Κύπρος, δρόμοι του κρασιού

Η πλούσια αμπελοοινική παράδοση της Κύπρου διατηρείται ζωντανή εδώ και έξι χιλιάδες χρόνια. Οι επισκέπτες του νησιού έχουν την ευκαιρία να βιώσουν την απαράμιλλη κυπριακή φιλοξενία και να μυηθούν στον υπέροχο κόσμο του κυπριακού κρασιού μέσα από επτά συναρπαστικές διαδρομές που έχει δημιουργήσει ο Κυπριακός Οργανισμός Τουρισμού.

Επίσης, οι οινόφιλοι μπορούν να επισκεφθούν δεκάδες σύγχρονα οινοποιεία που λειτουργούν σήμερα στο νησί και να γευτούν τα κρασιά τους, να γνωρίσουν παλαιά πατητήρια και μουσεία που συντηρούνται και λειτουργούν με το μόχθο των ανθρώπων της υπαίθρου, να ζήσουν τον τρύγο και να γλεντήσουν σε παραδοσιακά πανηγύρια, να ευφρανθούν με κρασί κυπριακό.

Αγροτουριστικά και άλλα καταλύματα, πλησίον των επισκέψιμων οινοποιείων, ταβέρνες και εστιατόρια υψηλών προδιαγραφών είναι έτοιμα να τους προσφέρουν μια αξέχαστη διαμονή και μοναδικά εδέσματα της κυπριακής κουζίνας.

Οι επτά διαδρομές του κρασιού που έχει δημιουργήσει ο Κυπριακός Οργανισμός Τουρισμού σε αντίστοιχες αμπελοοινικές περιοχές της Μεγαλονήσου είναι οι εξής:

• Λαόνα-Ακάμας: πανέμορφες τοποθεσίες και ακρογιαλιές, γραφικά χωριά με πλούσια πολιτιστική και αμπελουργική παράδοση, στο βορειοδυτικό τμήμα της Κύπρου.
• Βουνί Παναγιάς-Αμπελίτης: πανοραμική διαδρομή στην ορεινή ενδοχώρα της ανατολικής Πάφου, με ατέλειωτες επιλογές κρασιών τοπικής παραγωγής.
• Κοιλάδα Διαρίζου: ειδυλλιακή εξόρμηση στις φυσικές ομορφιές μιας σχετικά άγνωστης αλλά και κατάφυτης από αμπέλια διαδρομής, ανατολικά της πόλης της Πάφου.
• Κρασοχώρια Λεμεσού: είκοσι γραφικά χωριά, το καθένα με το δικό του χαρακτήρα, όλα με αξιόλογη οινική παράδοση, στις νότιες πλαγιές της οροσειράς του Τροόδους.
• Κουμανταρία: γνωστές και άγνωστες γωνιές που συντηρούν το μύθο του πιο σπουδαίου κρασιού του νησιού, βορείως της Λεμεσού.
• Πιτσιλιά: η ομορφιά μαζί με καλό φαγητό και μπόλικο κρασί, εκεί όπου το πευκοδάσος συνυπάρχει με το αμπέλι, στην ορεινή περιοχή που εκτείνεται ανατολικά της ψηλότερης κορυφής του Τροόδους.
• Ορεινή Λάρνακας-Λευκωσίας: υπέροχες τοποθεσίες με ζωντανές παραδόσεις σε δέκα ορεινά χωριά που βρίσκονται νοτίως της Λευκωσίας και δυτικά της Λάρνακας.

Οι ποικιλίες του κυπριακού κρασιού είναι οι ακόλουθες:

Α. Λευκές ποικιλίες

• Ξυνιστέρι: η σημαντικότερη γηγενής λευκή ποικιλία της Κύπρου, από την
  οποία παράγεται η συντριπτική πλειονότητα των κυπριακών λευκών οίνων.
• Chardonnay: η διασημότερη λευκή ποικιλία στον κόσμο δε θα μπορούσε να
  λείπει από τη Μεγαλόνησο.
• Sauvignon Blanc: στην
  Κύπρο καλλιεργούνται μικρές συστάδες της γνωστής αυτής ποικιλίας, από τις οποίες παράγονται ολιγάριθμα κρασιά.
• Semillon: η εν λόγω ποικιλία συμμετέχει με το γηγενές Ξυνιστέρι στην παρασκευή λευκών κρασιών με
  αυξημένο (σε σχέση με τα απλά Ξυνιστέρια) σώμα και μεγαλύτερη αρωματική
  πυκνότητα.
• Muscat of Alexandria: ποικιλία που είτε προσφέρει ξηρά ή γλυκά κρασιά είτε δημιουργεί, παντρεμένη με το Ξυνιστέρι, ένα ιδιαίτερο χαρμάνι.
• Πρωμάρα ή Μωροκανέλλα: σπάνια ποικιλία που διαθέτει μεγάλο τσαμπί,
  μεγάλες ρώγες και είναι συμπαγής, προσφέρει δε οίνους που χαρακτηρίζονται από εξωτικά και λεμονάτα αρώματα.
• Σπούρτικο: πρώιμη ποικιλία με μεγάλες ρώγες
  χρυσοκίτρινου χρώματος και οίνους που παρουσιάζουν ανθώδες άρωμα.

