Παγκόσμια Ημέρα Πρόσφυγα: «Το όνομά μου δεν είναι πρόσφυγας»

«Το όνομά μου δεν είναι πρόσφυγας». Με αυτή τη φράση, γραμμένη στα αγγλικά (My name is not refugee) σε μπλουζάκια, ανήλικοι πρόσφυγες έστειλαν το δικό τους μήνυμα ευαισθητοποίησης και αλληλεγγύης σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στο πάρκο της Ροτόντας, στη Θεσσαλονίκη, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Πρόσφυγα.

Με βασικό στόχο την προώθηση της συνύπαρξης, οργανώσεις του Δικτύου Select Respect σε συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Θεσσαλονίκης, το Ιστορικό Αρχείο Προσφυγικού Ελληνισμού Δήμου Καλαμαριάς και τον Σύλλογο Κατοίκων Περιοχής Ροτόντας και Φίλων του Μνημείου, διοργάνωσαν εκδήλωση, σήμερα το απόγευμα, με θέμα «Τα πολλά πρόσωπα της προσφυγιάς».

Στην εκδήλωση διαβάστηκαν ιστορίες Ελλήνων προσφύγων του 1922 και προσφύγων του σήμερα από τη Μέση Ανατολή, την Ασία και την Αφρική, ενώ ανήλικοι πρόσφυγες από το «Safe Zone» (ασφαλή ζώνη) του καταυλισμού στα Διαβατά, μοίρασαν κεράσματα και πληροφορίες για την προέλευση του πιάτου, τη συνταγή και τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν για το μαγείρεμα.

Παράλληλα, ασυνόδευτοι ανήλικοι πρόσφυγες από τη δομή της ΑΡΣΙΣ που στεγάζεται σε ξενοδοχείο στον Τρίλοφο, τραγούδησαν, χόρεψαν και απήγγειλαν ποίημα με τίτλο «Εμείς οι πρόσφυγες» στα φαρσί, τα ελληνικά και τα αγγλικά.

Στον χώρο διοργανώθηκε και έκθεση φωτογραφίας από διάφορα σημεία της πόλης, όπως τις αποτύπωσαν πρόσφυγες από τον καταυλισμό στα Λαγκαδίκια.

77.000 καταγεγραμμένοι αιτούντες άσυλο

Ο ΟΗΕ καθιέρωσε για πρώτη φορά τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Προσφύγων στις 20 Ιουνίου του 2001 με αφορμή τη συμπλήρωση 50 χρόνων από την υπογραφή της Σύμβασης της Γενεύης . Η Σύμβαση παραθέτει τα δικαιώματα του πρόσφυγα στην μετακίνηση, την εκπαίδευση, την κατοχή ταξιδιωτικών εγγράφων, την πρόσβαση στην αγορά εργασίας και παράλληλα τονίζει τις υποχρεώσεις που έχουν οι πρόσφυγες προς τη χώρα υποδοχής τους.

Η φετινή Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων βρίσκει περισσότερους από 70 εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο να βιώνουν την προσφυγιά και τον εσωτερικό εκτοπισμό εξαιτίας των πολέμων και των διώξεων.

Σε όλη την Ελλάδα, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ, ζουν σήμερα 77.000 καταγεγραμμένοι αιτούντες ή δικαιούχοι Διεθνούς Προστασίας. Απ’ αυτούς, οι 23.000 διαμένουν σε Μακεδονία, Ήπειρο και Θεσσαλία, εκ των οποίων οι 10.000 σε καταυλισμούς και οι 13.000 στον αστικό ιστό -κατά κύριο λόγο σε διαμερίσματα, ξενοδοχεία και ξενώνες.

Η ΆΡΣΙΣ – Κοινωνική Οργάνωση Υποστήριξης Νέων σε συνεργασία με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες και την τοπική αυτοδιοίκηση (προγράμματα ESTIA), καθώς και τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης, διατηρώντας τις δομές φιλοξενίας για ασυνόδευτα παιδιά, την Κοινωνική Υπηρεσία, την Υπηρεσία προστασίας Θυμάτων Βασανιστηρίων και το πρόγραμμα «Συνάνθρωπος», τα Κέντρα Υποστήριξης Νέων και τις Ομάδες Κοινωνικής Εργασίας στο Δρόμο (Street Work) συνδράμει στον δύσκολο τομέα της ένταξης των προσφύγων στην ελληνική κοινωνία, τη διαμονή τους στη χώρα με ασφάλεια και αξιοπρεπείς συνθήκες.

