Καταλήψεις : Η σκοτεινή και η φωτεινή πλευρά ενός διαχρονικού φαινομένου

Τετάρτη 9 το πρωί σε προάστιο της Αθήνας. Μια παρέα από 10 παιδιά 15-16 ετών περπατά στους δρόμους, χειρονομεί, φωνάζει, χαίρεται τα χρόνια της νιότης και της αθωότητας. Η ερώτηση που γίνεται είναι αυτονόητη: «Πού πάτε παιδιά τέτοια ώρα;».

Και η απάντηση φυσιολογική: «Πάμε για καφέ, το σχολείο μας είναι σε κατάληψη, τέλος το μάθημα για τις επόμενες ημέρες».

Ενας 15χρονος μαθητής της τρίτης Γυμνασίου σε γνωστό και μεγάλο ιδιωτικό σχολείο ρωτά τον πατέρα του: «Δεν είναι παράνομο να κάνεις καταλήψεις στα σχολεία; Και γιατί κάνουν στα δημόσια και δεν κάνουμε κι εμείς;».

Τι να απαντήσεις σε ένα παιδί που συνεχίζει κανονικά τα μαθήματα, σε αντίθεση με τους μαθητές στα 500, 800 ή 1.000 σχολεία που την προηγούμενη εβδομάδα είχαν βάλει λουκέτο;

Οι καταλήψεις «ξαναχτύπησαν» την εκπαίδευση και μοιάζουν με τον… κορoναϊό που δεν υποχωρεί αλλά συνεχίζει να προβληματίζει.

Για πολλούς δεν είναι σύμπτωση το γεγονός ότι επί 4,5 χρόνια διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ οι καταλήψεις είχαν σχεδόν… εξαφανιστεί. Ή αφορούσαν το Μακεδονικό.

Είτε γιατί η προηγούμενη κυβέρνηση μπορούσε να διαχειριστεί καλύτερα τα προβλήματα της Παιδείας, είτε γιατί έχουν δίκιο όσοι πιστεύουν ότι οι καταλήψεις ως περιοδικό φαινόμενο είναι υποκινούμενες.

Και ίσως έχουν κάθε λόγο να πιστεύουν στη σημερινή κυβέρνηση ότι οι καταλήψεις στα σχολεία κρύβουν πίσω τους πολιτικές σκοπιμότητες ή είναι αποτέλεσμα ενός ιδεολογικού αποπροσανατολισμού της νεολαίας.

Από την άλλη, αν συνομιλήσει κανείς με παιδιά που παίρνουν μέρος στις καταλήψεις, θα δει ότι προβλήματα υπάρχουν, είναι μεγάλα και δεν έχουν επιλυθεί εδώ και χρόνια.

Μπορεί τα βιβλία να είναι στην ώρα τους ή να μην υπάρχουν τεράστια κενά στο εκπαιδευτικό προσωπικό, όμως, κανείς δεν παραγνωρίζει τα άλλα προβλήματα:

Οι υπεράριθμες αίθουσες σε εκατοντάδες σχολεία είναι από τα θέματα που βάζουν στη λίστα τους οι μαθητές. Αφενός διότι η εκπαιδευτική διαδικασία καθίσταται δυσχερέστερη όταν στην αίθουσα βρίσκονται 25 και 28 παιδιά, κι αφετέρου γιατί εν μέσω πανδημίας η υπερσυγκέντρωση μαθητών δεν είναι το καλύτερο παράδειγμα για την αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης.

Οταν οι μαθητές ζητούν πλήρη λειτουργία των Ολοήμερων Σχολείων, προσλήψεις καθαριστριών, καλύτερα βιβλία ασφαλώς έχουν δίκιο.

Σε πρόσφατη έρευνα του pod.gr σε σχολεία υπό κατάληψη, από 255 μαθητές οι 99 απάντησαν ότι το πρώτο που θα άλλαζαν είναι τα βιβλία. 81 μαθητές είπαν ότι θα άλλαζαν τους καθηγητές και 70 τις κτιριακές υποδομές. Παράλληλα, οι περισσότεροι από αυτούς δηλώνουν αδιάφοροι για τα πολιτικά ενώ λένε ότι θα διαδήλωναν στο Σύνταγμα για το περιβάλλον, την Παιδεία και τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Δείχνουν δηλαδή παιδιά συνειδητοποιημένα, που δεν είναι «πίθηκοι» ή «φίδια», όπως κάποιοι προσπάθησαν να χαρακτηρίσουν.

Κι όποιος γνωρίζει τι συμβαίνει στον χώρο αντιλαμβάνεται ότι υπάρχει συσσώρευση προβλημάτων και μια κατάσταση που επιδείνωσε η οικονομική κρίση και η πανδημία.

Η σκοτεινή πλευρά

Αυτή είναι η φωτεινή πλευρά των καταλήψεων και των 16άρηδων που διαχρονικά, όπως θα έλεγε και ο Σαββόπουλος, «μας γ@@@ουν τα λύκεια».

