Η Ελένη Πορτάλιου μίλησε στο in.gr για τη νέα της ποιητική συλλογή

Η Μικρή Άρκτος παρουσιάζει τη νέα ποιητική συλλογή της Ελένης Πορτάλιου «Η Μνήμη επιστρέφει στα χαλάσματα της ιστορίας».

Η ποιήτρια μίλησε στο in.gr για αυτή τη νέα δουλειά.

Μιλήστε μας για τη νέα σας ποιητική συλλογή. Γιατί «η μνήμη επιστρέφει στα χαλάσματα της ιστορίας»;

Μάλλον ασυνείδητα συνδιαλέγομαι με τη (βιωμένη) μνήμη από τη μια και την ιστορία από την άλλη, αναζητώντας τη σχέση τους.

To 2014 εξέδωσα την ποιητική συλλογή «Ίχνη Ζωής», πάλι από τις εκδόσεις Μικρή Άρκτος. Εκεί η μνήμη επιστρέφει στη γενέθλια πόλη και σε ανεξίτηλα αποσπάσματα ζωής για να αφυπνίσει ένα σύμπαν τόπων και προσώπων και να το μετουσιώσει ποιητικά. Στο ίδιο βιβλίο, η τέταρτη ενότητα έχει τίτλο «Στη σκιά της Ιστορίας». Η μνήμη εδώ ανακαλεί μια άλλη επικράτεια αυτών που δημιουργούν ιστορία και διαμόρφωσαν την ανθρωπινότητά μου.

Στην πρόσφατη ποιητική συλλογή με τον τίτλο «Η Μνήμη επιστρέφει / στα χαλάσματα της Ιστορίας» επιστρατεύω μνήμες προσωπικές και συλλογικές, παλιές και σύγχρονες για να συνομιλήσουν με την ιστορία. Η μνήμη / οι μνήμες συνιστούν την ανθρώπινη διάσταση της ιστορίας. Η Ιστορία είναι τρομακτική, ένας στρόβιλος που φέρνει μέσα του μεγαλείο και αίμα. Οι άνθρωποι γράφουν βέβαια την ιστορία (τους) – όπως θα έλεγε και ο Μαρξ – αλλά σε ιστορικές συνθήκες που τελικά τους υπερβαίνουν. Η μνήμη διαφυλάσσει τις πράξεις τους μέσα στην άβυσσο της Ιστορίας.

Ποιο ήταν το κίνητρο για αυτή τη δημιουργία;

Τα τελευταία χρόνια ήταν γεμάτα αναδρομές και επετείους για μείζονα ιστορικά συμβάντα, όπως η Ρώσικη Επανάσταση και για μικρότερα γεγονότα  που παρέμεναν στην αφάνεια και κινδύνευαν να λησμονηθούν. Το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία, τα ΑΣΚΙ, η εκδοτική σκαπάνη, άλλοι φορείς και πρόσωπα συνέχισαν το έργο της ιστορικής αυτογνωσίας που είχε ξεκινήσει ήδη στη μεταπολίτευση.

Νομίζω, επίσης, ότι η ενεργή εμπλοκή μου στο αντιπαγκοσμιοποιητικό κίνημα και το κίνημα των πλατειών, όπως και η στήριξη των προσφύγων δημιούργησαν ένα σύγχρονο περιβάλλον ευαισθησίας που με κινητοποίησε ποιητικά.

Τι σας εμπνέει;

Η προσωρινότητα και ταυτόχρονα το μεγαλείο των ανθρώπων. Άλλωστε, όπως γράφω στο ποίημα «Απόηχος Ζωής»,

Μένει ακόμα μια λεπτή χορδή του χρόνου

που παίζει μελωδίες της νειότης μας.

Ένα τελευταίο καραβάκι

για ν’ αφήσουμε το λιμάνι

με τα ακίνητα πλεούμενα

και ν’ ανοιχτούμε στο πέλαγος.

Διαβάζουν οι Έλληνες ποίηση σήμερα;

Δεν έχω γνώση στατιστικών μετρήσεων. Γενικότερα, όμως, η ποίηση φθίνει ως μορφή λόγου. Ενδεικτικό αυτής της πραγματικότητας είναι, όπως επεσήμανε ο Παρασκευάς Καρασούλος στην παρουσίαση του βιβλίου μου, οι επιλογές που γίνονται στα Νόμπελ – η ποίηση έχει σχεδόν εξαφανιστεί.

Τι μήνυμα θα θέλατε να φτάσει στον κόσμο μέσα από τα έργα σας;

Στο ποίημα «Παράλληλες Ιστορίες», το οποίο αναφέρεται στα πλεούμενα της προσφυγιάς που διασχίζουν το Αιγαίο, γράφω :

Σύντροφοι

Ρίξτε μπουκάλες στο πέλαγος

Μήπως τις βρουν τα παιδιά ναυαγοί

Και μας σώσουν.