Η γραφειοκρατία εναντίον των προσφύγων

Προσπαθώντας να ενταχθούν στην ελληνική κοινωνία οι πρόσφυγες συναντούν γραφειοκρατικά προβλήματα για την έκδοση δημόσιων εγγράφων- απαραίτητων για την πρόσβασή τους σε δημόσιες υπηρεσίες- αντιμετωπίζουν προβλήματα αναφορικά με τη στέγαση, την εκμάθηση ελληνικών και την εκπαίδευση, καθώς και την εξεύρεση εργασίας, αναφέρει η Άρσις.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα γραφειοκρατικού προβλήματος είναι η νέα διαδικασία για την έκδοση ΑΦΜ για τους αιτούντες άσυλο και πρόσφυγες, αφού πλέον απαιτείται η ενδοϋπηρεσιακή επιβεβαίωση των στοιχείων τους μέσω της Υπηρεσίας Ασύλου: με τον τρόπο αυτό στη Θεσσαλονίκη η έκδοση ΑΦΜ μπορεί να διαρκέσει μέχρι και πέντε μήνες με αποτέλεσμα την αδυναμία νόμιμης απασχόλησης και εγγραφής στα μητρώα του ΟΑΕΔ.

Επιπλέον, στις περιπτώσεις που ενδιάμεσα από την έκδοση του ΑΦΜ ως την αίτηση έκδοσης κλειδάριθμου έχει ανανεωθεί το τρίπτυχο, κι άρα ο αριθμός της κάρτας έχει αλλάξει, οι αιτούντες άσυλο και πρόσφυγες πρέπει να περιμένουν εκ νέου την ενδοϋπηρεσιακή επιβεβαίωση των νέων στοιχείων τους. Με τον τρόπο αυτό προκαλούνται αλυσιδωτές συνέπειες, όπως η αδυναμία υποβολής φορολογικής δήλωσης, άρα και ο αποκλεισμός από την πρόσβαση σε παροχές και επιδόματα.

Για τα ασυνόδευτα παιδιά, η προϋπόθεση της διασύνδεσή τους με το ΑΦΜ ενήλικου προσώπου, οδηγεί σε πλήρη αδυναμία έκδοσης ΑΦΜ.

Παράλληλα, οι δυσκολίες που παρατηρούνται ανά τακτά χρονικά διαστήματα στην έκδοση ΑΜΚΑ οδηγούν πρακτικά στον αποκλεισμό των προσφύγων από τις δημόσιες υπηρεσίες υγείας, όπου ήδη υπάρχουν μεγάλες δυσκολίες από την έλλειψη διερμηνέων.

Σε ό,τι αφορά τη στέγαση, προβλέπεται πλέον ότι όσοι φιλοξενούμενοι λαμβάνουν θετική απόφαση στο αίτημα ασύλου, οφείλουν να αποχωρήσουν από τις στεγαστικές παροχές έξι μήνες μετά την επίδοση της απόφασης αυτής.

Παράλληλα, το διάδοχο πρόγραμμα φιλοξενίας για τους ανθρώπους αυτούς, ενώ θα έπρεπε να μπορεί να υποδεχθεί τους πρόσφυγες στις 1/6/2019 ακόμα μέχρι και σήμερα δεν είναι έτοιμο.

Αλλά και το πρόγραμμα επιδοτούμενης κατάρτισης και απασχόλησης για τους πρόσφυγες, το οποίο προβλέπονταν να είναι σε λειτουργία από 1/6/2019, μέχρι και σήμερα δεν έχει ξεκινήσει. Σε όλα αυτά προστίθενται και οι καθυστερήσεις έκδοσης Άδειας Διαμονής Ενιαίου Τύπου, και συνεπώς και ταξιδιωτικών εγγράφων, για τους αναγνωρισμένους πρόσφυγες, οι οποίοι θα καλούνται να αποχωρήσουν από τα στεγαστικά προγράμματα που τους παρέχουν μέχρι σήμερα υποστήριξη, χωρίς να έχουν τακτοποιήσει νομικές και διοικητικές εκκρεμότητες.

Παράλληλα, καταγράφονται ελλείψεις δωρεάν εντατικών προγραμμάτων για την εκμάθηση ελληνικών -απαραίτητη προϋπόθεση για την κοινωνική ένταξη και την πρόσβαση στην αγορά εργασίας.

Το φαινόμενο της σχολικής διαρροής είναι επίσης συχνό, ενώ σημειώνονται καθυστερήσεις στην έναρξη των τμημάτων ένταξης (σε κάποια σχολεία φέτος τα τμήματα σχηματίστηκαν τον Ιανουάριο!), ενώ όπου φοιτά μικρός αριθμός προσφυγόπουλων δεν σχηματίζονται καν τμήματα ένταξης.

(με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ)