Επτά χρόνια τουρκικών διεκδικήσεων στην κυπριακή ΑΟΖ [Έγγραφο]

Από το 2011, εδώ και επτά χρόνια, η Τουρκία καταθέτει γραπτώς ενώπιον της ΕΕ συντεταγμένες, διά των οποίων προβάλλει διεκδικήσεις στα χωρικά ύδατα της Κυπριακής Δημοκρατίας, κράτους-μέλους της ΕΕ. Στα δυτικά του γεωγραφικού μήκους 32 ° 16’18”E, απέναντι από τον Ακάμα, πλησίον της Πάφου, όπου ισχυρίζεται ότι έχει «νόμιμα δικαιώματα και συμφέροντα».

Έγγραφο του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών, το οποίο αποκαλύπτει η κυπριακή εφημερφίδα «Φιλελεύθερος», καταδεικνύει ότι η Άγκυρα υποβάλλει γραπτώς τις εν λόγω διεκδικήσεις από τις 19 Απριλίου 2011, στο πλαίσιο των Συμβουλίων Σύνδεσης ΕΕ – Τουρκίας, όπου συμμετέχουν όλα τα κράτη-μέλη, περιλαμβανομένης και της Κυπριακής Δημοκρατίας. Χωρίς μάλιστα να υποστεί καμιά απολύτως συνέπεια.

Σύμφωνα με τις πληροφορίες της εφημεριδας, στη διάρκεια των επτά ετών που έχουν περάσει από το 2011 μέχρι σήμερα, η Λευκωσία ουδέποτε ζήτησε ή επεδίωξε την επιβολή ευρωπαϊκών κυρώσεων κατά της Άγκυρας για τις εν λόγω διεκδικήσεις της. Κυρώσεις που, εάν και εφόσον επιθυμούσε η Κύπρος, θα μπορούσε να επιβάλει και μονομερώς κατά της Τουρκίας, χωρίς να αναμένει κοινοτική απόφαση, σύμφωνα με τον «Φιλελεύθερο».

Λίγους μήνες μετά την πρώτη γραπτή κατάθεση των διεκδικήσεων της Τουρκίας προς την ΕΕ, τον Σεπτέμβριο του 2011, ο τότε πρόεδρος Δημήτρης Χριστόφιας προέβαινε σε «ανοίγματα» από το βήμα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, καθιστώντας σαφές ότι «και πριν τη λύση» ενδεχόμενα κέρδη από την εκμετάλλευση φυσικού αερίου θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για το καλό και των δύο κοινοτήτων.

Ουσιαστική αντίδραση της κυπριακής κυβέρνησης επιχειρήθηκε μόνο όταν ο κόμπος έφτασε στο χτένι. Αφού μεσολάβησαν τρία χρόνια διεκδικήσεων εκ μέρους της Τουρκίας και αφού οι διεκδικήσεις έγιναν πράξη, το 2014, με την έκδοση Navtex και την εισβολή του «Μπαρμπαρός Χαϊρεντίν Πασά» και της συνοδείας του στην κυπριακή ΑΟΖ.

Έκτοτε, η Άγκυρα συνέχισε να διεκδικεί και η Λευκωσία συνέχισε να οχυρώνεται πίσω από τις φραστικές υποδείξεις της ΕΕ, χωρίς να τις αξιοποιεί για να πειθαναγκάσει την Τουρκία να συμμορφωθεί.

Η πρόσφατη δήλωση του προέδρου Αναστασιάδη προκάλεσε αντιδράσεις και χαρακτηρίστηκε αντιφατική. Ο κύπριος πρόεδρος ανέφερε ότι εάν οι Τούρκοι επιλέγουν να προστατεύσουν τα δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων σε μια ξεχωριστή οντότητα «τότε θα πρέπει να περιοριστούν εις όσα αναλογούν στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της εν λόγω παρανόμου οντότητας. Και συνεπώς δεν έχουν λόγο να αμφισβητούν τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας».

Οι δηλώσεις Αναστασιάδη προκάλεσαν έντονες αντιδράσεις και ο ίδιος ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας αισθάνθηκε την ανάγκη, 24 ώρες αργότερα, να διευκρινίσει ότι διατύπωσε την εν λόγω θέση για να αναδείξει την τουρκική αντιφατικότητα, προσθέτοντας ότι οι δηλώσεις του είχαν διαστρεβλωθεί και ότι τα όσα ανέφερε αποτελούν θέσεις της Άγκυρας και όχι δικές του θέσεις.

Ωστόσο, οι δηλώσεις του κ. Αναστασιάδη δεν πέρασαν απαρατήρητες από σημαίνοντες κύκλους των Βρυξελλών και προκάλεσαν ερωτηματικά αναφορικά με την απόδοση Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης στο κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου, έστω και για λόγους ανάδειξης της τουρκικής αντιφατικότητας.

Οι τουρκικές κινήσεις του 2014

Οι τουρκικές διεκδικήσεις στη θαλάσσια περιοχή Κύπρου «διανθίστηκαν» το 2014 με την κατάθεση της θέσης ότι η Κυπριακή Δημοκρατία είναι δήθεν «εκλιπούσα» (defunct).

Το εν λόγω έγγραφο του τουρκικού ΥΠΕΞ αναφέρει μεταξύ άλλων: «Δεδομένου ότι οι Ελληνοκύπριοι συνεχίζουν τις μονομερείς τους ενέργειες, παρά τις εποικοδομητικές προσπάθειες της τουρκοκυπριακής πλευράς, το ερευνητικό σκάφος Μπαρμπαρός Χαϊρεντίν Πασά διεξήγαγε ερευνητικές δραστηριότητες στις υπό δέσμευση περιοχές που δόθηκαν από την TPO και την ΤΔΒΚ, στα τέλη του 2013 και στις αρχές του 2014.

Η Τουρκία ενημέρωσε επίσης τον ΟΗΕ για τα εξωτερικά όρια της ηπειρωτικής υφαλοκρηπίδας που καθορίστηκε από τη συμφωνία διαχωρισμού της ηπειρωτικής υφαλοκρηπίδας, η οποία υπεγράφη μεταξύ της Τουρκίας και της «Τουρκικής Δημοκρατίας Βορείου Κύπρου» στις 21 Σεπτεμβρίου 2011 και απέστειλε επιστολή προς τον Γ.Γ.του ΟΗΕ απορρίπτοντας τους αβάσιμους ισχυρισμούς της ελληνοκυπριακής πλευράς».

Η Άγκυρα καθιστά σαφές ότι θα συνεχίσει να διεκδικεί όχι μόνο μέρος της ΑΟΖ αλλά και τμήμα των χωρικών υδάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας, προβάλλοντας «νόμιμα δικαιώματα και συμφέροντα».

Ολόκληρο το έγγραφο του 2011

Το έγγραφο που κατέθεσε η Άγκυρα στις 19 Απριλίου 2011 στο Συμβούλιο Σύνδεσης με την ΕΕ αναφέρεται στην εξερεύνηση και εκμετάλλευση κοιτασμάτων από την «ελληνοκυπριακή πλευρά» (και όχι από την Κυπριακή Δημοκρατία) και ισχυρίζεται ότι η ενέργεια αυτή αποτελεί, αφενός, περιφρόνηση των δικαιωμάτων των Τουρκοκυπρίων και, αφετέρου, συνιστά διεκδίκηση περιοχών θαλάσσιας δικαιοδοσίας που ανήκουν στην Τουρκία.

