Γιατί εκβιάζει και παίζει παιχνίδια πολέμου ο Ερντογάν

Αντιμέτωπη με το «δικέφαλο τέρας» του κοροναϊού από τη μια και του προσφυγικού από την άλλη, βρίσκεται η κυβέρνηση.

Οι μέρες που πέρασαν ήταν ίσως οι χειρότερες για την μόλις 8 μηνών κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας η οποία καλείται να αντιμετωπίσει μια διπλή κρίση που ενδεχομένως να φέρει και πολιτικές εξελίξεις.

Κι αν η επιδημία που μας ήρθε από την Κίνα εκτιμάται ότι μπορεί να περιοριστεί, και λόγω του καιρού, η φωτιά που άναψε στο προσφυγικό – μεταναστευτικό δύσκολα θα σβήσει.

Τα γεγονότα στον Εβρο με τη συσσώρευση χιλιάδων ανθρώπων, η αύξηση των προσφυγικών ροών στα νησιά και η εκτός ελέγχου κατάσταση που υπάρχει κυρίως σε Λέσβο και Χίο, προοιωνίζονται πολύ δύσκολες καταστάσεις και για το Μέγαρο Μαξίμου.

Οι συνεχείς απειλές του Ερντογάν, η αδυναμία της Ευρώπης να λύσει το πρόβλημα με την Τουρκία, η έστω χαλαρή στήριξη Τραμπ και οι διπλωματικές κινήσεις που γίνονται στο παρασκήνιο, είναι τα τελευταία γεγονότα στα όσα συμβαίνουν στα ελληνικά σύνορα, κι όχι μόνο.

Στο ρεπορτάζ του Αγγελου Αθανασόπουλου στο Βήμα της Κυριακής αναλύονται οι κινήσεις του Σουλτάνου.

Όπως αναφέρει:

Ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου είχε ζητήσει, ήδη από το βράδυ της Πέμπτης, τη σύγκληση του Βορειοατλαντικού Συμβουλίου, αιτούμενος πολιτικές διαβουλεύσεις βάσει του Αρθρου 4 της Συνθήκης της Ουάσιγκτον. Ο τούρκος Μόνιμος Αντιπρόσωπος προσήλθε στη συζήτηση το πρωί της Παρασκευής με μια λίστα αιτημάτων, στο επίκεντρο των οποίων ήταν η ενίσχυση της αεράμυνας της χώρας, π.χ. με συστήματα Patriot (αυτές οι συνεισφορές γίνονται επί διμερούς βάσεως), καθώς επίσης η συνδρομή σε επίπεδο πληροφοριών, εναέριας αστυνόμευσης, ανθρωπιστικής συνδρομής κ.ά.

Ο γενικός γραμματέας της Συμμαχίας Γενς Στόλτεμπεργκ προχώρησε αργότερα σε μια καταδίκη της επίθεσης που στοίχισε τουλάχιστον 33 τούρκων στρατιωτών, αλλά κοινή δήλωση δεν υπήρξε.

Ολοι υπέρ της Τουρκίας

Η συζήτηση συνεχίστηκε αργότερα σε επίπεδο Αναπληρωτών Μονίμων Αντιπροσώπων και εκεί η κατάσταση άλλαξε. Οπως «Το Βήμα» πληροφορείται, η Τουρκία έλαβε ισχυρότατη στήριξη που επρόκειτο να αποτυπωθεί σε κείμενο δήλωσης. Το Ηνωμένο Βασίλειο πρωτοστάτησε σε αυτήν, ενώ στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκαν τόσο οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Γερμανία όσο και η Γαλλία! Την ίδια στιγμή, η επιλογή της Αθήνας να εντάξει στο κείμενο μια αναφορά στη Δήλωση ΕΕ – Τουρκίας του 2016 για το Μεταναστευτικό δεν έγινε δεκτή, ενώ σύμφωνα με πληροφορίες σε αυτήν αντιτάχθηκαν και οι Αμερικανοί – με αποτέλεσμα το βέτο. Σύμφωνα με εκτιμήσεις έμπειρων παραγόντων, η πολύ αρνητική στάση αρκετών κρατών-μελών έναντι της Ρωσίας οδήγησε σε μια μάλλον συμπαγή στάση. Επιπλέον, σε κύκλους της Ουάσιγκτον επικρατεί η αντίληψη ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να σταθούν στο πλευρό της Τουρκίας λόγω των πρόσφατων εξελίξεων σε Συρία και Λιβύη όπου η ρωσική επιρροή εμφανίζεται ιδιαίτερα αυξημένη. Οι κύκλοι αυτοί θεωρούν ότι η Τουρκία μπορεί να αποτελέσει το αντίβαρο σε αυτή την επιρροή.

