Ξανθός: Επανεκκίνηση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης με νέους όρους

Η αποκατάσταση της «κακοποιημένης» ιδέας της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης και ο σχεδιασμός για την επανεκκίνηση και ολοκλήρωση της με καλά προετοιμασμένα βήματα, είναι ο στόχος του υπουργείου Υγείας βάσει όσων ανέφερε ο υπουργός Υγείας, Ανδρέας Ξανθός, στην ομιλία του στο ειδικό επιστημονικό φόρουμ για την Ψυχική Υγεία στην Ελλάδα, που διεξάγεται στην Αθήνα.

Σύμφωνα με τον υπουργό Υγείας, πρέπει να γίνουν βήματα που θα διασφαλίζουν την ομαλή μετάβαση από την ασυλικού τύπου περίθαλψη στην αξιόπιστη φροντίδα των χρονίων ψυχικά ασθενών σε κοινοτικού τύπου δομές (ξενώνες, οικοτροφεία, προστατευόμενα διαμερίσματα κ.λπ.), στην ανάπτυξη της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Ψυχικής Υγείας και στη διασφάλιση των δικαιωμάτων και της αξιοπρέπειας των ασθενών.

«Η δημιουργία ενός ενιαίου και ολοκληρωμένου δημόσιου συστήματος υπηρεσιών ψυχικής υγείας στη βάση της τομεοποίησης και του κοινοτικού προσανατολισμού και η ταυτόχρονη αποδυνάμωση του ρόλου των ψυχιατρικών νοσοκομείων ως μονάδων μακροχρόνιας νοσηλείας ψυχικά ασθενών, είναι όρος για την οριστική εγκατάλειψη της ασυλικής-ιδρυματικής Ψυχιατρικής. Στον κατακερματισμένο ψυχικό κόσμο των ασθενών δεν μπορούμε να προσφέρουμε κατακερματισμένες υπηρεσίες ψυχικής υγείας» τόνισε.

Όπως είπε ο κ. Ξανθός, αυτή η προσέγγιση είναι απολύτως συμβατή με το πολιτικό σχέδιο ενός νέου ανθρωποκεντρικού ΕΣΥ με επίκεντρο την ΠΦΥ, στηριγμένου στις αρχές της καθολικής πρόσβασης και της ισότιμης και αποτελεσματικής φροντίδας.

Για την εκπόνηση του νέου στρατηγικού σχεδιασμού, το Υπουργείο Υγείας συνέστησε αντιπροσωπευτική Ομάδα Εργασίας για την Ψυχική Υγεία, στην οποία συμμετέχουν ψυχίατροι και παιδοψυχίατροι από τον χώρο του Πανεπιστημίου, του ΕΣΥ, της ΠΦΥ και τον χώρο της ιδιωτικής ψυχιατρικής από πολλές περιφέρειες της χώρας, ψυχολόγοι, ψυχιατρικοί νοσηλευτές, μέλη της Ομοσπονδίας Φορέων Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης και Ψυχικής Υγείας, πρόεδροι ΚοιΣΠΕ, καθώς και, για πρώτη φορά, εκπρόσωποι συλλόγων ληπτών υπηρεσιών ψυχικής υγείας. Η Ομάδα αυτή έχει ήδη συμβάλλει στην επεξεργασία του υπό ψήφιση νομοσχεδίου για την Ψυχική Υγεία και είναι σε διαρκή λειτουργία για την αναζήτηση απαντήσεων στα κρίσιμα προβλήματα και διλήμματα της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης.

Το Νομοσχέδιο θα συνοδευτεί από ένα λεπτομερειακό σχέδιο αναδιοργάνωσης των Τομέων Ψυχικής Υγείας που θα τεθεί σύντομα σε διαβούλευση με τους ΤΟΨΥ όλων των περιοχών της χώρας, καθώς η κατανομή των υπηρεσιών εντός των Τομέων παρουσιάζει ακόμη προβλήματα, ιδιαίτερα στην Αττική. Στόχος είναι να λειτουργούν πλέον όλες οι υπηρεσίες ψυχικής υγείας τομεοποιημένα, συμπεριλαμβανομένης της ψυχιατρικής εφημερίας στο Λεκανοπέδιο, όπου το πρόβλημα των ακουσίων νοσηλειών είναι εντονότερο.