Συγκεκριμένα, αναφέρει:

«Από το 2003, η «ελληνοκυπριακή διοίκηση» έχει επιδιώξει μια πολιτική στην ανατολική Μεσόγειο, μέσω σύναψης διμερών συμφωνιών θαλάσσιας οριοθέτησης, διεξάγοντας έρευνες πετρελαίου/φυσικού αερίου και εκδίδοντας άδειες για τέτοιες δραστηριότητες γύρω από το νησί. Οι ηπειρωτικές υφαλοκρηπίδες και οι αποκλειστικές οικονομικές ζώνες στη Μεσόγειο δεν έχουν ακόμη καθοριστεί και οριοθετηθεί. Αυτό απορρέει κυρίως από το γεγονός ότι υπάρχει ένα πλήθος περιπλοκών και διασυνδεδεμένων θεμάτων, αναφορικά με τις περιοχές θαλάσσιας δικαιοδοσίας. Η Τουρκία έχει τη γνώμη ότι οι οριοθετήσεις της ηπειρωτικής υφαλοκρηπίδας ή της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης σε μια ημίκλειστη θάλασσα, όπως η Μεσόγειος, θα πρέπει να πραγματοποιούνται με συμφωνία και με σεβασμό στα δικαιώματα και τα συμφέροντα των ενδιαφερομένων τρίτων χωρών, σύμφωνα με τις βασικές αρχές του Διεθνούς Δικαίου.

»Η «ελληνοκυπριακή διοίκηση» δεν αντιπροσωπεύει νομικά ή στην πράξη τους Τουρκοκυπρίους και την Κύπρο στο σύνολό της. Η «ελληνοκυπριακή διοίκηση» δεν έχει δικαίωμα να διαπραγματεύεται και να συνάπτει διεθνείς συμφωνίες, ούτε και να θεσπίζει νόμους σχετικά με την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων για λογαριασμό ολόκληρου του νησιού.

»Ως εκ τούτου, αυτές οι ενέργειες της ελληνοκυπριακής πλευράς δεν μπορούν να θεωρηθούν κενές περιεχομένου, καθώς έχουν άμεση επίπτωση στα ευαίσθητα ζητήματα της κυριαρχίας και της διακυβέρνησης. Αυτές οι μονομερείς ενέργειες περιορίζουν και προδικάζουν τα υφιστάμενα και έμφυτα ίσα δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων επί των θαλασσίων περιοχών του νησιού. Όντας ένα από τα ζητήματα που ρυθμίζονται από τις συνεχιζόμενες διαπραγματεύσεις για συνολική διευθέτηση, η υπεράκτια εξερεύνηση και εκμετάλλευση κοιτασμάτων υδρογονανθράκων θα ήταν καλύτερα να τίθετο προς απόφαση στο κοινό κοινοβούλιο της μελλοντικής συνεταιριστικής κυβέρνησης.

»Είμαστε αποφασισμένοι, μαζί με τους Τουρκοκύπριους, να συνεχίσουμε να προβάλλουμε ενστάσεις κατά των μονομερών αυτών ενεργειών, μέσω διπλωματικών και πολιτικών καναλιών. Είναι σοβαρή μας προσδοκία, όλοι να ενεργήσουν με κοινή λογική αποφεύγοντας ένταση την οποία προκαλούν μονομερείς ενέργειες και να αγωνιστούν για να ενισχύουν την προοπτική για μια τελική και συνολική διευθέτηση του κυπριακού προβλήματος, ειδικά σε αυτή την κρίσιμη καμπή.

»Οι ενέργειες των Ελληνοκυπρίων δεν περιφρονούν απλώς τα δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων αλλά επίσης διεκδικούν τις περιοχές θαλάσσιας δικαιοδοσίας της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο, στα δυτικά του νησιού. Η Τουρκία έχει νόμιμα δικαιώματα και συμφέροντα στην Ανατολική Μεσόγειο, ειδικά στα δυτικά του γεωγραφικού μήκους 32° 16’18”E. Η θέση αυτή είναι συνεπής με τους σχετικούς κανόνες του Διεθνούς Δικαίου και τις καθιερωμένες εθιμικές πρακτικές. Η Τουρκία προσδίδει σημασία στη διατήρηση της ειρήνης και σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο».

in.gr