Η χρονιά των δράκων

Τo 2019 ξεπροβάλλει γεμάτο, δυστυχώς, αβεβαιότητες και ανασφάλειες για ολόκληρο τον κόσμο.

Μια δεκαετία μετά το ξέσπασμα της μεγάλης διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης πυκνώνουν και πάλι τα σύννεφα πάνω από το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα.

Σειρά παραγόντων και συνθηκών μεταφέρουν παντού κύματα ανησυχίας και φόβων. Οι σπασμωδικές και εν πολλοίς αλόγιστες επιλογές του Ντόναλντ Τραμπ που δημιουργούν περιβάλλον εμπορικού πολέμου με την Κίνα και άλλες μεγάλες οικονομικές δυνάμεις προβληματίζουν τους πάντες.

Τυχόν εμφάνιση στοιχείων που θα δηλώνουν κόπωση της κινεζικής ανάπτυξης θα επηρεάσει τους πάντες.

Ηδη οι υπεύθυνοι του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου προειδοποίησαν για το ενδεχόμενο επανάκαμψης συνθηκών ύφεσης στην παγκόσμια οικονομία αν εν τέλει επικρατήσουν τάσεις προστατευτισμού και όρθωσης εμποδίων στο διεθνές εμπόριο.

Και η γενική διευθύντρια του Ταμείου Κριστίν Λαγκάρντ ένιωσε επίσης την ανάγκη να προειδοποιήσει για τη διεύρυνση των ανισοτήτων που τείνουν να προσεγγίσουν εκείνες της «χρυσής» εποχής του καπιταλισμού στην εικοσαετία 1850-1870. Και να προβλέψει ότι χωρίς διεθνή συνεργασία ο κόσμος θα ζήσει μέρες οργής και πίκρας.

Αλλά δεν είναι οι μόνες εστίες διαταραχής. Η επιλογή του Brexit ασκεί ήδη τη δική της αρνητική επίδραση. Ενδεχόμενη άτακτη αποχώρηση της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ενωση θα κλονίσει το νησί και βεβαίως θα επηρεάσει συνολικά τις ευρωπαϊκές προοπτικές.

Τελευταίες εκτιμήσεις αναφέρουν ότι στην περίπτωση άτακτου Brexit η Βρετανία θα χάσει το 10% του ακαθάριστου εθνικού προϊόντος.

Ταυτόχρονα, το κύμα αμφισβήτησης του γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν που εκδηλώθηκε στα τέλη του 2018 από τις σφοδρές κινητοποιήσεις των «κίτρινων γιλέκων» επιτείνει το οξύ πολιτικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει συνολικά η Ευρώπη, δίδοντας άλλη διάσταση στις αναπτυσσόμενες εθνικιστικές και ανθενωσιακές τάσεις στη Γηραιά Ηπειρο.

Οι ευρωπαϊκές ηγεσίες είναι κλονισμένες και το έλλειμμα εμπιστοσύνης περισσεύει σχεδόν παντού.

Η Γερμανία βρίσκεται σε μεταβατική φάση μετά την απόφαση της Ανγκελα Μέρκελ να αποσυρθεί από την ηγεσία του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος, η Ιταλία τελεί υπό το βάρος των πειραματισμών της ετερόκλητης κυβέρνησης των Πέντε Αστέρων του Μπέπε Γκρίλο και της Λέγκας του Σαλβίνι και ένας ευρύς κύκλος κεντροευρωπαϊκών κρατών τελεί υπό την επίδραση εθνικιστικών πολιτικών σχημάτων. Κατά κοινή ομολογία η Ευρώπη δυσκολεύεται να βαδίσει προς την εμβάθυνση της ενοποίησης και τη δημιουργία ελπιδοφόρων προοπτικών.

Τα χρέη επίσης παραμένουν υψηλά σε πολλές χώρες και η φούσκα των παραγώγων είναι έτοιμη να αποδώσει γεγονότα ιδιαιτέρως επιβαρυντικά για το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα.

Για να μην αναφερθούμε στις γεωπολιτικές εντάσεις, οι οποίες διατηρούνται ενεργές σε πολλές ζώνες του πλανήτη – της Νοτιοανατολικής Μεσογείου συμπεριλαμβανομένης – και πιθανώς να ενισχυθούν εξαιτίας και διαφορών που πιθανώς να επιτείνει ο επερχόμενος εμπορικός πόλεμος.

Στη βάση των παραπάνω, δεν είναι λίγοι εκείνοι που χαρακτηρίζουν το 2019 «χρονιά των δράκων» για την παγκόσμια οικονομία, αποδίδοντας με αυτόν τον τίτλο το πλήθος των αβεβαιοτήτων, των κινδύνων και των απειλών που πιθανόν να αναδειχθούν στη διάρκεια της νέας χρονιάς.