«Προϋπόθεση, όμως, για την τομεοποιημένη λειτουργία του συστήματος είναι η επαρκής στελέχωση των υπηρεσιών και η μέριμνα για τη δημιουργία νέων δομών εκεί που λείπουν. Παρά τους γνωστούς δημοσιονομικούς περιορισμούς προσπαθούμε με κάθε τρόπο να διασφαλίσουμε την εύρυθμη λειτουργία δομών που είναι σε διακινδύνευση λόγω έλλειψης επαρκών ανθρώπινων και υλικών πόρων. Έχουν δρομολογηθεί 300 περίπου μόνιμες προσλήψεις επαγγελματιών ψυχικής υγείας και έχουν ήδη προκηρυχθεί οι πρώτες 94 θέσεις ψυχιάτρων-παιδοψυχιάτρων, ώστε να καλυφθούν τα πιο επείγοντα κενά. Η επιλογή έγινε δίνοντας προτεραιότητα σε δομές της περιφέρειας (ψυχιατρικές κλινικές νομαρχιακών νοσοκομείων, τμήματα οξέων), ώστε να μειωθεί η ροή περιστατικών προς το κέντρο και κυρίως προς τα τρία ειδικά Ψυχιατρικά Νοσοκομεία που επιβαρύνεται υπέρμετρα η λειτουργία τους, με σημαντικές επιπτώσεις τόσο στην ποιότητα της νοσηλείας όσο και στο σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Μετά από πολλά χρόνια προβλέφθηκαν θέσεις και για τα νοσοκομεία αυτά, που είχαν δραματικά αποστελεχωθεί, καθώς δεν συμπεριλαμβανόταν στον προγραμματισμό κάλυψης κενών θέσεων με την αιτιολόγηση της επικείμενης κατάργησής τους» εξήγησε ο υπουργός Υγείας.

Σύμφωνα με τον ίδιο εξασφαλίστηκε επίσης, για πρώτη φορά, η οικονομική βιωσιμότητα του συστήματος, καθώς η χρηματοδότηση όλων των υπηρεσιών ψυχικής υγείας (και των ΑΜΚΕ) γίνεται πλέον από τον τακτικό κρατικό προϋπολογισμό.

Η ρύθμιση αυτή επιβάλλει την αναθεώρηση του σημερινού συστήματος κοστολόγησης και την ανάπτυξη ενός αποτελεσματικού μηχανισμού αξιολόγησης και διαρκούς ελέγχου της ποιότητας και του κόστους των παρεχόμενων υπηρεσιών, τόσο των ΝΠΙΔ (ΑΜΚΕ) όσο και των δομών του Δημοσίου. Ήδη έχει διασφαλιστεί η χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ Διοικητικής Μεταρρύμισης της δημιουργίας των «εργαλείων» αξιολόγησης και ελέγχου.

«Έχουμε παρουσιάσει επεξεργασμένο και κοστολογημένο το σκέλος του σχεδίου δράσης της ψυχικής υγείας που αφορά τη διοικητική μεταρρύθμιση και την αξιολόγηση όλων των δομών, συμπεριλαμβανομένων των δομών κοινωνικής πρόνοιας. Το σχέδιο έτυχε της έγκρισης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και επίκειται η ανακοίνωση των πρώτων προσκλήσεων μέσω ΕΣΠΑ για τις δράσεις αυτές (υποστήριξη της διοικητικής μεταρρύθμισης των υπηρεσιών ψυχικής υγείας, αξιολόγηση των δομών, ποιοτικοί δείκτες, υποστήριξη των επιτροπών δικαιωμάτων των ληπτών)», ανέφερε ο κ. Ξανθός.

Τέλος, αναφορικά με την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των ασθενών ο υπουργός Υγείας είπε ότι αποτελεί προτεραιότητα του υπουργείου, το οποίο έχει προχωρήσει σε συνεργασία με το υπουργείο Δικαιοσύνης στην εκπόνηση Σχεδίου Προεδρικού Διατάγματος για την υλοποίηση της ένταξης του Ψυχιατρείου Κορυδαλλού στο ΕΣΥ και τον μετασχηματισμό του σε σύγχρονο Ψυχιατρικό Τμήμα, ενώ σε συνεργασία επίσης με το υπουργείο Δικαιοσύνης βρίσκεται στην τελική φάση σχέδιο τροποποίησης του Άρθρου 69 που διέπει τους όρους κατάλληλης και ασφαλούς θεραπείας των μη-υπεύθυνων («ακαταλόγιστων») ασθενών.

Μαίρη Μπιμπή

health.in.gr