Ποιος θα πληρώσει το τείχος ΗΠΑ – Μεξικού

O Ντόναλντ Τραμπ έβαλε μπροστά το αμφιλεγόμενο σχέδιο για την κατασκευή ενός «αδιαπέραστου, ψηλού, ισχυρού, όμορφου, νότιου συνοριακού τείχους» μεταξύ των ΗΠΑ και του Μεξικού.

Είναι ένα έργο μεγάλης πολιτικής σημασίας για τον πρόεδρο, επειδή προεκλογικά ο Τραμπ υποσχόταν ότι θα κρατήσει απ’ έξω τους μετανάστες, ενώ έλεγε, με μπόλικο λαϊκισμό, ότι θα αναγκάσει το Μεξικό να πληρώσει το κόστος.

Τα σύνορα έχουν μήκος περίπου 3.100 χιλιομέτρων και διασχίζουν όλα τα είδη του εδάφους, από βουνά μέχρι αμμώδεις εκτάσεις και ποτάμια. Εκτιμάται ότι για να χτιστούν έστω και χίλια χλμ. θα χρειαστούν τεράστιες ποσότητες μπετόν, θα στηθούν εργοτάξια για τη μεταφορά και την κατασκευή, και το κόστος μπορεί να ξεπεράσει τα 25 δισεκατομμύρια δολάρια.

Το ερώτημα είναι βέβαια ποιος θα πληρώσει τον λογαριασμό.
Ο ίδιος ο Τραμπ ισχυρίζεται ότι το συνολικό κόστος του τείχους θα είναι πολύ μικρότερο, μιλώντας για ένα ποσό της τάξης των 10-12 δισ. δολαρίων. Αλλά η πραγματικότητα τον διαψεύδει ήδη διότι τα 1.000 χλμ. της περίφραξης που έχει ήδη τοποθετηθεί έχουν κοστίσει στην κυβέρνηση των ΗΠΑ περισσότερα από 7 δισεκατομμύρια δολάρια, και κανένα μέρος τους δεν μπορεί να περιγραφεί ως αδιαπέραστο, ψηλό, ισχυρό ή όμορφο.
Υπάρχουν άλλοι λόγοι για τους οποίους το κόστος θα μπορούσε να ξεπεράσει κατά πολύ την τιμή του Τραμπ – τα σχέδιά του απαιτούν την επέκταση του τείχους σε όλο και πιο απομακρυσμένες και ορεινές περιοχές, αυξάνοντας σημαντικά το κόστος κατασκευής.

Αλλο πρόβλημα που φουσκώνει τον λογαριασμό; Τα νέα χιλιόμετρα του τείχους θα διασχίζουν ιδιωτική γη, η οποία θα πρέπει να αγοραστεί, ίσως διά νόμου με απαλλοτριώσεις, ή με οικονομικούς συμβιβασμούς με τους ιδιοκτήτες.
Μια μελέτη της «Washington Post» εκτιμά ότι το κόστος του τείχους του προέδρου θα είναι πιο κοντά στα 25 δισ. δολάρια, παρά στα 15 δισ.

Αν και ο Τραμπ επέμεινε από την αρχή ότι το Μεξικό θα πληρώσει τον λογαριασμό, ο πρόεδρος του Μεξικού Ενρίκε Πένια Νιέτο ήταν εξίσου κατηγορηματικός, αποκλείοντας ότι η χώρα του θα ξοδέψει χρήμα για το τείχος. Ετσι όλα δείχνουν ότι την αρχική χρηματοδότηση θα καλύψουν οι φορολογούμενοι των ΗΠΑ. Απαιτείται έγκριση του Κογκρέσου και οι Ρεπουμπλικανοί λένε ότι ένα νομοσχέδιο για τις συμπληρωματικές πιστώσεις θα μπορούσε να συνταχθεί μέσα στους επόμενους δύο μήνες.

