Εργασία σε θερμό περιβάλλον: Επαρκούν τα μέτρα προστασίας;

Τον τελευταίο αιώνα η θερμοκρασία του πλανήτη λόγω της κλιματικής αλλαγής έχει αυξηθεί κατά 0,9 °C. Παράλληλα, η αύξηση του μέσου όρου ζωής και του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης συμβάλλουν σημαντικά στην άνοδο του αριθμού ατόμων μεγαλύτερης ηλικίας (≥55 ετών) που πρέπει να εργάζονται σε θερμό περιβάλλον.

Δεδομένου, ότι κατά τη διάρκεια καύσωνα είναι συχνό φαινόμενο να παρατηρούνται επιπλοκές στην υγεία, π.χ. θερμοπληξία, ζάλη, λιποθυμία κτλ, όχι μόνο σε ευπαθείς ομάδες- όπως π.χ. ασθενείς με καρδιαγγειακές παθήσεις- αλλά και σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, γίνεται απόλυτα κατανοητό πως ο κίνδυνος για εμφάνιση προβλημάτων στην υγεία, λόγω θερμικής καταπόνησης, στις ομάδες αυτές είναι αυξημένος.

Στην προσπάθεια προστασίας των εργαζομένων το Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας του Υπουργείου Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων έχει υιοθετήσει τις δημοσιευμένες οδηγίες της Αμερικανικής Εταιρίας Κυβερνητικών Υγιεινολόγων Βιομηχανίας (ACGIH) που προτείνει τις οριακές τιμές (TLVs) επιτρεπτής θερμικής έκθεσης καθώς και μέτρα που θα πρέπει να λαμβάνονται κατά τη διάρκεια εργασίας σε θερμό περιβάλλον. Εκτός από τα γενικά μέτρα (π.χ. ελαφριά ένδυση, ενυδάτωση κ.τ.λ.) που προτείνονται για την πρόληψη και αντιμετώπιση της θερμικής καταπόνησης αναφέρονται και οδηγίες αναφορικά με τα διαλείμματα που θα πρέπει να κάνουν οι εργαζόμενοι ανάλογα με τις περιβαλλοντικές συνθήκες. Για παράδειγμα σύμφωνα με τις δημοσιευμένες οδηγίες, όταν η θερμοκρασία του εργασιακού χώρου είναι 38°C και τα επίπεδα υγρασίας 30% αντίστοιχα, εάν η εργασία χαρακτηρίζεται ελαφριά συστήνεται να είναι συνεχής, εάν είναι μέτρια το ποσοστό εργασίας και ανάπαυσης πρέπει να κυμαίνεται σε 75% εργασία – 25% ανάπαυση ενώ εάν είναι βαριά το ποσοστό ανέρχεται σε 50% εργασία – 50% ανάπαυση.

Ωστόσο, από τις οδηγίες αυτές εξαιρούνται οι ευπαθείς ομάδες, οι έγκυες και οι γαλουχούσες μητέρες. Επομένως πολλά ερωτήματα γεννώνται για το κατά πόσο τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας προστατεύονται επαρκώς και κατά πόσο ακολουθούνται τα προτεινόμενα μέτρα προστασίας όταν εργάζονται σε θερμό περιβάλλον.

«Την ανησυχία αυτή ενισχύουν τα αποτελέσματα μελετών που διαπίστωσαν όταν προσομοίωσαν τις προτεινόμενες οδηγίες για ασφαλή εργασία σε θερμό περιβάλλον», όπως μας εξηγεί η Αντωνία Καλτσάτου, PhD Ερευνήτρια, Εργαστήριο Περιβαλλοντικής Φυσιολογίας FAME Lab (Εργαστήριο Περιβαλλοντικής Φυσιολογίας στη Σχολή Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού – στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας).

Σύμφωνα δηλαδή με αυτά, τα άτομα μεγαλύτερης δεν προστατεύονταν επαρκώς, καθώς συσσώρευαν μεγαλύτερη θερμότητα. Είναι γνωστό πως άτομα μεγαλύτερης ηλικίας ≥50 ετών όταν εργάζονται σε θερμό περιβάλλον συσσωρεύουν μεγαλύτερη θερμότητα, καθώς ο οργανισμός τους δυσκολεύεται να αποβάλλει τη θερμότητα μέσω της αύξησης της ροής του αίματος και της εφίδρωσης με αποτέλεσμα να υφίστανται θερμική καταπόνηση.

Στην προσπάθεια δημιουργίας οδηγιών που θα μπορούν να προστατεύουν άτομα που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες όταν εργάζονται σε θερμό περιβάλλον, το Εργαστήριο Περιβαλλοντικής Φυσιολογίας FAME Lab του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας συμμετέχει στο Ευρωπαϊκό πρόγραμμα HEAT-SHIELD: Integrated inter-sector framework to increase the thermal resilience of European workers in the context of global warming.

«Σκοπός του προγράμματος είναι η αντιμετώπιση των επιπτώσεων της θερμικής καταπόνησης στο χώρο εργασίας στην υγεία και την παραγωγικότητα των εργαζομένων σε πέντε στρατηγικές βιομηχανίες της Ευρωπαϊκής Οικονομίας (Γεωργία, Κατασκευές, Μεταποίηση, Μεταφορές, Τουρισμός), λαμβάνοντας υπόψη τη δυνητική αύξηση αυτών των επιπτώσεων εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής. Δεδομένου ότι η μείωση της παραγωγικότητας των εργαζομένων έχει αντίκτυπο στην οικονομία και την ανάπτυξη αλλά και στην υγεία των εργαζομένων το HEATSHIELD διερευνά το θέμα αυτό απώτερο στόχο να συμβάλλει στην πρόληψή του», εξηγεί η κ. Καλτσάτου.