Νοσήματα υποχρεωτικής δήλωσης: Τι πρέπει να γνωρίζετε

Στην κατάρτιση καταλόγου με τις μεταδοτικές νόσους των ζώων, που εγκυμονούν κινδύνους για την υγεία των ζώων ή τη δημόσια υγεία στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ολόκληρη ή τμήματά της), προχώρησε ο ΟΙΕ (Διεθνές Γραφείο Επιζωοτιών) με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Πολλές εξ αυτών αποτελούν Νοσήματα Υποχρεωτικής Δήλωσης στη χώρα μας.

Συγκεκριμένα, κάθε πρόσωπο ή φορέας που κατέχει ή διαχειρίζεται ζώα έχει την υποχρέωση να δηλώνει στις κτηνιατρικές αρχές οποιαδήποτε υποψία ή επιβεβαίωση νοσήματος υποχρεωτικής δήλωσης. Οι νόσοι που εκδηλώνονται σε εκτρεφόμενα ή άγρια ζώα, μπορούν να έχουν σοβαρές επιπτώσεις στη δημόσια υγεία (ζωοανθρωπονόσοι, εστίες μόλυνσης), την υγεία των ζώων (επιζωοτίες), την υδατοκαλλιέργεια, το περιβάλλον, τη βιοποικιλότητα και την οικονομία.

Tα μέτρα πρόληψης και ελέγχου των διαφόρων νόσων είναι πιο εύκολο να εφαρμοσθούν στα εκτρεφόμενα ζώα από ό,τι στα άγρια. Η χώρα μας γειτνιάζει με κράτη, στα οποία ενδημούν πολλά νοσήματα υποχρεωτικής δήλωσης και ως εκ τούτου χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στην πρόληψη μετάδοσής τους.

Οι νόσοι των ζώων μεταδίδονται με μέση επαφή, με τη μεταφορά των νοσογόνων παραγόντων μέσω του συστήματος υδάτων και αέρα, διαβιβαστών όπως έντομα ή ακάρεα, του σπέρματος, των ωαρίων και εμβρύων, που χρησιμοποιούνται για την τεχνητή γονιμοποίηση και με αντικείμενα, όπως οχήματα μεταφοράς, εξοπλισμός, χόρτο και άχυρο.

Οι νοσογόνοι παράγοντες ενδέχεται επίσης να περιέχονται στα τρόφιμα και σε άλλα προϊόντα ζωικής προέλευσης  που δεν έχουν υποστεί την κατάλληλη επεξεργασία (π.χ. δέρμα, γούνα,  φτερά, κέρατα). Τα άγρια ζώα μπορεί να είναι δυνητικά θύματα των εν λόγω νόσων αλλά και διαβιβαστές αυτών σε άλλα είδη.

Για την πρόληψη της μετάδοσης νοσημάτων υποχρεωτικής δήλωσης  πρέπει να λαμβάνονται μέτρα βιοασφάλειας για όλες τις οδούς μόλυνσης, όπως πχ: καθαρισμοί – απολυμάνσεις, απεντομώσεις, μυοκτονίες, αποπαρασιτώσεις.

Επίσης, στον Κανονισμό 2016/429 προσδιορίζονται αρχικά νόσοι υψηλής μεταδοτικότητας με σοβαρές κοινωνικο-οικονομικές επιπτώσεις ή συνέπειες στη δημόσια υγεία:

i) αφθώδης πυρετός,

ii) κλασική πανώλη των χοίρων,

iii) αφρικανική πανώλη των χοίρων,

iv) υψηλής παθογονικότητας γρίπη των πτηνών,

v) αφρικανική πανώλη των ίππων,

ενώ ακολουθούν και άλλα 58 νοσήματα, μεταξύ των οποίων και οι ζωοανθρωπονόσοι Λύσσα, Βρουκέλλωση και  Φυματίωση.

Οι υπεύθυνοι επιχειρήσεων, που παρατηρούν τα ζώα τους σε τακτική βάση και είναι οι πλέον αρμόδιοι να ανιχνεύσουν μη φυσιολογική θνησιμότητα ή άλλα σοβαρά συμπτώματα μιας νόσου ή σημαντική μείωση στα ποσοστά παραγωγής απροσδιόριστης αιτίας, διαδραματίζουν ουσιώδη ρόλο στην επιτήρηση που πραγματοποιεί η αρμόδια κτηνιατρική αρχή, την οποία οφείλουν να ενημερώνουν άμεσα.

Επίσης, οι πολίτες και ομάδες ανθρώπων με συχνή παρουσία στην ύπαιθρο, σε ορεινά μονοπάτια και δάση, όπως μέλη κυνηγετικών και ορειβατικών συλλόγων, Φορέων Διαχείρισης βιοτόπων και ομίλων πεζοπορίας, θηροφύλακες και υπάλληλοι δασικών υπηρεσιών, να ενημερώνουν άμεσα τις τοπικές κτηνιατρικές αρχές σε περίπτωση ανεύρεσης νεκρών ή ύποπτων ζώων (με αλλαγή στη συνήθη συμπεριφορά τους).