Δυστυχώς, ένα νέο μνημόνιο μέσα στο 2019 δεν είναι… μακέτο

Μπορεί το πιο σύντομο ανέκδοτο στη Θεσσαλονίκη για το μετρό να… ήταν δίκαιο κι έγινε πράξη με τα εγκαίνια από τον Αλέξη Τσίπρα, υπάρχει ένα ακόμη ανέκδοτο που κανείς δεν ξέρει ποια κατάληξη θα έχει.

Στην πραγματικότητα δεν πρόκειται για ανέκδοτο αλλά για την δραματική διαπίστωση ότι η ελληνική οικονομία όχι μόνο δε βγήκε από το μνημόνιο το καλοκαίρι που μας πέρασε, αλλά αντίθετα, ετοιμάζεται να μπει σε νέες περιπέτειες.

Στην αυγή του 2019, μιας χρονιάς με εξαιρετικά σημαντικά πολιτικά γεγονότα, φαίνεται ότι η οικονομία θα μας απασχολήσει και πάλι. Επειτα από 10 χρόνια κρίσης η χώρα δείχνει αδύναμη να σταθεί στα πόδια της, οι προειδοποιήσεις είναι όλο και πιο ηχηρές, όσο ηχηρή είναι και η αδυναμία της κυβέρνησης να αντιληφθεί το πραγματικό διακύβευμα, την ουσιαστική πρόκληση που καλείται να αντιμετωπίσει.

Από άκρη σε άκρη παγκοσμίως οι ενδείξεις είναι άκρως ανησυχητικές. Το πετρέλαιο κατρακυλά, οι αξίες των μετοχών στα μεγάλα χρηματιστήρια, και κυρίως στη Wall, υποχωρούν την ίδια στιγμή που η κατανάλωση στην Αμερική βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα που όμως δεν μπορεί να στηριχθεί από τις πραγματικές οικονομικές συνθήκες.

Ο εμπορικός πόλεμος καλά κρατεί, η αλλοπρόσαλλη πολιτική Τραμπ δημιουργεί γεωπολιτικές αναταράξεις ενώ στην Ευρώπη η κατάσταση είναι οριακή. Η ιταλική κρίση μπορεί να αποσοβήθηκε προς το παρόν, λόγω των ευρωεκλογών, όμως, είναι σίγουρο ότι θα ξανανοίξει το θέμα και σύντομα.

Όμως, η Ελλάδα έχει τα δικά της εσωτερικά προβλήματα τα οποία θα διογκωθούν σε μια χρονιά εκλογών όπου ήδη τα μολύβια έχουν κατέβει, οι υπουργοί έχουν σταματήσει να δουλεύουν, οι μεταρρυθμίσεις έχουν παγώσει και το μόνο που γίνεται είναι ρουσφετολογικές ρυθμίσεις, βόλεμα ημετέρων και «φαγοπότι» του μαξιλαριού ασφαλείας που έχει συγκεντρώσει η χώρα.

Οι φόβοι για νέα κρίση εξαιτίας των διαχρονικών, συστημικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει η Ελλάδα, εντείνονται.

Τον Κώστα Σημίτη μπορείς να το κατηγορήσεις για πολλά. Όμως, γνωρίζει τα οικονομικά και μπορεί να προβλέπει τις εξελίξεις. Στο άρθρο του στο Βήμα της Κυριακής, μιλά ξεκάθαρα για προσφυγή της Ελλάδας σε νέο δανεισμό από τον ευρωπαϊκό μηχανισμό.

Χαρακτηρίζει «μη ρεαλιστικούς» τους οικονομικούς στόχους, εκτιμώντας ότι τα «υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα θα οδηγήσουν σε χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης» και κατ΄ επέκταση σε «νέο δανεισμό από την ΕΕ». Παρατηρεί ότι η ανάπτυξη έχει πρώτη προτεραιότητα και ότι μέσω αυτής θα επιτευχθεί η μείωση του χρέους. Προτείνει μείωση του πλεονάσματος στο 1,5% έως το 2029 και στο 1% έως το 2059 (αντί του 3,5% και 2,9%), ώστε το υπόλοιπο (πλεόνασμα) να χρησιμοποιηθεί για επενδύσεις με μοχλό τις δημόσιες οι οποίες θα επιτρέψουν την αύξηση και των ιδιωτικών που σήμερα δεν πραγματοποιούνται λόγω έλλειψης ρευστού.