Οπως γίνεται φανερό, η διεθνής συγκυρία δεν είναι η καλύτερη για την Ελλάδα, η οποία πέραν των άλλων τελεί υπό τη σχεδόν δεδομένη αναστολή που γεννά ο επερχόμενος ευρύτατος και πιθανότατα μακρύς σε διάρκεια εκλογικός κύκλος.

Το 2019 θα στηθούν στην Ελλάδα τουλάχιστον τέσσερις κάλπες, για την Ευρωβουλή, τους δήμους, τις περιφέρειες και το εθνικό Κοινοβούλιο. Κατά πάσα βεβαιότητα το πολιτικό τους φορτίο θα επηρεάσει τις οικονομικές στοχεύσεις και επιδιώξεις της χώρας.

Η ελληνική οικονομία είναι αλήθεια ότι το 2018 πέτυχε να απαλλαγεί από τον στενό κορσέ των μνημονίων, να αποκτήσει κάποιους βαθμούς ελευθερίας στην άσκηση της οικονομικής πολιτικής, αλλά πολύ απέχει από την πλήρη ελευθέρωσή της.

Η σκιά των μνημoνίων παραμένει ακόμη βαριά και οι εκκρεμότητες είναι πολλές. Η σταθερότητα δεν έχει ακόμη κατακτηθεί και η επιστροφή στην κανονικότητα παραμένει στόχος ανεκπλήρωτος.

Η ανάπτυξη είναι αναιμική, η έξοδος στις αγορές δεν έχει επιτευχθεί, το τραπεζικό σύστημα επίσης συνεχίζει να απειλείται από το βάρος των «κόκκινων» δανείων και τα δημόσια οικονομικά θα συνεχίσουν να τελούν για πολλά χρόνια υπό την ασφυκτική πίεση των υψηλών πρωτογενών πλεονασμάτων.

Σε αυτό λοιπόν το ασταθές διεθνές περιβάλλον και το εσωτερικά πολιτικά φορτισμένο, η Ελλάδα είναι υποχρεωμένη να διατηρήσει κατά το δυνατόν την πολιτική της σταθερότητα ώστε να μη διαταραχθεί η επιτευχθείσα, με τόσες και τόσες θυσίες του ελληνικού λαού, δημοσιονομική εξισορρόπηση και να υποστηρίξει έτσι τη διεκδικούμενη έξοδο στις αγορές, η οποία αποτελεί τη βάση επανένταξης της χώρας στο διεθνές οικονομικό σύστημα.

Πράγμα εξαιρετικά δύσκολο στις παρούσες παγκόσμιες οικονομικές συνθήκες και επειδή ήδη ο μακρύς ελληνικός εκλογικός κύκλος επιδρά και επιτείνει τις αμφιβολίες και την καχυποψία της διεθνούς επενδυτικής κοινότητας για την εξέλιξη των ελληνικών πραγμάτων.

Το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης, παρά ταύτα, δηλώνει αυτάρεσκα ότι έχει χρόνο στη διάθεσή του, αλλά η αλήθεια είναι ότι οι κίνδυνοι και τα απρόοπτα παραμονεύουν.

Πολύ περισσότερο μάλιστα επειδή εκκρεμεί και η έγκριση της συμφωνίας των Πρεσπών από την ελληνική Βουλή.

Οι εντεινόμενες τελευταίως πολιτικές διεργασίες γύρω από το Μακεδονικό είναι δηλωτικές των αναδεικνυόμενων πολιτικών κινδύνων.

Οι βόρειοι γείτονες, κατά τα φαινόμενα, μέχρι τις 15 Ιανουαρίου θα υπερψηφίσουν τις συνταγματικές αλλαγές και θα επιβεβαιώσουν τη βούλησή τους για επικύρωση της συμφωνίας των Πρεσπών. Αυτόματα το μπαλάκι θα περάσει στην Αθήνα και η κυβέρνηση θα είναι υποχρεωμένη να τη φέρει, εντός του Φεβρουαρίου, προς ψήφιση στη Βουλή. Τα περισσότερα θα κριθούν τότε. Αν δηλαδή ο Πάνος Καμμένος θα πραγματοποιήσει τις απειλές του και θα αποχωρήσει από την κυβέρνηση αφήνοντας τον συνεταίρο του μετέωρο και εξαρτώμενο από τους υπολογισμούς του Σταύρου Θεοδωράκη και του Ποταμιού που εμφανώς πια φλερτάρουν με την ιδέα της συνεργασίας με τον Κυριάκο Μητσοτάκη.

Πιθανότατα το πολιτικό πρόβλημα της χώρας να εμφανισθεί πρώτο και να αποτελέσει τη θρυαλλίδα των εξελίξεων του 2019. Ισως να αποδειχθεί και ο δράκος των δράκων της νέας χρονιάς, που αν μη τι άλλο αναμένεται συναρπαστική…