Brexit: Τεράστιες ανατροπές στην Ευρώπη – Τι θα ισχύει για συναλλαγές, μεταφορές, ταξίδια, τράπεζες

Τι θα γίνει εάν η συμφωνία ανάμεσα στην ΕΕ και τη Μεγάλη Βρετανία δεν εγκριθεί από τη Βρετανικό Κοινοβούλιο, οπότε θα πάμε σε Brexit χωρίς προηγούμενη συμφωνία για τους μεταβατικούς όρους;

Σε αυτό το ερώτημα προσπαθεί να απαντήσει ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που προσπαθεί να περιγράψει τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν σε αυτή την περίπτωση.

Η ανακοίνωση στηρίζεται στο σχέδιο δράσης έκτακτης ανάγκης που είχε ανακοινώσει στις 13 Νοεμβρίου στο πλαίσιο της συνολικής προετοιμασίας για το Brexit.

Ξεκάθαρη θέση της επιτροπής – και εμφανής πίεση προς τη Βρετανία να αποδεχτεί τη συμφωνία – είναι ότι τα μέτρα αυτά δεν πρέπει να αναπαράγουν ούτε τα οφέλη της παραμονής ούτε τα οφέλη μιας μεταβατικής περιόδου όπως περιγράφονται στη συμφωνία ΕΕ- Βρετανίας.

Μάλιστα, για να κάνει ακόμη πιο σαφή τη θέση της η Κομισιόν δεν περιορίστηκε μόνο στην ανακοίνωση προς τα κράτη-μέλη και τους οργανισμούς που σχετίζονται με την Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά και προχώρησε σε έκδοση ενός κειμένου ερωταπαντήσεων που διευκρινίζουν τα μέτρα που έχει πάρει.

Τι θα γίνει με τους ευρωπαίους πολίτες στη Βρετανία και τους Βρετανούς πολίτες στην ΕΕ

Ως προς τους Βρετανούς πολίτες που διέμεναν νόμιμα σε χώρα της ΕΕ στις 29 Μαρτίου 2019, η Κομισιόν προτείνει τα κράτη μέλη να λάβουν μέτρα ώστε να συνεχίσουν να θεωρούνται νόμιμα διαμένοντες και να εκδώσουν τα σχετικά έγγραφα, να αναγνωρίσουν παρόμοια δικαιώματα σε Βρετανούς συγγενείς πολιτών κρατών-μελών και να επιτρέπουν στους νόμιμα διαμένοντες Βρετανούς σε μία χώρα το δικαίωμα ελεύθερης μετακίνησης στη ζώνη Σένγκεν για διαστήματα μέχρι 90 μέρες.

Αντίστοιχα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ελπίζει ότι με ανάλογο τρόπο θα συμπεριφερθεί και η Βρετανία για τους ευρωπαίους πολίτες που διαμένουν στο έδαφος της.

Στο ίδιο πλαίσιο, η Κομισιόν επιμένει ότι τα κράτη-μέλη πρέπει να συνεχίσουν να συμπεριλαμβάνουν τις περιόδους εργασίας στο Ηνωμένο Βασίλειο προ της 30ης Μαρτίου 2019 ως συντάξιμο χρόνο.

Αλλαγές στις μεταφορές και τα ταξίδια

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παραδέχεται ότι Brexit χωρίς συμφωνία θα φέρει αναστάτωση στα ταξίδια και τις μεταφορές στην Ευρώπη και γι’ αυτό επιμένει ότι τόσο τα κράτη όσο και οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται πρέπει να λάβουν τα μέτρα τους για να εξασφαλιστεί ότι διατηρείται η βασική συνδεσιμότητα

Για τις αεροπορικές μεταφορές η Κομισιόν προτείνει για ένα χρόνο να επιτραπούν οι αεροπορικές συνδέσεις ανάμεσα στη Βρετανία και τις χώρες της ΕΕ, με μονομερή απόφασή της για να μη διακοπεί η επικοινωνία.

Ωστόσο, η  Κομισιόν διεκδικεί το δικαίωμα να παίρνει μέτρα (όπως είναι π.χ. η αναστολή, άρνηση ή ανάκληση αδειών λειτουργίας σε Βρετανικές αεροπορικές εταιρείες εάν διαπιστωθεί ότι δεν έχουν ισότιμη μεταχείριση οι ευρωπαϊκές εταιρείες). Πάντως για να διευκολύνει τα ζητήματα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρατείνει για 9 μήνες τα πιστοποιητικά ασφάλειας (safety certificates) που έχουν εκδοθεί από ευρωπαϊκούς οργανισμούς.

Η Κομισιόν κάνει σαφές ότι δεν μπορεί να εξασφαλιστεί το σύνολο των σημερινών αεροπορικών μεταφορών, αλλά μόνο η «βασική συνδεσιμότητα». Επίσης κάνει σαφές ότι αεροπορικές εταιρείες του Ηνωμένου Βασιλείου που δεν πληρούν τον κανόνα της κατά πλειοψηφία ιδιοκτησίας από φυσικά και νομικά πρόσωπα από την ΕΕ, δεν θα μπορούν να λειτουργούν στις εσωτερικές γραμμές της ΕΕ.

