Κούβα : Το νησιωτικό κράτος ανακοίνωσε μεταρρυθμίσεις σε τροχιά ελεύθερης αγοράς

Ένα μεγάλο –και μάλλον μη αναστρέψιμο- βήμα έκανε η Κούβα, προς την επέκταση του ιδιωτικού της τομέα στη διάρκεια του περασμένου Σαββατοκύριακου.

Το Σάββατο, η κομμουνιστική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι σύντομα οι Κουβανοί θα έχουν τη δυνατότητα να αναζητήσουν εργασία ή να ανοίξουν επιχειρήσεις στους περισσότερους κλάδους.

Μέχρι τώρα, οι Κουβανοί ήταν υποχρεωμένοι να εργάζονται σε έναν από τους 127 εγκεκριμένους από την κυβέρνηση τομείς του ιδιωτικού τομέα. Ορισμένες από τις εργασίες που νομιμοποιήθηκαν στη διάρκεια των τελευταίων ετών, είναι εκείνες του κουρέα, του υπαλλήλου σε βουλκανιζατέρ, του κηπουρού φοινίκων και του… δανδή, όπως αποκαλούνται οι πολίτες που φορούν στολές για να ποζάρουν με τους τουρίστες έναντι αμοιβής.

Όμως πολλοί Κουβανοί διαμαρτύρονταν για το γεγονός ότι η κρατική λίστα δεν περιλάμβανε τις ευκαιρίες που δημιουργούνται από την εσχάτως ελεύθερη πρόσβαση στο διαδίκτυο, αλλά και από την ίδια την ικανότητα του πληθυσμού για καινοτομίες και εφευρέσεις.

Τώρα έχουν τη δυνατότητα να εργαστούν σε περισσότερους από 2.000 τομείς.

«Τα νέα μέτρα για την αυτοαπασχόληση που εγκρίθηκαν από το Συμβούλιο Υπουργών θα διευρύνουν σημαντικά τις δραστηριότητες με τις οποίες μπορούν να ασχοληθούν. Ένα νέο και σημαντικό βήμα για την ανάπτυξη αυτού του είδους της εργασίας», έγραψε στο Twitter ο Κουβανός αξιωματούχος Μαρίνο Μουρίλο Χόρχε, «ο τσάρος των μεταρρυθμίσεων» που επιβλέπει την προσπάθεια εκσυγχρονισμού της οικονομίας της χώρας.

Η αυτοαπασχόληση και ο καπιταλισμός σχεδόν ήταν απαγορευμένα στην Κούβα μέχρι που σχεδόν έφτασε στο χείλος της κατάρρευσης με τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης που μέχρι τότε ήταν η μεγαλύτερη εξαγωγική αγορά της χώρας.

Σταδιακά, και με συχνές υπαναχωρήσεις, η κουβανέζικη κυβέρνηση επέτρεψε στον λαό της να σταματήσει να εργάζεται σε χαμηλόμισθες κρατικές θέσεις και να αρχίσει να δημιουργεί τις δικές του επιχειρήσεις. Βάσει των στατιστικών της ίδιας της κυβέρνησης, περισσότεροι από 600.000 Κουβανοί απασχολούνται πλέον στον ιδιωτικό τομέα, αν και ο αριθμός τους πιθανότατα είναι πολύ μεγαλύτερος, αφού η μαύρη αγορά της νησιωτικής χώρας ακμάζει.

Ακόμη κι έτσι, οι κουβανέζικες αρχές συχνά αντιμετωπίζουν τους επιχειρηματίες του νησιού ως αναγκαίο κακό, αλλά και ως έναν Δούρειο Ίππο που θα μπορούσε να επιτρέψει σε αντιπάλους της χώρας, όπως οι ΗΠΑ, να ανατρέψουν την επανάσταση –όπως εξάλλου προσπαθούν να κάνουν εδώ και δεκαετίες.