Πολλοί αναρωτιούνται αν υπάρχει πράγματι τρόπος να αντληθεί το χρήμα που απαιτείται από το Μεξικό. Ανθρωποι του Τραμπ μιλούν για μια σειρά από επιλογές, αν και τίποτα δεν έχει αποφασιστεί επισήμως. Θα μπορούσαν, λόγου χάρη, να αυξηθούν οι φόροι στις εισαγωγές από το Μεξικό. Ο Σον Σπάισερ, εκπρόσωπος Τύπου του Τραμπ, δήλωσε στις 26 Ιανουαρίου ότι ο πρόεδρος θέλει να επιβάλει φόρο 20% στις εισαγωγές από το Μεξικό για να πληρώσει για το τείχος, αν και αργότερα πρόσθεσε ότι αυτή ήταν μία από τις πολλές επιλογές που εξακολουθούν να εξετάζονται.

«Με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να βγάλουμε 10 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως και να πληρώσουμε εύκολα για το τείχος, μόνο μέσω αυτού του μηχανισμού» είπε στους δημοσιογράφους. Αλλά το περιοδικό «Forbes» υπολόγισε ότι οι υφιστάμενοι δασμοί στα μεξικανικά προϊόντα θα πρέπει να τετραπλασιαστούν για να πληρώσουν για ολόκληρο το τείχος, ακόμη και αν το κόστος του διανεμηθεί σε 10 χρόνια.

Και η κυβέρνηση του Μεξικού θα μπορούσε να αντιδράσει με αντίποινα, μειώνοντας τα φορολογικά οφέλη για τις ξένες επενδύσεις από τις ΗΠΑ, οι οποίες ανήλθαν σε 101 δισεκατομμύρια δολάρια το 2013.
Ο Τραμπ θα μπορούσε να κερδίσει χρήματα για το τείχος βάζοντας στο στόχαστρο τα εμβάσματα που στέλνουν στην πατρίδα μεξικανοί μετανάστες που εργάζονται στις ΗΠΑ, ας πούμε με νόμους κατά της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες.

Ο τομέας είναι τεράστιος – περίπου 25 δισ. δολάρια ετησίως. Η ελπίδα του Λευκού Οίκου είναι ότι μια τέτοια απειλή θα ανάγκαζε τελικά το Μεξικό να πληρώσει κάποια χρήματα για το τείχος. Μια δεύτερη επιλογή θα ήταν η απευθείας φορολόγηση των εμβασμάτων που στέλνουν οι μετανάστες στις οικογένειές τους.

Είτε με έναν ενιαίο φόρο για όλους, είτε με έναν πολύ πιο τιμωρητικό φόρο σε όσους δεν μπορούν να αποδείξουν νόμιμη διαμονή στις ΗΠΑ. Αλλά οι Μεξικανοί που επηρεάζονται από τα εμβάσματα μπορεί απλώς να βρουν τρίτους χωρίς χαρτιά για να μεταφέρουν τα μετρητά.

Τι θα γίνει με το περιβάλλον;

Μεγάλο ζήτημα είναι βέβαια οι επιπτώσεις του τείχους σε χλωρίδα και πανίδα. Η ελεύθερη κυκλοφορία μεταξύ των ΗΠΑ και του Μεξικού δεν είναι μόνο ανθρώπινο ζήτημα.

Τι θα σήμαινε η κατασκευή ενός τέτοιου τείχους για τα ζώα που ζουν κοντά στα σύνορα;
Η μεθοριακή περιοχή ΗΠΑ – Μεξικού είναι ένα λεπτό οικοσύστημα με τακτικές μετακινήσεις ζώων και πτηνών που κινούνται μεταξύ του Βορρά και του Νότου της αμερικανικής ηπείρου.

Ορισμένα είδη πρέπει να διασχίσουν τα σύνορα για να ζευγαρώσουν με τα γενετικά διαφορετικά ξαδέλφια τους, συμπεριλαμβανομένου του απειλούμενου με εξαφάνιση βορειοαμερικανικού τζάγκουαρ και μαύρων αρκούδων, που θα απειληθούν αν δεν μπορούν να ζευγαρώσουν με μεξικάνικες αρκούδες.
Περιβαλλοντικές οργανώσεις λένε επίσης ότι ένα τέτοιο κατασκευαστικό έργο θα έχει επιζήμιο αντίκτυπο στο άγριο τοπίο, παρά την υπόσχεση του Τραμπ ότι θα είναι ένα «πολύ όμορφο» τείχος…

Ειρήνη Μητροπούλου