Φίλη μεν η οικονομία, φιλτέρα δε η μόρφωση

Τον Οκτώβριο του 2015, μεσούσης της «κρίσης», είχα τη χαρά και την τιμή να φιλοξενήσω στο στούντιο του ραδιοφωνικού σταθμού ΒΗΜΑ FM μια εξέχουσα πολιτική προσωπικότητα, τον Σταύρο Μπένο, άλλοτε υπουργό, βουλευτή και δήμαρχο Καλαμάτας, ο οποίος ηγείται σήμερα με μεγάλη επιτυχία του γνωστού σωματείου «Διάζωμα».

Καλεσμένος της εκπομπής «Το in.gr ταξιδεύει», ο Σταύρος Μπένος είχε την καλοσύνη να μας μιλήσει κατά κύριο λόγο για τη μεγάλη αγάπη του, την Καλαμάτα, την ιστορία της, τη φυσιογνωμία της και τις προοπτικές της.

Όπως ήταν φυσικό, η μακρά συνομιλία μας, μέσω των μικροφώνων αλλά και «εκτός αέρα», είχε επεκταθεί και στο πεδίο της πολιτικής, σε μια προσπάθεια να εντοπίσουμε, χωρίς προκαταλήψεις και συναισθηματική φόρτιση, τα κακώς κείμενα της ελληνικής κοινωνίας, αλλά και το δέον γενέσθαι για την έξοδο της χώρας από τη μέγγενη της επιτροπείας και των δανειστών.

Στο πλαίσιο αυτής της εξαιρετικά ενδιαφέρουσας ανταλλαγής απόψεων, είχα διατυπώσει τον ισχυρισμό ότι η πραγματική αποτυχία των μεταπολιτευτικών κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ και ΝΔ δεν έγκειται στην οικονομική κατάρρευση της χώρας το 2009, αλλά στην πνευματική καθίζηση και την ηθική κατάπτωση της ελληνικής κοινωνίας, τόσο φανερή και τόσο θλιβερή τις τελευταίες δεκαετίες.

Το επιχείρημα που είχα προβάλει υπέρ της άποψης αυτής ήταν ότι τα οικονομικά δεδομένα, όσο απογοητευτικά κι αν είναι σε δεδομένη χρονική στιγμή, μπορεί να μεταβληθούν επί τα βελτίω σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα, εφόσον ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα και γίνουν οι δέουσες παρεμβάσεις, με θάρρος και αποφασιστικότητα.

Αυτό επιβεβαιώθηκε μέχρις ενός βαθμού από τα πράγματα, καθώς η οικονομία της χώρας μας, στο χρονικό διάστημα που μεσολάβησε από τον Οκτώβριο του 2015 έως σήμερα, κατάφερε, παρά την ατολμία και τις ιδεολογικές αγκυλώσεις της τωρινής κυβέρνησης, να κάνει κάποια δειλά βήματα προόδου, να δει —κατά την καθιερωμένη δημοσιογραφική έκφραση— το φως στην άκρη του τούνελ.

Είχα υποστηρίξει, επίσης, ότι αυτό δεν είναι δυνατόν να συμβεί με τον ίδιον τρόπο και με την ίδια ταχύτητα στον τομέα της παιδείας, της κατά κεφαλήν καλλιέργειας των μελών της κοινωνίας μας, καθώς το πολυσύνθετο παιδευτικό σύστημα άπτεται όχι δεικτών και αριθμών, αλλά πνευμάτων, ψυχών και συνειδήσεων.

Έχοντας αφενός τελειώσει το λύκειο σε ένα πρότυπο σχολείο της Αθήνας το 1984 και έχοντας αφετέρου διδάξει φιλολογικά μαθήματα σε συνοικιακά φροντιστήρια της πρωτεύουσας κατά τα έτη 1993-1998, ήταν πολύ εύκολο να εξαγάγω ασφαλή συμπεράσματα για την ουσιαστική υποβάθμιση του επιπέδου σπουδών μέσα σε μία μόλις δεκαετία, γεγονός που είχε βεβαίως ιδιαίτερα αρνητικό αντίκτυπο στις γνώσεις, την καλλιέργεια και την εν γένει προσωπικότητα των μαθητών και των μαθητριών που αποφοιτούσαν τότε από τα σχολεία μας.

Με ευθύνη των πράσινων και των γαλάζιων κυβερνήσεων, που εναλλάσσονταν στην εξουσία, η εκπαίδευση, ο πρωταρχικός φορέας παιδείας, αδυνατούσε επί σειράν δεκαετιών να διαδραματίσει τον ύψιστης σημασίας ρόλο της: να μεταδώσει τις απαραίτητες για την εξέλιξη του τεχνικού και του πνευματικού πολιτισμού γνώσεις, να καλλιεργήσει το νου και την ψυχή των μαθητών και των μαθητριών, να διαπλάσει υγιείς συνειδήσεις.

Έτσι, δημιουργήθηκε με την πάροδο των ετών ένα τεράστιο μορφωτικό – παιδευτικό κενό, που οι υπόλοιποι φορείς αγωγής —η οικογένεια, η Εκκλησία, οι πολιτικοί και πολιτειακοί θεσμοί, τα μέσα ενημέρωσης, οι πνευματικοί άνθρωποι, οι συναναστροφές κ.ά.— σε καμία περίπτωση δεν μπόρεσαν να καλύψουν.

Οι ολέθριες επιπτώσεις των παιδευτικών αυτών ελλειμμάτων έγιναν με την πάροδο των ετών φανερές, προπάντων όταν μπήκαμε ως κοινωνία στα δύσκολα, μετά το 2009: κομματικοί πελάτες και όχι υπεύθυνοι πολίτες, άνθρωποι με διαβρωμένες συνειδήσεις, χωρίς αρχές και στέρεο γνωστικό υπόβαθρο, ευάλωτοι στο λαϊκισμό, τις παροχές και τις προεκλογικές υποσχέσεις, όπως φανέρωσε η πραγματικότητα των τελευταίων ετών.

Η σταδιακή ανατροπή του σκηνικού αυτού, μέσω της δημιουργίας ενός σύγχρονου εκπαιδευτικού συστήματος ανοιχτών οριζόντων και προοδευτικού προσανατολισμού, θα είναι, κατά την άποψή μου, η μεγίστη πρόκληση για την επόμενη κυβέρνηση.

Φίλη μεν η οικονομία, φιλτέρα δε η μόρφωση, η ουσιαστική καλλιέργεια των Ελλήνων και των Ελληνίδων.