Τι ψάχνει η Ουάσιγκτον στα Σκόπια

Στην Αθήνα εξακολουθούν να υπάρχουν ορισμένοι που αμφισβητούν την πρόθεση του Αλέξη Τσίπρα να πάει μέχρι τέλους την υπόθεση της συμφωνίας των Πρεσπών. Οσοι υποστηρίζουν την άποψη αυτή εκτιμούν ότι ο Πρωθυπουργός απλώς θα πετάξει την «καυτή πατάτα» στη ΝΔ προσφεύγοντας σε πρόωρες εκλογές. Αν και ουδείς μπορεί με βεβαιότητα να μαντέψει τι συμβαίνει μέσα στο μυαλό οποιουδήποτε πρωθυπουργού – αν και είναι πάντοτε πολλοί όσοι επιδιώκουν τέτοιου είδους ερμηνείες – η πραγματικότητα είναι μάλλον διαφορετική.

Ο Αλέξης Τσίπρας θεωρεί, κατά την έκφραση ξένου διπλωμάτη μεγάλης χώρας, «τη συμφωνία των Πρεσπών ως ένα είδος ασφαλιστηρίου συμβολαίου (insurance policy) για την επόμενη ημέρα. Για τον ίδιο είναι ένα προσωπικό στοίχημα, ένα διαβατήριο ότι στην επόμενη στροφή της ελληνικής πολιτικής σκηνής θα είναι πάλι παρών έχοντας δώσει διαπιστευτήρια ικανού ηγέτη που μπορεί να πάρει δύσκολες αποφάσεις». Εφόσον αυτή η λογική είναι η ισχύουσα, τότε ο Πρωθυπουργός είναι διατεθειμένος να αναλάβει το κόστος που η κύρωση της συμφωνίας συνεπάγεται και να επιμείνει παρά τη σκληρή επίθεση που του εξαπολύει – σε καθημερινή βάση – η αξιωματική αντιπολίτευση.

Η σφραγίδα

Η συμφωνία των Πρεσπών ήταν, για τους μυημένους, η σφραγίδα της νέας σχέσης Αθηνών – Ουάσιγκτον ή, για να το πει κανείς λίγο διαφορετικά, Τσίπρα – Ουάσιγκτον. Πέρα από την αμυντική συνεργασία, η οποία έχει πραγματικά εμβαθυνθεί σε απίστευτο βαθμό καθώς η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ δέχθηκε, μεταξύ άλλων, τη στάθμευση μη επανδρωμένων αεροσκαφών σε ελληνικό έδαφος όταν η προκάτοχός της «ζαλιζόταν» απλώς και μόνον υπό την αγωνία των αντιδράσεων που θα ξεσήκωνε ο… ΣΥΡΙΖΑ, ή τον ενεργειακό εναγκαλισμό με τα δυτικά συμφέροντα, οι Πρέσπες ήταν το σημείο καμπής.

Κάπως έτσι, μέσα σε όλα αυτά, ήλθε να πραγματοποιηθεί την προηγούμενη εβδομάδα ο 1ος Στρατηγικός Διάλογος Ηνωμένων Πολιτειών – Ελλάδος. Χάρη στην ανεξάντλητη κινητικότητα – κατ» άλλους πολυπραγμοσύνη – του αμερικανού πρεσβευτή στην Αθήνα Τζέφρι Πάιατ, το εν λόγω σχήμα αναμένεται να λειτουργήσει ως ομπρέλα για να κουμπώσουν οι ελληνοαμερικανικές συνεργασίες σε όλους τους τομείς, αλλά και για να ξεφύγουν από το στενό πλαίσιο της αμυντικής συνεργασίας. Ο σκοπός είναι να διευρυνθεί η συνεργασία όπου ήδη υπάρχει και να ανοίξουν κι άλλοι δίαυλοι ιδιαίτερα στον οικονομικό τομέα. Η άμυνα (πάλι) και η καινοτομία είναι πεδία στα οποία εκτιμάται ότι υπάρχει μέλλον, ενώ το Ελληνοαμερικανικό Επιμελητήριο διαδραματίζει πλέον αυξημένο ρόλο. Επίσης, εταιρεία ελληνοαμερικανικών συμφερόντων εξετάζει σοβαρά την είσοδό της στα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά και Ελευσίνας – κάτι που ενδεχομένως να αποβεί κομβικό στην επιλογή των επόμενων φρεγατών του Πολεμικού Ναυτικού.

Ευλόγως, το ερώτημα που ανακύπτει είναι τι μπορεί να αποφέρει για την Ελλάδα αυτός ο στενός ελληνοαμερικανικός εναγκαλισμός. Οι αιθεροβάμονες βλέπουν αμερικανικές εγγυήσεις σε περίπτωση θερμού επεισοδίου με την Τουρκία στο Αιγαίο και ερμηνεύουν πάγιες αμερικανικές δηλώσεις για τις έρευνες υδρογονανθράκων στην κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) ως νέες που δήθεν δημιουργούν άλλα δεδομένα και στο Κυπριακό. Η πραγματικότητα είναι ότι πολλοί στην Αθήνα θεωρούν τις σχέσεις με την Ουάσιγκτον μέσα από τον «τουρκικό φακό», ήτοι, πως θα μας βοηθήσουν οι Αμερικανοί σε περίπτωση κρίσης. Αυτή η θεώρηση όμως μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά ολισθήματα.

Η σημερινή αμερικανική κυβέρνηση έχει ως ξεκάθαρη προτεραιότητα το αμερικανικό εθνικό συμφέρον και ο Ντόναλντ Τραμπ το αντιλαμβάνεται με τρόπο απόλυτα κυνικό.

Η σημασία

Το διπλωματικό και στρατιωτικό κατεστημένο στην Ουάσιγκτον αναγνωρίζει τη σημασία της Ελλάδας στους στρατηγικούς σχεδιασμούς της Ανατολικής Μεσογείου εντός του πλέγματος των συνεργασιών με το Ισραήλ, την Κύπρο και την Αίγυπτο, αλλά στο πίσω μέρος του μυαλού του υπάρχει πάντα το ερώτημα «πού πηγαίνει η Τουρκία». Το πρόβλημα στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις έχει όνομα:

Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Ακόμη και με αυτόν παρόντα όμως οι Αμερικανοί δεν θα ήθελαν να δουν την Τουρκία να βυθίζεται πλήρως στην «αγκαλιά της Μόσχας». Η πρόσφατη κίνηση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ να προσφέρει το αντιπυραυλικό σύστημα Patriot στην Αγκυρα έχει σκοπό να την πείσει να μην αγοράσει το αντίστοιχο ρωσικό S-400. Δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι αυτό θα συμβεί, αλλά η πρόθεση είναι σαφής. Αμερικανοί αξιωματούχοι έλεγαν πρόσφατα ότι ακόμη και η απόφαση απόσυρσης των αμερικανικών στρατευμάτων από τη Συρία είναι ένα «άτυπο» δώρο στον Ερντογάν. Οι ιθύνοντες στην Αθήνα θα ήταν σώφρον να λάβουν υπόψη τους αυτά τα δείγματα γραφής.