Σε ό,τι αφορά τους επιπλέον ελέγχους ασφαλείας στους επιβάτες των αεροδρομίων, η Κομισιόν αναγνωρίζει ότι τα πράγματα θα γίνουν πιο δύσκολα, αλλά προτείνει στα κράτη μέλη να θεωρήσουν, τουλάχιστον για ένα βραχύ διάστημα ότι τέτοιοι επιπλέον έλεγχοι δεν χρειάζονται.

Ως προς τις οδικές μεταφορές η Κομισιόν προτείνει να συνεχίσουν να έχουν το δικαίωμα μεταφορών οι βρετανικές εταιρείες οδικών μεταφορών, υπό την προϋπόθεση ότι οι ευρωπαϊκές θα έχουν το αντίστοιχο δικαίωμα στο βρετανικό έδαφος. Όλα αυτά μέχρι τις 31/12/2019.

Αντίστοιχα, η Κομισιόν ξεκαθαρίζει ότι σε περίπτωση μη συμφωνίας οι βρετανικές εταιρείες χάνουν το δικαίωμα να έχουν πρόσβαση στις εσωτερικές ναυτιλιακές γραμμές των χωρών της ΕΕ (καμποτάζ).

Πάντως σε ό,τι αφορά τα ιδιωτικά αυτοκίνητα, τα λεωφορεία και τα διπλώματα οδήγησης, μια που το καθεστώς τους διέπεται από προηγούμενες συμφωνίες που δεν περιλάμβαναν μόνο τα δύο μέρη. Όμως, για τις εταιρείες σιδηροδρομικού έργου, θα χρειάζονται πλέον άδειες και πιστοποιητικά από την ΕΕ

Ως προς την ασφάλιση των οχημάτων στο βαθμό που τόσο το Ηνωμένο Βασίλειο όσο και η ΕΕ ανήκουν στη ζώνη που καλύπτεται από το σύστημα της «Πράσινης Κάρτας» δεν τίθεται θέμα, αρκεί η ασφάλιση να καλύπτει όλες τις χώρες που θεωρείται έγκυρη η Πράσινη Κάρτα.

Τι θα γίνει με τον χρηματοπιστωτικό τομέα

Ως προς το χρηματοπιστωτικό τομέα οι ανατροπές θα είναι σημαντικές. Εάν δεν υπάρξει συμφωνία, τότε εταιρείες που παρέχουν ασφαλιστικές και τραπεζικές υπηρεσίες όπως και υπηρεσίες πληρωμών και e-payment και έχουν την έδρα στους στο Ηνωμένο Βασίλειο δεν θα μπορούν πλέον να προσφέρουν αντίστοιχες υπηρεσίες στην ΕΕ. Θα λειτουργούν, όμως, τα καθιερωμένα διεθνή συστήματα πληρωμών, όμως είναι πιθανό να υπάρχουν μεγαλύτερες χρεώσεις στις τραπεζικές κάρτες.

Ως προς τις τηλεπικοινωνίες, ούτως ή άλλως με την έξοδο από την ΕΕ σταματάει και η απαλλαγή από τα τέλη για το roaming που ισχύει εντός της ΕΕ, όμως θα πρέπει οι πάροχοι να ενημερώνουν για τις χρεώσεις.

Πιο δύσκολα θα γίνουν τα πράγματα ως προς τις μεταφορές ζωντανών ζώων, φυτών και ζωικών ειδών, μια που θα υπόκεινται στους ελέγχους που προβλέπονται για τρίτες χώρες.

Ούτως ή άλλως  μετά τις 30 Μαρτίου –και χωρίς μια ειδική συμφωνία για την τελωνειακή σχέση της ΕΕ και του Ηνωμένου Βασιλείου– επανέρχεται και το καθεστώς τελωνειακών ελέγχων στα σύμφορα για προϊόντα που μεταφέρονται από το Ηνωμένο Βασίλειο προς την ΕΕ και αντίστροφα, όπως επίσης και περιορισμοί για λόγους δημόσιας υγείας ή ασφάλειας. Αυτό θα έχει επιπτώσεις σε διαδικασίες, στην ισχύ πιστοποιητικών, ενώ σε κάθε περίπτωση η παραγωγή ενός προϊόντος στη Βρετανία θα σημαίνει την ακύρωση του χαρακτηρισμού του ως «προϊόντος ΕΕ».

Ως προς τα μέτρα για το κλίμα, η Επιτροπή υποστηρίζει ότι σε περίπτωση μη επίτευξης συμφωνίας, από την ημερομηνία αποχώρησης, όλη η σχετική ενωσιακή νομοθεσία για την κλιματική αλλαγή (σύστημα εμπορίας εκπομπών της ΕΕ, φθοριωμένα αέρια του θερμοκηπίου και άλλα) θα παύσει να ισχύει ως προς και στο Ηνωμένο Βασίλειο και θα μπορεί να επιστρέψει  στις διαδικασίες πλειστηριασμού και δωρεάν κατανομής/ανταλλαγής μόνο μετά την επίτευξη συμφωνίας για τη διαδικασία αποχώρησης.