Η δυσκολία σχηματισμού κυβέρνησης στη Γερμανία και η ΕΕ

του Γιώργου Τζογόπουλου

Ξεκινούν την επόμενη βδομάδα στη Γερμανία οι διεργασίες για το σχηματισμό κυβέρνησης. Ένας λεγόμενος κυβερνητικός συνασπισμός «Τζαμάικα» με τη συνεργασία Χριστιανοδημοκρατών/Χριστιανοικοινωνιστών, Φιλελευθέρων και Πρασίνων πιθανολογείται.

Ωστόσο, μία τέτοια εξέλιξη θα είναι περισσότερο το αποτέλεσμα πολιτικής πίεσης για να αποφευχθούν νέες εκλογές παρά ουσιαστικής συμφωνίας και αρμονικής συνεργασίας μεταξύ των κομμάτων. Προσπαθώντας να χαράξουν κοινή πολιτική για το χειρισμό της προσφυγικής κρίσης, Χριστιανοδημοκράτες και Χριστιανοκοινωνιστές, αποφάσισαν πριν λίγες μέρες να ορίσουν ως στόχο τον περιορισμό του αριθμού αφίξεων των αιτούντων άσυλο σε 200.000 το χρόνο. Φιλελεύθεροι και Πράσινοι αντιδρούν στην εν λόγω συμφωνία. Πρόκειται για ένα απλό παράδειγμα των υπαρχουσών διαφορών.

Από μια άλλη οπτική γωνία, αρκετοί συντηρητικοί Γερμανοί πολιτικοί – τόσο Χριστιανοδημοκράτες όσο και Χριστιανοκοινωνιστές – ανησυχούν για τη θέση που θα βρεθούν τα κόμματα τους μετά από τέσσερα χρόνια, αν αυτά, πράγματι, αποτελέσουν το βασικό κομμάτι ενός συνασπισμού «Τζαμάικα». Για την ακρίβεια, φοβούνται για μία αναγκαστική στροφή προς τα αριστερά, ώστε η συνεργασία με Φιλελεύθερους και Πράσινους να είναι βιώσιμη, η οποία, όμως, σε βάθος χρόνο θα ενισχύσει ίσως το ακροδεξιό κόμμα «Εναλλακτική για τη Γερμανία».

Η καγκελάριος Άγκελα Μέρκελ, η οποία έχει τελευταίο λόγο για το συνασπισμό κυβέρνησης, έχει υιοθετήσει αρκετά στοιχεία από την ατζέντα των Σοσιαλδημοκρατών τα τελευταία δώδεκα χρόνια, με αποτέλεσμα αρκετοί ψηφοφόροι του συντηρητικού χώρου να νιώθουν κάπως αποξενωμένοι ως προς τις ιδέες τους. Κάποιοι συντηρητικοί πολιτικοί, λοιπόν, προσπαθούν να προλάβουν μία ακόμα μεγαλύτερη αλλοίωση του πολιτικού χαρακτήρα των CDU και CSU, βλέποντας αρνητικά το ενδεχόμενο «Τζαμάικα» ή ζητώντας από τη Μέρκελ να είναι περισσότερο αυστηρή στους όρους που θα θέσει.

Η μόνη που δεν είναι κερδισμένη από τις εξελίξεις αυτές είναι η Ευρώπη. Μπορεί ο Γάλλος πρόεδρος, Εμμανουέλ Μακρόν, που ξαναπήγε στη Γερμανία, να πιέζει τη Μέρκελ να ξεκινήσουν την ουσιαστική συζήτηση για το μέλλον της Ευρώπης, αλλά η επιρροή που ασκεί είναι περιορισμένη. Η Μέρκελ όχι μόνο καθυστερεί τη διαδικασία αλλά είναι κάπως ψυχρή με τις προτάσεις Μακρόν.

Την ίδια στιγμή, ο απερχόμενος υπουργός οικονομικών, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ενδιαφέρεται πολύ περισσότερο για την ενίσχυσή του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Στήριξης, που μπορεί, μάλιστα, να πάρει ορισμένες από τις αρμοδιότητες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, παρά για άλλες – πιο ριζοσπαστικές – αλλαγές σε επίπεδο ευρωζώνης. Η Μέρκελ υπερασπίζεται αυτή τη γραμμή. Βρισκόμαστε σε φάση αναμονής και σίγουρα δεν είναι εύκολο να γίνουν προβλέψεις μέχρι να μάθουμε ποιοι θα είναι οι καινούριοι υπουργοί. Σε κάθε περίπτωση, οι προσδοκίες είναι περιορισμένες.

*Ο δρ. Γιώργος Ν. Τζογόπουλος είναι Ερευνητής στο ΕΛΙΑΜΕΠ και Senior Research Fellow στο Centre International de Formation Europeenne (CIFE).

in.gr