Η Λιβύη ως «ζωτική περιοχή» για την Ελλάδα

Η τροπή των εξελίξεων στην Ανατολική Μεσόγειο μετά το τουρκολιβυκό σύμφωνο για την ΑΟΖ έχει μετατρέψει τη Λιβύη σε «ζωτική περιοχή» την οποία η Αθήνα δεν θέλει να αφήσει στην Άγκυρα που ετοιμάζει ακόμα και την αποστολή στρατευμάτων.

Μάλιστα η Ελλάδα το τελευταίο διάστημα κινείται σε επίπεδο διπλωματίας παίρνοντας υπόψη τις εσωτερικές εξελίξεις στη Λιβύη, η οποία μετά την Αραβική Άνοιξη σπαράσσεται από εμφύλιες διαμάχες και αυτή τη στιγμή έχει δύο κέντρα εξουσίας.

Από τις πρώτες κινήσεις άλλωστε της Αθήνας μετά την υπογραφή του μνημονίου συνεργασίας μεταξύ Ερντογάν και της κυβέρνησης Φαγιέζ αλ-Σαράζ ήταν η παρουσία του προέδρου της βουλής της Λιβύης στην Ελλάδα μετά από πρόσκληση του Έλληνα ομολόγου του Κώστα Τασούλα.

Η κίνηση της Αθήνας είχε στόχο να αναδείξει την έλλειψη εσωτερικής νομιμοποίησης του Φαγιέζ αλ-Σαγιέζ και κατ’ επέκταση της δυνατότητας της κυβέρνησης της Τρίπολης να υπογράφει διεθνείς συμφωνίες. Μάλιστα αυτό επεσήμανε στις δηλώσεις του στο ελληνικό κοινοβούλιο ο πρόεδρος της βουλής της Λιβύης, Αγκίλα Σάλεχ Ίσα.

Μέσα στο πλαίσιο και σε συνέχεια αυτής της επίσκεψης, ήταν και το αιφνιδιαστικό ταξίδι αστραπή του Νίκου Δένδια στη Βεγγάζη, όπου είχε συνομιλίες με τον στρατάρχη Χαφτάρ, ο οποίος εκφράζει το έτερο κέντρο εξουσίας και το αντίπαλο δέος της κυβέρνησης Σαράζ.

Ζωτικός χώρος

Πλέον στην Αθήνα έχει ωριμάσει η ιδέα της αναγκαιότητας της παρουσίας της Ελλάδας στη Βόρεια Αφρική και ο ανταγωνισμός με την Τουρκία για τη δημιουργία συμμαχιών με χώρες της Βόρειας Αφρικής. Σε κάθε περίπτωση οι κινήσεις της Άγκυρας για στρατιωτική παρουσία στη Λιβύη δεν αφήνουν και πολλά περιθώρια για δεύτερες σκέψεις.

Προ ημερών άλλωστε η Ντόρα Μπακογιάννη μιλώντας σε σχετική εκδήλωση για την Ανατολική Μεσόγειο είχε δηλώσει χαρακτηριστικά: «Η υπογραφή της συμφωνίας Λιβύης-Τουρκίας, πέραν των προσπαθειών της ακύρωσης της, κάνει επιτακτική την ανάγκη της παρουσίας της Ελλάδας στις εξελίξεις στην Λιβύη, σε όποια πρωτοβουλία ληφθεί στο μέλλον. Δεν μπορεί η χώρα μας να είναι απούσα από τα τεκταινόμενα στην ζωτική της περιοχή».

Επιπλέον ο ΣΥΡΙΖΑ στην κριτική που ασκεί προς την κυβέρνηση συνίσταται στο ότι κακώς απουσιάζει η Ελλάδα από τη διαδικασία του Βερολίνου (Στους συμμετέχοντες είναι οι: Γερμανία, ΗΠΑ, Ρωσία, άλλες ευρωπαϊκές αλλά και αραβικές χώρες, ενώ συμμετέχει και η Τουρκία). Μάλιστα προετοιμάζεται διάσκεψη στις αρχές του 2020 όπου αναμένεται συζητηθεί το θέμα της Λιβύης και η επίλυση του πολιτικού προβλήματός της.

Αραβικές χώρες

Πάντως οι τελευταίες διπλωματικές επαφές του Νίκου Δένδια με τους ομολόγους του των αραβικών χωρών, της Ιορδανίας, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και της Σαουδικής Αραβίας, πέραν του γεγονότος της δημιουργίας συμμαχιών κατά της Τουρκίας αφορούσαν και την παράμετρο των εσωτερικών εξελίξεων στη Λιβύη.

Άλλωστε η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα στηρίζουν το δεύτερο κέντρο εξουσίας υπό το Χαφτάρ. Στην ίδια κατηγορία εντάσσεται και η Αίγυπτος με την οποία έτσι κι αλλιώς υπάρχει συνεργασία σε επίπεδο τριμερών περιφερειακών σχημάτων. Αντίθετα το Κατάρ βρίσκεται πιο κοντά στην Τουρκία, ενώ ο Ερντογάν φαίνεται να επιδιώκει να κάνει μέλη της πρωτοβουλίας του Βερολίνου εκτός από το Κατάρ, την Αλγερία και την Τυνησία, στην οποία μετέβη χθες.

Ελλάς – Γαλλία συμμαχία

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο η κυβέρνηση στηρίζεται σε πολύ μεγάλο βαθμό στη Γαλλία σε ότι αφορά τις μεγάλες δυνάμεις. Πέραν ενός ακόμα ταξιδιού του Κυριάκου Μητσοτάκη στο Παρίσι στις 29 Ιανουαρίου, αποφασίστηκε η δημιουργία ενός ακόμα τετραμερούς σχήματος περιφερειακής συνεργασίας στην Ανατολική Μεσόγειο ως φόρμουλα για την παρουσία της Γαλλίας.

Η Γαλλία στην περιοχή έχει συμφέροντα λόγω και των ενεργειακών συμφωνιών της Total στην κυπριακή ΑΟΖ. Έτσι, στις 4-5 Ιανουαρίου θα πραγματοποιηθεί σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών στο Κάιρο σύσκεψη Ελλάδας, Κύπρου, Αιγύπτου και Γαλλίας.