφέρον παράδειγμα που δείχνει τον πολυσύνθετο χαρακτήρα της πολιτικής διάρθρωσης. Η Ρωσία έδωσε παραγγελία σε τουρκικό ναυπηγείο για την κατασκευή ενός παγοθραυστικού. Το ναυπηγείο ιδρύθηκε το 2005, μπορεί να κατασκευάσει τεράστια σκάφη και απασχολεί 4.000 εργαζομένους. Πήρε τη δουλειά χτυπώντας τις τιμές και ανταγωνιζόμενο επιτυχώς εκτός από ρωσικά, γερμανικά και φινλανδικά ναυπηγεία. Πριν από λίγες μέρες στο Τύπο δημοσιεύτηκε η είδηση για τον τουρκικό «εθνικισμό» (ή καταναλωτικό πατριωτισμό) στην αγορά αυτοκινήτων. Οι τούρκοι καταναλωτές αγοράζουν σχεδόν αποκλειστικά οχήματα που φτιάχνονται στην Τουρκία.

Δηλαδή δεν υπάρχει μόνο η ουσιώδης και βαθιά βιομηχανική και τεχνολογική ανάπτυξη, αλλά έχει αναπτυχθεί και μια έκκεντρη, στηρικτική πάντως, καταναλωτική συνείδηση. Είναι ενδιαφέρον ότι σε διάφορα υποπροϊόντα μυθοπλασίας που εξάγουν (υποτίθεται μιας νεοαστικής, εκσυγχρονισμένης ουδετερότητας) βλέπει κανείς να δεσπόζει το πορτρέτο του Κεμάλ ως φόντο των πρωταγωνιστών.

Στην Τουρκία, η οικονομική-βιομηχανική δομή, η πολιτική μονομέρεια, η διπλωματική πολυμέρεια και η μυθοπλαστική αναγωγή απαντούν εντέλει στη λαϊκή κερκίδα, σε αυτό που έχει σχηματιστεί ως συλλογικό αίσθημα. Αυτή τη «συνάντηση», τον συνδυασμό, δεν την επιλύουν κριτικά κείμενα μιας δυτικής ελευθεροφροσύνης και ενός δικαιωματικού τυπικού.

Η ελληνική αντίδραση, αυτόματα και πολυετώς, είναι μεταθετική. Χαίρεται γιατί έχασε πέναλτι ο επιθετικός του αντιπάλου, παραβλέποντας ότι ο αγώνας διεξάγεται στα ελληνικά (ευρωπαϊκά) καρέ.