Η συσσώρευση μεταναστών στη μεθόριο του Εβρου, μια περιοχή η οποία, σημειωτέον, δεν καλύπτεται από τη Δήλωση, αλλά και βαρκών στη Λέσβο καταδεικνύουν την έκταση που μπορεί να λάβει το Μεταναστευτικό/ Προσφυγικό, καθώς η Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ) εμφανίζεται προς το παρόν αιφνιδιασμένη έναντι του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Αν η κατάσταση δεν ελεγχθεί και η πίεση στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ αυξηθεί ραγδαία, ουδείς θα έπρεπε να αποκλείσει την επιστροφή σεναρίων τύπου 2016, όταν κράτη-μέλη της Ενωσης (ιδιαίτερα οι «4» του Βίζεγκραντ, αλλά όχι μόνο) πίεζαν ακόμη και για την έξοδο της Ελλάδος από τη ζώνη του Σένγκεν. Παράλληλα δε, την Παρασκευή το απόγευμα υπήρχαν πληροφορίες ότι η Αγκυρα θα δημιουργήσει ειδικά γραφεία ενημέρωσης (press centres) τόσο στην Ανατολική Θράκη, κοντά στον Εβρο, όσο και στη Σμύρνη ώστε να καταγράψει την πιθανότητα επαναπροωθήσεων (pushbacks) από ελληνικής πλευράς για να ενισχύσει τη δική της εικόνα. Η κατάσταση περιπλέκεται επικίνδυνα και με ραγδαίο ρυθμό.

Η Αθήνα έχει ήδη αποφασίσει να ενισχύσει την προστασία των συνόρων της ακόμη και με στοχευμένη παρουσία στρατιωτικών δυνάμεων, αλλά στο πολιτικό επίπεδο αυτό ίσως να μην αποδειχθεί αρκετό. Εξετάζονται επίσης και λύσεις σε άλλα μέτωπα, όπως σε αυτό των εθελουσίων επιστροφών.

Η χαλάρωση των ελέγχων στα σύνορα

Η Αγκυρα παίζει ένα ιδιόμορφο «υβριδικό» παιχνίδι έναντι των Ευρωπαίων. Η φοβία πολλών ευρωπαϊκών χωρών για ένα πιθανό νέο κύμα μεταναστών έχει επιτρέψει στην τουρκική πλευρά «να μυρίσει αίμα». Ετσι εξηγείται και η διακύμανση των δηλώσεων τούρκων αξιωματούχων.

Η αρχική ανώνυμη δήλωση στο πρακτορείο ειδήσεων Reuters, το βράδυ της Πέμπτης, ότι «αποφασίσαμε, με άμεση εφαρμογή, να μη σταματάμε τους σύρους πρόσφυγες να φθάνουν στην Ευρώπη διά ξηράς και θαλάσσης» έδωσε, λίγες ώρες αργότερα, τη θέση της σε πιο προσεκτικές δημόσιες δηλώσεις, όπως αυτή του εκπροσώπου του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης Ομέρ Τσελίκ, ή εκείνη της ανακοίνωσης του υπουργείου Εξωτερικών ότι «ως η χώρα που φιλοξενεί τους περισσότερους πρόσφυγες στον κόσμο, δεν υπάρχει αλλαγή στην πολιτική της Τουρκίας έναντι προσφύγων και αιτούντων άσυλο».

Ο υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου φέρεται επίσης να διαβεβαίωσε τον ύπατο εκπρόσωπο της ΕΕ για την εξωτερική πολιτική Ζοζέπ Μπορέλ ότι η Αγκυρα παραμένει προσηλωμένη στη Δήλωση ΕΕ – Τουρκίας του 2016. Τόσο ο εκπρόσωπος της γερμανικής καγκελαρίας Στέφεν Ζάιμπερτ όσο και ο εκπρόσωπος του κ. Μπορέλ, ο Πίτερ Στάνο, στάθηκαν σε αυτές τις επίσημες δηλώσεις λέγοντας ότι δεν υπάρχει αλλαγή στην τουρκική πολιτική. Ενδιαμέσως, ο Φαχρετίν Αλτούν, διευθυντής της Υπηρεσίας Μέσων Ενημέρωσης και Επικοινωνίας της τουρκικής προεδρίας, είχε πει ότι η Αγκυρα δεν είχε άλλη επιλογή από το να χαλαρώσει τους συνοριακούς ελέγχους μετά τα γεγονότα στην Ιντλίμπ.