Ουσιαστικά βάζει το κεντρικό θέμα το οποίο θα έπρεπε τώρα να συζητείται. Γιατί δεν είναι…μακέτο όπως το μετρό στη Θεσσαλονίκη. Είναι η πραγματικότητα. Τα υψηλά πλεονάσματα πλήττουν την ανάπτυξη κι ενώ η χώρα έπρεπε να «τρέχει» με ρυθμούς 4% και πάνω, κινείται ασθμαίνοντας με μισή ανάπτυξη για την οποία η κυβέρνηση πανηγυρίζει.

Ακόμη και ο Ευάγγελος Βενιζέλος προειδοποιεί ότι το β΄ εξάμηνο θα κριθεί αν η χώρα μπορεί να σταθεί στα πόδια της ή αν θα μπει σε νέο κυκεώνα.

Τα δύο προβλήματα
Αλλά δύο είναι τα βασικά προβλήματα της οικονομίας και οι προκλήσεις του 2019.

Η πρώτη είναι τα υψηλά επιτόκια δανεισμού. Όταν το spread σήμερα είναι πάνω από 410 μονάδες, περισσότερες από την εποχή που η χώρα προσέφυγε στο ΔΝΤ, τότε το πρόβλημα είναι μεγάλο.

Η κυβέρνηση λέει ότι δεν έχουμε ανάγκη να βγούμε στις αγορές, όμως, οι αγορές δεν είναι κλειστέ ς μόνο για τη χώρα, αλλά και για τις επιχειρήσεις. Οι τράπεζες δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση σε φθηνό χρήμα και δεν μπορούν να συμβάλουν στην πραγματική οικονομία.

Πώς να το κάνουν άλλωστε, όταν η δεύτερη μεγάλη πρόκληση είναι τα κόκκινα δάνεια;

Οι προσπάθειες που έγιναν μέχρι τώρα απέδωσαν καρπούς αλλά δεν είναι αρκετές για να μειωθούν τα NPL’S με βάση το πρόγραμμα και το στόχο. Πρέπει να φύγει ένας βραχνάς άνω των 40 δις ευρώ το επόμενο διάστημα από τις τράπεζες. ΤΧΣ και ΤτΕ έχουν καταθέσει τις προτάσεις τους, οι δανειστές τις μελετούν, η κυβέρνηση δείχνει να μην καταλαβαίνει και να μην ξέρει τι θέλει.

Αν δεν υπάρξει αποκλιμάκωση των επιτοκίων (ανεξαρτήτως αν η χώρα δεν θέλει να βγει τώρα στις αγορές) ώστε να φανεί ότι οι ξένοι εμπιστεύονται ξανά την ελληνική οικονομία.

Κι αν δεν μειωθούν άμεσα τα κόκκινα δάνεια, τότε η χώρα θα βρεθεί μπροστά σε νέες περιπέτειες για τις οποίες κανείς δεν δείχνει να προετοιμάζεται.

Το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης έχει πάρει εντολή να μετατραπεί σε γραφείο… ρουσφετιών και να προετοιμάσει το έδαφος για τις εκλογές. Όμως, ούτε η παγκόσμια αναταραχή, ούτε τα προβλήματα της ελληνικής οικονομίας που δεν έχουν επιλυθεί, μπορούν να περιμένουν.

Η χώρα βρίσκεται σε πολύ κρίσιμο σταυροδρόμι και δυστυχώς σε μια χρονιά εκλογική, με την πόλωση να έχει χτυπήσει κόκκινο, με την κυβέρνηση εκτός τόπου και χρόνου να δίνει μάχη πολιτικής επιβίωσης.

Η οικονομία θα κρίνει αν το 2019 που μπαίνει σε λίγες ώρες, θα είναι μια καλή χρονιά. Οι προβλέψεις δεν είναι ευοίωνες. Και δεν είναι γιατί η κυβέρνηση δεν αντιλαμβάνεται τα λάθη της.

Λάθη που κάνουν τεράστια ζημιά και κληροδοτούν στην επόμενη κυβέρνηση ένα πολύ βαρύ φορτίο που δυστυχώς είναι ικανό να οδηγήσει σε νέα, μεγάλη κρίση την οποία θα πληρώσει ξανά ο ελληνικός λαός με νέο μνημόνιο.