Η ελληνική γλώσσα στο διάβα του χρόνου: Περί της ινδοευρωπαϊκής οικογένειας γλωσσών (Μέρος Ε’)

Όλες οι γλώσσες που συναπαρτίζουν την ινδοευρωπαϊκή οικογένεια, τόσο αυτές που συγκροτούν τους δέκα κύριους κλάδους όσο και οι φτωχά μαρτυρημένες «υπολειμματικές γλώσσες» για τις οποίες κάναμε λόγο στο αμέσως προηγούμενο άρθρο μας, συσχετίζονται με βάση μια σειρά εντυπωσιακών μορφικών αντιστοιχιών που παρατηρούνται ανάμεσά τους. Οι αντιστοιχίες αυτές απαντούν σε όλα τα γραμματικά επίπεδα, αφορούν δε τη φωνολογία, τη μορφολογία, το λεξιλόγιο και τη σύνταξη.

Ειδικότερα σε ό,τι αφορά τη φωνολογία, οι υπό εξέταση αντιστοιχίες χαρακτηρίζονται από κανονικότητα και σε γενικές γραμμές δεν αλληλοσυγκρούονται, ενώ καθεμία εξ αυτών εμφανίζεται σε ένα μεγάλο αριθμό λέξεων και μορφημάτων από ολόκληρο το φάσμα των ινδοευρωπαϊκών γλωσσών. Οι φωνητικές αυτές αντιστοιχίες θα ήταν δύσκολο να ερμηνευτούν με βάση την τυχαία σύγκλιση, τους όποιους δανεισμούς μεταξύ των γλωσσών ή την καθολικότητα της ανθρώπινης γλώσσας. Ως εκ τούτου, η μόνη ερμηνεία που απομένει εν προκειμένω είναι η γενετική συγγένεια, με άλλα λόγια η καταγωγή των ινδοευρωπαϊκών γλωσσών από μια κοινή αφετηριακή γλώσσα, την «πρωτοϊνδοευρωπαϊκή».

Οι φωνητικές αντιστοιχίες, οι αντιστοιχίες που παρουσιάζουν οι λέξεις και τα μορφήματα στο νόημα ή και στη γραμματική λειτουργία τους, οι ιδιαίτερα σημαντικές συμπτώσεις μορφής και νοήματος συνιστούν αναμφισβήτητες ενδείξεις γενετικής συγγένειας ανάμεσα στις διάφορες ινδοευρωπαϊκές γλώσσες.

Μάλιστα, οι αντιστοιχίες και οι ομοιότητες αυτού του είδους όχι μόνο επιβεβαιώνουν την ενότητα της ινδοευρωπαϊκής οικογένειας, αλλά και επιτρέπουν την αποκατάσταση φθόγγων και τύπων της μητρικής πρωτογλώσσας, της «πρωτοϊνδοευρωπαϊκής», δεδομένου ότι οι μαρτυρίες των θυγατρικών γλωσσών μάς δίνουν μια ιδέα για την αφετηρία τους.

Εξάλλου, οι παραλληλίες μεταξύ των ινδοευρωπαϊκών γλωσσών καθιστούν ευκρινείς τις στενότερες συγγένειες, τις ιδιαίτερες ομοιότητες, ανάμεσα σε διαφορετικούς κλάδους, προπάντων όταν δύο ή περισσότεροι εξ αυτών έχουν κοινό κάποιο χαρακτηριστικό που είναι νεωτεριστικό σε σχέση με την αφετηριακή γλώσσα.

Η ελληνική γλώσσα στο διάβα του χρόνου: Περί της ινδοευρωπαϊκής οικογένειας γλωσσών (Μέρος Α’)

Η ελληνική γλώσσα στο διάβα του χρόνου: Περί της ινδοευρωπαϊκής οικογένειας γλωσσών (Μέρος Β’)

Η ελληνική γλώσσα στο διάβα του χρόνου: Περί της ινδοευρωπαϊκής οικογένειας γλωσσών (Μέρος Γ’)

Η ελληνική γλώσσα στο διάβα του χρόνου: Περί της ινδοευρωπαϊκής οικογένειας γλωσσών (Μέρος Δ’)