Δημήτρης Καιρίδης: Να ηττηθεί ο λαϊκισμός σε Ευρώπη και Ελλάδα

Στην ανάλυση του καθηγητή Διεθνούς και Ευρωπαϊκής Πολιτικής, Δημήτρη Καιρίδη, «οι φιλοευρωπαϊκές δυνάμεις, με μεγαλύτερη την ευρωπαϊκή Κεντροδεξιά, θα συνεχίσουν να έχουν μια άνετη πλειοψηφία και στο επόμενο Ευρωκοινοβούλιο. Ανοδος της άκρας Δεξιάς θα υπάρξει αλλά αυτή θα παραμείνει διασπασμένη και, σε ένα βαθμό, στο περιθώριο».

Αυτό που τον ανησυχεί περισσότερο είναι οι συνέπειες του αποτελέσματος των ευρωεκλογών στις εθνικές πολιτικές σκηνές. Φοβάται, δηλαδή, μια επανάληψη του ελληνικού παραδείγματος του 2015, την επικράτηση της ατζέντας των λαϊκιστικών δυνάμεων σε μια σειρά από ευρωπαϊκές χώρες. Αν και εμφανίζεται βέβαιος πως στην περίπτωση της χώρας μας το κόμμα με το οποίο κατεβαίνει υποψήφιος ευρωβουλευτής, η ΝΔ, θα νικήσει τον λαϊκισμό.

Τι πήγε λάθος στην Ευρώπη και τα λαϊκιστικά κόμματα βρίσκονται σε άνοδο παντού;

Πολλά. Τα λαϊκιστικά κόμματα είναι κατά βάση κόμματα διαμαρτυρίας ενάντια στα «συστημικά» κόμματα και ενάντια στην κυρίαρχη, μέχρι χθες, πολιτική. Η διαμαρτυρία τροφοδοτείται από τρεις, κυρίως, πλευρές.  Η πρώτη είναι η οικονομική και αφορά τόσο τη μεγάλη οικονομική κρίση του 2008 όσο και την ευρύτερη πίεση που προκαλεί η παγκοσμιοποίηση και η άνοδος της Κίνας σε μεγάλο μέρος των εργατικών στρωμάτων της Δύσης. Η δεύτερη πλευρά αφορά το Μεταναστευτικό. Οχι μόνο τους αυξημένους αριθμούς προσφύγων και μεταναστών που δέχτηκε η Ευρώπη το 2015 αλλά, κυρίως, την απώλεια ελέγχου των εξωτερικών συνόρων της Ευρωπαϊκής Ενωσης, που οι εικόνες χάους από τα ελληνικά νησιά του Ανατολικού Αιγαίου αντιπροσώπευαν. Τέλος, η τρίτη πλευρά, αφορά την άνοδο των fake news και της ψευδολογίας που το Ιντερνετ και τα νέα κοινωνικά μέσα δικτύωσης φέρνουν.

Ο λαϊκισμός βασίζεται στην αμφισβήτηση της γνώσης και του ορθού λόγου. Η προσωπική μου εμπειρία, τον τελευταίο μήνα, που στην πορεία συμπεριέλαβε κορυφαία στελέχη της ΝΔ και κατέληξε στην αδιανόητη Πολακική λασπολογία σε βάρος του εξαιρετικού συναδέλφου Στέλιου Κυμπουρόπουλου, είναι ενδεικτική: κάθε μέρα δέχομαι επιθέσεις και διαγράφω δεκάδες λογαριασμούς-τρολς που ειδικεύονται στη δολοφονία χαρακτήρων. Η πρακτική είναι μία και ενιαία παντού: οι λαϊκιστές διεκδικούν και διαχειρίζονται την εξουσία με fake news. Χωρίς πρόγραμμα και ιδέες τρέφονται από τη συκοφαντία και τη σκανδαλολογία. Ολοι οι δημοκρατικοί πολίτες πρέπει να αντιληφθούν τον κίνδυνο για τη δημοκρατία μας και γι’ αυτό χρειάζεται μια πανευρωπαϊκή πρωτοβουλία θωράκισής της από την απειλή των fake news.

Υπάρχει η αίσθηση ότι αυτές οι ευρωεκλογές θα αναδείξουν ένα Ευρωκοινοβούλιο με ισχυρή παρουσία της άκρας Δεξιάς. Ανησυχείτε ότι η Ευρώπη όπως την ξέραμε δεν θα υπάρχει την 27η Μαΐου;

Οχι. Οι φιλοευρωπαϊκές δυνάμεις, με μεγαλύτερη την ευρωπαϊκή Κεντροδεξιά, θα συνεχίσουν να έχουν μια άνετη πλειοψηφία και στο επόμενο Ευρωκοινοβούλιο. Ανοδος της άκρας Δεξιάς θα υπάρξει αλλά αυτή θα παραμείνει διασπασμένη και, σε ένα βαθμό, στο περιθώριο. Πιο πολύ ανησυχώ για τις συνέπειες του αποτελέσματος των ευρωεκλογών στην εθνική πολιτική σκηνή μιας σειράς από χώρες. Αν, για παράδειγμα, ενισχυθεί η Λεπέν στη Γαλλία και ο Σαλβίνι στην Ιταλία και αν οι Γερμανοί Σοσιαλδημοκράτες αποφασίσουν να αποχωρήσουν από τη γερμανική κυβέρνηση.

