Πώς η κλιματική αλλαγή μπορεί να οδήγησε στην πανδημία

Η κλιματική αλλαγή κατέστησε τη νότια Κίνα ιδανικό επωαστήριο κοροναϊών και μπορεί έτσι να έπαιξε κεντρικό ρόλο στην πυροδότηση της πανδημίας Covid-19, διαπιστώνει διεθνής μελέτη.

Η έρευνα δείχνει ότι η άνοδος της θερμοκρασίας άλλαξε τη βλάστηση της νότιας Κίνας και προσέλκυσε έτσι περισσότερα είδη νυχτερίδων.

«Η αλλαγή του κλίματος τον τελευταίο αιώνα κατέστησε το ενδιαίτημα της επαρχίας Γιουνάν κατάλληλο για περισσότερα είδη νυχτερίδων» εξηγεί ο δρ Ρόμπερτ Μπέιερ του Πανεπιστημίου του Κέμπριτζ, επικεφαλής της δημοσίευσης στην επιθεώρηση Science of the Total Environment.

Περίπου 3.000 διαφορετικοί κοροναϊοί έχουν εντοπιστεί σε νυχτερίδες σε όλο τον κόσμο, με κάθε είδος νυχτερίδας να κρύβει κατά μέσο όρο 2,7 κοροναϊούς. Η συγκέντρωση διαφορετικών ειδών σε μια συγκεκριμένη περιοχή αυξάνει τον κίνδυνο μετάδοσης ιών από τις νυχτερίδες στον άνθρωπο.

Ο πλησιέστερος συγγενής του πανδημικού κοροναϊού SARS-CoV-2 αναγνωρίστηκε σε νυχτερίδες που ζουν σε σπήλαια του Γιουνάν, περίπου 1.000 χιλιόμετρα από την πόλη της Γουχάν όπου ξεκίνησε η πανδημία.

Από τις νυχτερίδες πιστεύεται εξάλλου ότι προήλθαν δύο άλλοι φονικοί κοροναϊοί, αυτοί που προκαλούν το SARS και το MERS.

40 επιπλέον είδη νυχτερίδων

Η νέα μελέτη εκτιμά ότι τον τελευταίο αιώνα η επαρχία Γιουνάν προσέλκυσε 40 επιπλέον είδη νυχτερίδων στα οποία αντιστοιχούν περίπου 100 νέοι κοροναϊοί.

Οι ερευνητές αρχικά χρησιμοποίησαν μετεωρολογικά δεδομένα για να δημιουργήσουν έναν χάρτη της παγκόσμιας βλάστησης όπως θα ήταν πριν από έναν αιώνα. Στη συνέχεια εξέτασαν πληροφορίες για το είδος της βλάστησης που προτιμά κάθε είδος νυχτερίδας προκειμένου να εκτιμηθεί η γεωγραφική κατανομή των νυχτερίδων πριν από 100 χρόνια.

Η σύγκριση της κατανομής των νυχτερίδων τότε και σήμερα έδειξε το πώς μπορεί να μετακινήθηκαν οι πληθυσμοί τους λόγω της κλιματικής αλλαγής.

Λόγω της κλιματικής αλλαγής, λένε οι ερευνητές, μετέτρεψαν τους τροπικούς θαμνοτόπους της νότιας Κίνας σε τροπική σαβάνα και φυλλοβόλα δάση, ένα είδος βλάστησης που προτιμούν ορισμένα είδη νυχτερίδων.

«Καθώς η παγκόσμια θέρμανση αλλάζει τα ενδιαιτήματα, ορισμένα είδη εγκατέλειψαν κάποιες περιοχές και μετανάστευσαν σε άλλες –κουβαλώντας μαζί τους ιούς. Αυτό όχι μόνο άλλαξε τις περιοχές όπου υπάρχουν ιοί, αλλά επιπλέον μπορεί να οδήγησε σε νέες αλλληλεπιδράσεις ανάμεσα σε ζώα και ιούς, προκαλώντας τη μετάδοση ή εξέλιξη παθογόνων ιών» λέει ο Μπέιερ.

Η ερευνητική ομάδα επισημαίνει ακόμα ότι η νότια Κίνα φιλοξενεί όχι μόνο νυχτερίδες αλλά και παγκολίνους, οι οποίοι δεν αποκλείεται να έπαιξαν το ρόλο του ενδιάμεσου ξενιστή για τη μετάδοση του πανδημικού κοροναϊού από τις νυχτερίδες στον άνθρωπο.

Εκτός όμως από τη νότια Κίνα, αύξηση στα είδη νυχτερίδας καταγράφηκε επίσης στην Κεντρική Αφρική και τμήματα της Κεντρικής και Νότιας Αμερικής.

Η ερευνητική ομάδα ενώνει τώρα τη φωνή της με όσους ζητούν από τις κυβερνήσεις να αναγνωρίσουν το ρόλο της κλιματικής αλλαγής στην ανάδυση νέων ασθενειών, αλλά και να λάβουν μέτρα κατά της παγκόσμιας θέρμανσης στο πλαίσιο της προσπάθειας για οικονομική ανάκαμψη μετά την πανδημία.

«Η πανδημία Covi-19 έχει προκαλέσει τεράστια κοινωνική και οικονομική ζημιά» λέει ο καθηγητής Άντρεα Μάνικα του Κέμπριτζ, μέλος της ομάδας.

«Οι κυβερνήσεις πρέπει να αδράξουν την ευκαιρία και να μειώσουν τους κινδύνους από λοιμώδη νοσήματα λαμβάνοντας αποφασιστικά μέτρα για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής» τονίζει.

Οι ερευνητές, τέλος, ζητούν να μπει φρένο στην επέκταση των πόλεων και των καλλιεργητικών εκτάσεων, προκειμένου να περιοριστούν οι επαφές του ανθρώπου με άγρια είδη που μπορεί να κρύβουν απειλές.