10 Μαΐου 1956: Εκτελούνται οι Καραολής και Δημητρίου

Ο Μιχαλάκης Καραολής και ο Ανδρέας Δημητρίου υπήρξαν οι πρώτοι αγωνιστές του Κυπριακού Αγώνα που καταδικάσθηκαν σε θάνατο από τους Άγγλους  και εκτελέστηκαν.

Ο Μιχαλάκης Καραολής γεννήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 1933 στο Παλαιοχώρι Πιτσιλιάς. Ήταν το τέταρτο παιδί του Σάββα και της Παναγιώτας Καραολή. Αποφοίτησε από την Αγγλική Σχολή Λευκωσίας και διορίστηκε δημόσιος υπάλληλος. Παράλληλα, ασχολήθηκε με τον στίβο ως αθλητής του ΑΠΟΕΛ. Εντάχθηκε από τους πρώτους στην ΕΟΚΑ και πήρε μέρος στον απελευθερωτικό αγώνα με την ομάδα του Πολύκαρπου Γεωρκάτζη.

Στις 28 Αυγούστου 1955, μαζί με τον Ανδρέα Παναγιώτου σκότωσαν τον αστυνομικό Ηρόδοτο Πουλλή, την ώρα που παρακολουθούσε μια συγκέντρωση του ΑΚΕΛ. Ο Παναγιώτου διέφυγε, ενώ ο Καραολής συνελήφθη σε ενέδρα από τις αγγλικές δυνάμεις και φυλακίστηκε στις Κεντρικές Φυλακές Λευκωσίας. Στις 28 Οκτωβρίου καταδικάσθηκε σε θάνατο, παρότι η σφαίρα που σκότωσε τον Ελληνοκύπριο αστυνομικό προέρχοταν από το όπλο του Παναγιώτου. Ο Καραολής δεν είχε αποκαλύψει κατά διάρκεια της ανάκρισης ποιοι ήταν οι συνεργάτες του.

Σε γράμμα του προς την οικογένεια του, ο Καραολής έγραφε: «Τα ελληνόπουλα δεν ξέρουν μόνο πως πρέπει να ζουν. Ξέρουν και πώς να πεθαίνουν. Kαι πως την πατρίδα να τιμούν».

Ο Ανδρέας Δημητρίου γεννήθηκε στις 18 Σεπτεμβρίου 1934 στον Άγιο Μάμα Λεμεσού και καταγόταν από πάμφτωχη πολυμελή οικογένεια. Φοίτησε για τρία χρόνια στο Νυχτερινό Γυμνάσιο Αμμοχώστου και στη συνέχεια έπιασε δουλειά σε κατάστημα εκρηκτικών και κυνηγετικών ειδών. Από μικρός αναμίχθηκε στον συνδικαλισμό και διατέλεσε γραμματέας της Συντεχνίας Αχθοφόρων. Το νεαρό μέλος της ΕΟΚΑ, πρωτοστάτησε στην αρπαγή οπλισμού από τις κατοχικές αρχές της Αμμοχώστου. Τα όπλα προωθήθηκαν σε διάφορες αντάρτικες ομάδες, οι οποίες μέχρι τότε ήταν εφοδιασμένες σχεδόν μόνο με κυνηγετικά. Στις 22 Νοεμβρίου 1955 κατηγορήθηκε ότι πυροβόλησε και τραυμάτισε στην Αμμόχωστο τον πράκτορα της «Ιντέλιτζενς Σέρβις» Σίντνεϊ Τέιλορ. Συνελήφθη και καταδικάσθηκε σε θάνατο.

Ο Δημητρίου ακούει την ποινή του και είπε: «Λυπάμαι που δεν θα δω την Κύπρο μας ελεύθερη. Όμως δεν με φοβίζει ο θάνατος, γιατί η ζωή είναι περιττή μέσα στη σκλαβιά. Γεια σας». Όλες οι αιτήσεις χάριτος απορρίφτηκαν από τον Βρετανό διοικητή του νησιού. Ούτε η βασίλισσα συγκινήθηκε. Οι δύο νέοι δεν γνωρίζουν ο ένας τον άλλον….

Στις 10 Μαΐου 1956, ο 23χρονος Μιχαλάκης Καραολής και ο 22χρονος Ανδρέας Δημητρίου απαγχονίζονται  στις Κεντρικές Φυλακές της Λευκωσίας. Η γενναία στάση τους μπροστά στους δημίους τους και το γεγονός της εκτέλεσής τους προκάλεσαν παγκόσμια κατακραυγή. Οι αρχές δεν έδωσαν τα άψυχα κορμιά των παιδιών στις οικογένειές τους – τους έθαψαν σ’ έναν χώρο της φυλακής.

Την προηγούμενη μέρα, 9 Μαΐου 1956, στην Αθήνα, 4 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από τις συγκρούσεις αστυνομικών και διαδηλωτών, που ζητούσαν την Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα. Προς τιμήν των Καραολή και Δημητρίου, πολλοί δρόμοι σε Ελλάδα και Κύπρο φέρουν το όνομά τους.