Και παρά το γεγονός ότι η επίσημη γραμμή των αρχών της Κούβας είναι ότι εφαρμόζουν μεταρρυθμίσεις της ελεύθερης αγοράς «χωρίς βιασύνη, αλλά και χωρίς διακοπή», το άνοιγμα της αγοράς καθυστερεί, καθώς η κυβέρνηση μοιάζει να αμφισβητεί κατά πόσον η περαιτέρω ενδυνάμωση των επιχειρηματιών της χώρας θα ήταν σοφή κίνηση.

Όμως οι εκτεταμένες επιπτώσεις της πανδημίας, αλλά και η αναμενόμενη παραίτηση του 89χρονου Ραούλ Κάστρο από την ηγεσία του Κουβανέζικου Κομμουνιστικού Κόμματος, του οργανισμού που ελέγχει τον μακροπρόθεσμο οικονομικό σχεδιασμό του νησιού, έκαναν την Κούβα να προχωρήσει εντός του 2021 σε δύο σημαντικές μεταρρυθμίσεις: Την ενοποίηση του λαβυρινθώδους συστήματος του διπλού νομίσματος και την άρση των περιορισμών στην απασχόληση.

Η κυβέρνηση ούτως ή άλλως απαγορεύει ή περιορίζει την ανάλήψη 124 δραστηριοτήτων από τους Κουβανούς. Αν και αυτές οι δραστηριότητες δεν έχουν ανακοινωθεί προς το παρόν, το πιθανότερο είναι ότι αφορούν στη συνέχιση του κρατικού μονοπωλίου στην υγεία, τις τηλεπικοινωνίες και τα ΜΜΕ.

Το νέο μέτρο αναμένεται να αλλάξει τη φυσιογνωμία της οικονομίας του νησιού με την πάροδο των ετών, σύμφωνα με τον Κουβανό οικονομολόγο Ρικάρντο Τόρες.

«Προς το παρόν δεν γνωρίζουμε ποιες 124 δραστηριότητες θα παραμείνουν απαγορευμένες, όμως είναι ασφαλές να υποθέσουμε ότι οι δυνατότητες των επαγγελματιών θα διευρυνθούν», εξηγεί στο CNN ο Τόρες. «Μια παλιά απαίτηση σε μια χώρα που έχει προχωρήσει σε τεράστιες επενδύσεις στον τομέα της εκπαίδευσης».

Οι αλλαγές έρχονται σε μια περίοδο κατά την οποία η Κούβα επιχειρεί να βελτιώσει τις σχέσεις της με τις ΗΠΑ, μετά από μια τετραετία που χαρακτηρίστηκε από μπαράζ οικονομικών κυρώσεων εκ μέρους της κυβέρνησης Τραμπ.

«Είναι καλοδεχούμενα νέα που έχουν ήδη χαρακτηρίσει πολύ και οι ΗΠΑ θα πρέπει να επιβεβαιώσουν ότι το εμπάργκο ποτέ δεν είχε ως στόχο και ποτέ δεν θα χρησιμοποιηθεί με σκοπό να τιμωρήσει τις ιδιωτικές επιχειρήσεις στην Κούβα», έγραψε στον λογαριασμό του στο Twitter ο γερουσιαστής Πάτρικ Λίχι.

«Μετά από περισσότερα από 50 χρόνια, δεν είναι πλέον η στιγμή να πάψει ένα εμπάργκο του Ψυχρού Πολέμου που έχει αποτύχει σε κάθε στόχο του και που το μόνο που έχει καταφέρει είναι να δυσκολέψει τις ζωές των Κουβανών που υποφέρουν;»

Στις αρχές του μήνα, ο Λίχι που εδώ και χρόνια υποστηρίζει τη βελτίωση των σχέσεων των ΗΠΑ με την Κούβα, υποστήριξε ένα νομοσχέδιο με στόχο την άρση του οικονομικού εμπάργκο που διαρκεί σχεδόν 60 χρόνια.

Οι Κουβανοί επιχειρηματίες περιμένουν εναγωνίως να δουν ποιες θα είναι τελικά οι αλλαγές στη ζωή τους.