Β. Ερυθρές ποικιλίες

• Μαύρο: η πλέον πολυφυτεμένη γηγενής ποικιλία της Κύπρου, η οποία καλύπτει γύρω στο 60% του συνολικού κυπριακού αμπελώνα.
• Μαραθεύτικο: η πλέον δυναμική γηγενής ποικιλία της Κύπρου, που έχει τα φόντα να δώσει γεμάτα και αρωματικά κρασιά, με δυνατότητες παλαίωσης.
• Όφθαλμο: άλλη μια ντόπια ποικιλία, που καλλιεργείται σε μικρές εκτάσεις στο νησί,κυρίως στην περιοχή της Πιτσιλιάς, αλλά και σε κάποια χωριά της επαρχίας Πάφου.
• Λευκάδα: ποικιλία που κατάγεται από τη νήσο Λευκάδα και καλλιεργείται εδώ και μερικές δεκαετίες και στην Κύπρο.
• Cabernet Sauvignon: τo διασημότερο ερυθρό σταφύλι στον κόσμο καλλιεργείται εδώ και μερικές δεκαετίες στην Κύπρο.
• Cabernet Franc: ποικιλία που καλλιεργείται ευρέως στο νησί, με τα κρασιά της να ωριμάζουν γρηγορότερα από τα αντίστοιχα Cabernet Sauvignon.
• Merlot: ελάχιστα κρασιά της εν λόγω ποικιλίας συναντά κανείς στην Κύπρο.
• Syrah ή Shiraz: η πλέον δυναμική από τις ξενικές ποικιλίες που εισήχθηκαν στην Κύπρο, με κρασιά πλούσια, γευστικώς γεμάτα, αλλά και δεκτικά παλαίωσης.
• Mataro ή Mourvèdre: ισπανικής προελεύσεως ποικιλία, που έχει προσαρμοστεί εξαιρετικά καλά στα εδάφη και τις κλιματολογικές συνθήκες της Κύπρου.
• Carignan: στα κρασοχώρια της Λεμεσού και στην επαρχία Πάφου καλλιεργούνται εκατοντάδες εκτάρια αμπελώνων της ποικιλίας αυτής.
• Grenache: ποικιλία που έχει προσαρμοστεί τέλεια στο οικοσύστημα του νησιού, με κρασιά φίνα και θηλυκά, που χαρακτηρίζονται από λεπτά αρώματα και ιδιαίτερη ιδιοσυγκρασία.
• Γιαννούδι: η νέα προοπτική της κυπριακής οινολογίας για παραγωγή ποιοτικών ερυθρών οίνων τοπικού χαρακτήρα, με εκπληκτικά χρωματικά χαρακτηριστικά.

Ασφαλώς, ξεχωριστή αναφορά επιβάλλεται να γίνει στην κουμανταρία, το φημισμένο κρασί της Κύπρου, που παράγεται σε δεκατέσσερα χωριά, όλα χτισμένα σε υψόμετρο από 500 έως 900, περιτριγυρισμένα από αμπελώνες των ντόπιων ποικιλιών Μαύρο και Ξυνιστέρι.

Ορισμένοι μελετητές υποστηρίζουν ότι η κουμανταρία είναι το γλυκόπιοτο
νάμα της αρχαιότητας. Το κρασί αυτό από την Κύπρο αναφέρει ο Ησίοδος στο
έργο του «Έργα και Ημέραι».

Ο πρώτος σταθμός της διαδρομής που αφορά την κουμανταρία, το χωριό Κολόσσι, ξεχωρίζει για το κάστρο του, που ανάγεται στην εποχή των Σταυροφόρων. Οι ιππότες που ζούσαν εδώ είναι εκείνοι που ανέδειξαν το γλυκόπιοτο κρασί της περιοχής και του έδωσαν το όνομα που περήφανα κουβαλά μέχρι σήμερα. Πιο συγκεκριμένα, η παράδοση θέλει την κουμανταρία να οφείλει την ονομασία της στη Μεγάλη Κομμαντερία των Ιπποτών του Τάγματος του Αγίου Ιωάννη, που είχε ως έδρα το κάστρο του Κολοσσιού.

Στον επόμενο σταθμό, στο χωριό Ερήμη, λειτουργεί το Κυπριακό Οινομουσείο. Το μουσείο στεγάζεται σε μια πετρόχτιστη διώροφη αγρέπαυλη, που αποτελούσε άλλοτε την κατοικία της οικογένειας της κύπριας συνθέτριας Αναστασίας Γκάι. Τα εκθέματα καταλαμβάνουν τον πρώτο όροφο, ενώ το ισόγειο προορίζεται για τους γευσιγνώστες.

Εξάλλου, στο χωριό Ζωοπηγή βρίσκεται το Ιστορικό Μουσείο της Κουμανταρίας. Η μόνιμη έκθεσή του είναι βασισμένη σε ένα χρονολογικό και θεματικό άξονα, που αναπτύσσεται σε τέσσερις αίθουσες.

Περισσότερα για τα γλυκόπιοτα κρασιά της Κύπρου και τις επτά διαδρομές του κρασιού σε μορφή booklet που έχει δημιουργήσει ο Κυπριακός Οργανισμός Τουρισμού, μπορεί κανείς να βρει στο σύνδεσμο http://www.visitcyprus.com/index.php/el/multimedia, αναγράφοντας στο πεδίο αναζήτησης τη λέξη «κρασί», ή στο γραφείο ΚΟΤ Αθήνας, τηλ. 210 3610178.