Υπάρχει και η πίσω πλευρά των κινητοποιήσεων, όπως αυτή φαίνεται από μια σειρά γεγονότων.

Οπως ο χρόνος που επελέγη για να ξεκινήσουν κινητοποιήσεις. Με τα σχολεία να είναι κλειστά σχεδόν έξι μήνες λόγω κορωνοϊού και οι γονείς να ανυπομονούν να αρχίσουν τα μαθήματα, το μόνο που δεν χρειαζόταν ήταν οι καταλήψεις.

Ή όπως ο χαβαλές που γίνεται σε μια ύψιστη δημοκρατική διαδικασία όπως είναι η απόφαση να μπει λουκέτο στο σχολείο.

Ελάχιστοι μαθητές λαμβάνουν αποφάσεις που δεσμεύουν το σύνολο των παιδιών, τις περισσότερες φορές η μειοψηφία επικρατεί και το αποτέλεσμα είναι το κλείσιμο των σχολείων.

Υπάρχουν ακόμη αιτήματα σε ορισμένα σχολεία που προκαλούν γέλιο ή πίκρα για την απώλεια ενός συνθήματος της Αριστεράς που κάποτε δονούσε τα αμφιθέατρα: «Πρώτοι στα μαθήματα, πρώτοι στον αγώνα», έλεγαν οι αριστεροί φοιτητές, προκρίνοντας τη γνώση.

«Να μην αγοράσουμε Ραφάλ», «να πάει ο ΠΑΟΚ στο Τσάμπιονς Λιγκ», «να μην κάνουμε δύο ώρες μάθημα συνέχεια», «να μειωθεί η διδακτική ύλη», «να μην αυξηθεί η θητεία σε 12 μήνες και να μην είναι υποχρεωτική η στράτευση με την ενηλικίωση», είναι ορισμένα από τα αιτήματα των μαθητών.

Πολλές φορές μάλιστα με ανορθόγραφα κείμενα που εκθέτουν τους μαθητές.

Αλλά και τα επεισόδια στα κλειστά σχολεία, οι τσακωμοί και οι καταστροφές σε κτίρια ή ακόμη και η φύλαξη της κατάληψης από ελάχιστους 16άρηδες και με τους περισσότερους να είναι σπίτι τους ή στα καφέ δείχνει μια διαφορετική εικόνα από την «πάλη» των νέων για μια καλύτερη Παιδεία.

Θα τελειώσουν ή θα ανάψει σπίθα;

Στην κυβέρνηση εκτιμούν ότι από την επόμενη εβδομάδα θα «ξεθυμάνουν» οι καταλήψεις. Ισως να περιμένουν και την απόφαση για τη Χρυσή Αυγή στις 7 Οκτωβρίου και ανάλογα να πράξουν.

Πιστεύουν ότι δεν υπάρχει «καύσιμη ύλη» για συνέχιση των κινητοποιήσεων, παρά την προσπάθεια πολιτικών παρατάξεων να παίξουν παιχνίδι στις πλάτες των παιδιών.

Από την άλλη, δεν είναι λίγοι εκείνοι που θα ήθελαν μια σπίθα να ανάψει τη φωτιά.

Επεισόδια, πορείες, εισαγγελικές παρεμβάσεις και «έφοδοι» στα σχολεία (όπως κάποιοι προτείνουν) θα μπορούσαν να γίνουν άλλοθι για κινητοποιήσεις από τα παλιά.

Τότε που οι μαθητές φώναζαν «κάτσε καλά Γεράσιμε» για τον Αρσένη.

Ή την εποχή του Τεμπονέρα που δεν μπόρεσε να αντέξει η τότε κυβέρνηση. Ή ακόμη και η δυναμική αντίδραση σε μεταρρυθμίσεις της Μ. Γιαννάκου ή της Α. Διαμαντοπούλου.

Ο ΣΥΡΙΖΑ ποντάρει σε μια «επανάσταση» της νεολαίας απέναντι στην κυβέρνηση. Αλλωστε, αδυνατώντας να βρει αντιπολιτευτικό ρυθμό, η Κουμουνδούρου θα έβαζε όλα της τα λεφτά εκεί που ξέρει καλά. Στο πεζοδρόμιο μαζί με τους μαθητές, ακόμη κι αν ήταν η προηγούμενη κυβέρνηση που ελάχιστα έλυσε από τα προβλήματα στην Παιδεία.

Στη μέση των πολιτικών σκοπιμοτήτων τα παιδιά που χάνουν ατέλειωτες ώρες διδασκαλίας και που θα κληθούν να καλύψουν σε Σάββατα και αργίες.

Στη μέση και οι γονείς που αγωνιούν για το μέλλον. Για μια γενιά παιδιών τα οποία είτε λόγω κορωνοϊού είτε λόγω καταλήψεων, κινδυνεύουν να χάσουν ένα μεγάλο μέρος από την εκπαίδευση που τους παρέχει το ανοικτό σχολείο. Οχι το κλειστό.