Η εύπλαστη επικράτηση

Θα το χρησιμοποιήσω ως παράδειγμα: η τουρκική ηγεσία ανακατεύει με επιμέλεια την τράπουλα. Κάνει διαρκή «αποκέντρωση» των τεχνικών πολιτικής πίεσης προς την Ελλάδα. Πολλαπλασιάζει τα μέτωπα, τις διεκδικήσεις. Δημιουργεί επιχειρησιακό κόστος και λαϊκή ανασφάλεια. Η τεχνική της Αγκυρας, όμως, δυσκολεύει και την πρόβλεψη, δηλαδή τη στρατηγική ανάλυση. Εχοντας μια ευρύτατη γκάμα τεχνικών στρατιωτικού, πολιτικού, συμβολικού χαρακτήρα, ανοίγοντας συνεχώς διεκδικητικά μέτωπα, υπονομεύοντας συνθήκες, δημιουργώντας παροδικές, θνησιγενείς συμπράξεις με άλλες χώρες, αλλάζει συνεχώς το παιχνίδι.

Δεν ήταν μόνο ο αιφνιδιασμός της Λιβύης που το αποδεικνύει, είναι η γενική υστέρηση στην πολιτική δημιουργία, εκ μέρους της χώρας μας. Ενας από τους βασικούς λόγους της υστέρησης είναι ότι η δική μας χώρα δεν είναι σχεδιασμένα ενεργητική στην πολιτική σύλληψη και στη δημιουργία «θετικών» πολιτικών επινοήσεων. Αντι-πράττει, απαντάει, αντιπολιτεύεται τις επιλογές, την πολιτική της Τουρκίας. Η υστέρηση όμως αυτή δεν είναι ίδιον της εξωτερικής πολιτικής, ούτε μόνο της πολιτικής άμυνας. Εκτείνεται σε όλα τα πεδία. Ο τρόπος που διοργανώνει – για παράδειγμα – την εκπαιδευτική της «στρατηγική», η οποία σε μεγάλο βαθμό εξαντλείται σε κλαδικές ρυθμίσεις και διευθετήσεις εργασιακών αντιδικιών, ο τρόπος που διοργανώνει τη βιομηχανική ή αγροτική πολιτική, που σε μεγάλο βαθμό είναι συμπτωματικοί, υβριδικοί ελιγμοί, απέναντι σε ποικίλες πιέσεις ομάδων κ.λπ. Ολοι οι αναλυτές το εντοπίζουν. Μια τυχαιότητα, την έλλειψη κορμού, άξονα. Το ίδιο το πολιτικό σύστημα μετατρέπει την αναγκαία ευαισθησία στο λαϊκό θυμικό, σε ασπόνδυλη και αντιφατική δημιουργία ρυθμίσεων, άπειρων υποπεριπτώσεων. Η πολιτική εξαντλείται στην ντρίπλα.

Η «παθητική πολιτική», η πολιτική του «βλέποντας και κάνοντας», δεν είναι ένα συμπτωματικό, περιστασιακό ελάττωμα που χαρακτηρίζει το τάδε ή το δείνα πεδίο, αλλά ένα δομικό, εσωτερικό χαρακτηριστικό, της ίδιας της πολιτικής συγκρότησης της χώρας μας. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι «διορθώσεις» που προτείνονται στις πολιτικές, έχουν παρεμφερώς ασπόνδυλα χαρακτηριστικά. Επιμένω ότι το κέντρο βρίσκεται στην ισχνή παραγωγική ταυτότητα, στη «γήρανση» της παραγωγής, η οποία ουσιαστικά υποκαθίσταται, από τις «ρυθμίσεις» της πολιτικής γραφειοκρατίας. Εναντι του τεράστιου παραγωγικού ελλείμματος, αναπτύσσεται σαν κισσός, η κρατικοκομματική γραφειοκρατία, καταλαμβάνοντας το κενό. Σιγά σιγά η μετάβαση από την εργασία στην προσκόλληση σε μηχανισμούς δημιουργεί ένα σύστημα νέων εξιδανικεύσεων.

Για παράδειγμα οι νεότεροι οινοπαραγωγοί είναι 50 χρονών. Σε λίγα χρόνια η οινοποιητική δημιουργία θα χάσει την παραγωγική αναφορά της, θα στερείται ειδικευμένων αγροτών. Εχω γράψει σε προηγούμενο σημείωμα για τους νέους που προτιμούν θέσεις σε κρατικούς μηχανισμούς, έστω υποαμειβόμενες, από το να ασχοληθούν με τη γη, που πολύ συχνά μάλιστα είναι οικογενειακή τους ιδιοκτησία. Αυτό δεν είναι φυγοπονία, αλλά θεώρηση, δεσπόζουσα αξία.

Το μοντέλο του κρατικού μισθωτού είναι προτιμότερο από το κινδυνώδες του αγρότη. Τα επαγγέλματα της κρατικής γραφειοκρατίας αποτελούν και τον ρυθμιστικό κώδικα με τον οποίο δημιουργείται πολιτική, αλλά και αναμοχλεύεται η κρίση στην παραγωγή. Η πολιτική γραφειοκρατία είναι σαν αμοιβάδα, πολλαπλασιάζεται διαιρούμενη, σε μια εύπλαστη και συνθλιπτική επικράτηση.