«Απαλλοτριώστε τους μεγαλοϊδιοκτήτες»

20.000 υπογραφές αναζητεί πρωτοβουλία πολιτών στο Βερολίνο, την οποία στηρίζει το Κόμμα της Αριστεράς (Die Linke), ώστε να αναγκάσει την τοπική κυβέρνηση να εκπονήσει σχέδιο νόμου με το οποίο απαλλοτριώνονται οι μεγαλοϊδιοκτήτες ακινήτων.

Σύμφωνα με την επικεφαλής του Κόμματος της Αριστεράς στο Βερολίνο, Κατίνα Σούμπερτ, πρόκειται για μεγάλες εταιρίες, που έχουν συγκεντρώσει περισσότερες από 3.000 κατοικίες, υπαγορεύοντας ουσιαστικά τις τιμές στην τοπική αγορά ακινήτων.

Νομική βάση, υποστηρίζει η Κατίνα Σούμπερτ, αποτελεί το άρθρο 15 του γερμανικού Συντάγματος, που προβλέπει ρητώς την «κοινωνικοποίηση της ιδιοκτησίας» έναντι εύλογης αποζημίωσης.

Μιλώντας στη γερμανική ραδιοφωνία (DLF), επισημαίνει: «Νομίζω ότι κάτι πρέπει να είχαν σκεφτεί οι εμπνευστές του Συντάγματος όταν συμπεριελάμβαναν και αυτό το άρθρο στα θεμελιώδη δικαιώματα. Έχουμε ένα Σύνταγμα που ορίζει ότι προστατεύεται η ιδιοκτησία. Την ίδια στιγμή ωστόσο, η ιδιοκτησία οφείλει να υπηρετεί το κοινό καλό. Όταν έχουμε μεγάλες εταιρίες ακινήτων που δεν αισθάνονται ότι υπηρετούν τα κοινό καλό, αλλά αντιθέτως κακομεταχειρίζονται τους ενοικιαστές και ανεβάζουν αιφνιδίως τις τιμές των ενοικίων σε επίπεδα απλησίαστα, τότε έχουμε ένα σημαντικό πρόβλημα και επιπλέον ένα πρόβλημα δημοκρατίας».

«Να δοκιμάσουμε νέους δρόμους»

Το φαινομενικά οξύμωρο της υπόθεσης είναι ότι η Αριστερά συμμετέχει στην τοπική κυβέρνηση, άρα θεωρητικά θα μπορούσε να αρχίσει άμεσα τις διεργασίες. Ο πιθανότερος λόγος που επέλεξε να στηρίξει τη διαδικασία των υπογραφών είναι ότι διαισθάνεται απροθυμία των σοσιαλδημοκρατών, που αποτελούν σήμερα το μεγαλύτερο κόμμα στην τοπική κυβέρνηση του Βερολίνου, να στηρίξουν ένα νομοσχέδιο περί απαλλοτρίωσης.

Ένα άλλο ζήτημα είναι κατά πόσον ευσταθεί η απόλυτα κυριολεκτική ερμηνεία του άρθρου 15, γιατί η κρατούσα άποψη στη νομική επιστήμη είναι διαφορετική. Αλλά σε τελική ανάλυση το πιο σημαντικό, δηλώνει η Κατίνα Σούμπερτ, είναι ότι η κατάσταση στην αγορά κατοικίας έχει επιδεινωθεί τόσο δραματικά, ώστε πρέπει κανείς να καταφύγει σε διαφορετικά μέσα και να δοκιμάσει «νέους δρόμους».

«Δεν είμαι νομικός», επισημαίνει, «αλλά είμαι πεπεισμένη ότι πρέπει να δοκιμάσουμε νέους δρόμους. Αυτό είναι που έχει σημασία. Έχουμε μία ομοσπονδιακή κυβέρνηση που κάνει ελάχιστα για να αναχαιτίσει τη συνεχή αύξηση των ενοικίων- παρότι έχει σχετική αρμοδιότητα, κάτι που εμείς δεν έχουμε σε τοπικό επίπεδο. Αυτό το ξέρουν οι ενοικιαστές, γι αυτό και ξεκινούν τώρα μία τέτοια πρωτοβουλία».

Βέβαια το κόστος της απαλλοτρίωσης εκτιμάται ότι θα ξεπερνούσε τα 30 δισεκατομμύρια ευρώ, ποσό δυσθεώρητο για το ήδη υπερχρεωμένο κρατίδιο του Βερολίνου. Από την πλευρά τους, οι υπέρμαχοι της απαλλοτρίωσης υποστηρίζουν ότι στην πραγματικότητα το κόστος θα ήταν πολύ μικρότερο, γιατί, κατά το Σύνταγμα, θα πληρωθεί η «πραγματική αξία» και όχι η «αγοραία αξία» των ακινήτων.

Αυτοκριτική από την Αριστερά

Το Κόμμα της Αριστεράς εκτιμά ότι η δημοτική εταιρία ακινήτων του Βερολίνου θα μπορούσε να καλύψει το κόστος με τραπεζικό δανεισμό. Αλλά και έτσι να είναι τα πράγματα, οι Βερολινέζοι δεν έχουν ξεχάσει ότι το 2004 ή ίδια εταιρία είχε εκχωρήσει σε εταιρίες ακινήτων χιλιάδες κατοικίες σε χαμηλή τιμή, τις οποίες μάλλον θα ξαναγόραζε τώρα σε υψηλότερη τιμή.

Αυτοκριτική από την Κατίνα Σούμπερτ: «Η κατάσταση ήταν εντελώς διαφορετική το 2004, τόσο στην αγορά ακινήτων, όσο και στα δημοσιονομικά μεγέθη του Βερολίνου. Αλλά λέμε ότι ναι, ήταν ένα μεγάλο λάθος, γιατί η πώληση των κατοικιών στέρησε την τοπική κυβέρνηση του Βερολίνου- στην οποία και τότε συμμετείχαμε- από ένα στρατηγικό μέσο για να εξομαλύνει την κατάσταση στην αγορά κατοικίας. Το λέμε εδώ και πολλά χρόνια αυτό: ήταν λάθος αυτό που έγινε».

Μάρτιν Ζαγκάτα (DLF), Γιάννης Παπαδημητρίου