Το μέγα πολιτικό ζητούμενο είναι η ήττα του λαϊκισμού, πριν ανέλθει στην εξουσία. Διότι, ναι μεν, ο κυβερνητικός λαϊκισμός αποκαλύπτεται και αυτοκαταστρέφεται αλλά ο λογαριασμός που αφήνει είναι δυσβάστακτος για τις κοινωνίες και τα έθνη. Το ελληνικό παράδειγμα πρέπει να γίνει ευρωπαϊκό μάθημα και στο κόστος του αλλά και στη λυτρωτική του πλευρά, όπως θα συμβεί με τις επόμενες εθνικές εκλογές.

Η ΝΔ έχει προσδώσει στην ευρωκάλπη δημοψηφισματικό χαρακτήρα, ζητώντας να σταλεί μήνυμα αποδοκιμασίας στην κυβέρνηση και επιδοκιμασίας σε εκείνη. Μήπως έτσι όμως δεν γίνεται κουβέντα για το πραγματικό διακύβευμα της συγκεκριμένης κάλπης;

Αυτή η ευρωκάλπη έχει ένα κοινό διακύβευμα: την ήττα του λαϊκισμού και στην Ευρώπη και στην Ελλάδα. Η χώρα μας έχει την ευκαιρία να αφήσει πίσω της τα ψέματα, τις αυταπάτες, τα διχαστικά διλήμματα και την οπισθοδρόμηση του λαϊκισμού και να γυρίσει σελίδα για την ανάταξή της από τη σημερινή παρακμιακή στασιμότητα. Και, ταυτόχρονα, να διεκδικήσει την περισσότερη και ισχυρότερη Ευρώπη που χρειαζόμαστε, απέναντι σε όλους τους ευρωσκεπτικιστές λαϊκιστές που θέλουν την αποδυνάμωσή της.

Ομως, για να έχει δυνατή φωνή η Ελλάδα θα πρέπει να ανακτήσει την αξιοπιστία της και, άρα, θα πρέπει όχι απλώς να αλλάξει κυβέρνηση αλλά να προχωρήσει στην πολιτική αλλαγή βάθους με τη συμπόρευση όλων των μεταρρυθμιστικών και φιλοπρόοδων δυνάμεων της κοινωνίας μας. Γι’ αυτό μάχονται η Νέα Δημοκρατία και ο Κυριάκος Μητσοτάκης.

Τελικά, πρέπει να συζητάμε από πολιτική σκοπιά τα ιστορικά γεγονότα ή όχι;

Η Ιστορία, ιδίως σε περιοχές όπως τα Βαλκάνια, δεν αφορά μόνο το παρελθόν αλλά το παρόν και το μέλλον και, υπό την έννοια αυτή, γίνεται συχνά το επίκεντρο πολιτικών αντιπαραθέσεων. Ως πολιτικός επιστήμονας και, μάλιστα, διεθνολόγος είχα πάντα ένα ενδιαφέρον για το πώς οι άλλοι χρησιμοποιούν την Ιστορία για την προώθηση των διπλωματικών τους θέσεων και πώς εμείς απαντάμε. Πάντα πίστευα ότι προϋπόθεση για την άσκηση αποτελεσματικής εξωτερικής πολιτικής είναι η καλή γνώση των επιχειρημάτων της άλλης πλευράς.

Αυτό που δεν περίμενα ως πανεπιστημιακός ήταν ότι το βίντεο, μιας από τις πολλές μου διαλέξεις, θα πετσοκοφτεί βάναυσα και θα στρεβλωθεί, σε βαθμό που να εμφανίζομαι να λέω το αντίθετο από αυτό που είπα και πιστεύω, από συντονισμένα κέντρα που επιδίδονται σε πολιτική χειραγώγηση και εκβιασμό της κεντροδεξιάς παράταξης. Είναι δυνάμεις που εντέλει προκαλούν μεγάλη εθνική ζημιά κρατώντας τη χώρα καθηλωμένη στο θυμικό και τον ανορθολογισμό, επιχειρώντας να κρύψουν την πολιτική τους χρεοκοπία, λίγο πριν από την εκλογική τους ήττα, μέσα από την αδίστακτη δολοφονία χαρακτήρων και τον στιγματισμό παρατάξεων.