Ολλανδικό «όχι» στη σύνδεση Oυκρανίας – ΕΕ

Οι Ολλανδοί κλήθηκαν στις κάλπες για ένα δημοψήφισμα που αφορούσε την αποδοχή ή απόρριψη της συμφωνίας σύνδεσης Ουκρανίας-EE. Aπάντησαν αρνητικά, εντείνοντας τους φόβους για όξυνση του ευρωσκεπτικισμού.

Στην Ολλανδία, η οποία αυτό το εξάμηνο βρίσκεται στο τιμόνι της ΕΕ λόγω της κυλιόμενης προεδρίας, καταγράφηκε χθες άλλος ένας «θρίαμβος» των λαϊκιστικών και ξενοφοβικών πολιτικών δυνάμεων. Αφορμή στάθηκε το δημοψήφισμα που διενεργήθηκε στη χώρα με θέμα την αποδοχή ή την απόρριψη σχεδιαζόμενης συμφωνίας σύνδεσης της ΕΕ με την Ουκρανία.

Σύμφωνα με τα μέχρι τώρα επίσημα αποτελέσματα κι ενώ έχει καταμετρηθεί το σύνολο σχεδόν των ψηφοδελτίων, περίπου τα 2/3 των Ολλανδών καταψήφισαν την εν λόγω συμφωνία, γεγονός που προκαλεί έντονο προβληματισμό. Κι αυτό διότι το ερώτημα δεν αφορούσε ένα εθνικό θέμα, αλλά ένα ζήτημα που άπτεται άμεσα του πεδίου αρμοδιοτήτων της ΕΕ.

Η συμμετοχή των Ολλανδών ψηφοφόρων ανήλθε στο 32%, ξεπερνώντας έτσι το συνταγματικό φράγμα του 30%, το οποίο απαιτείται προκειμένου να κριθεί έγκυρο ένα δημοψήφισμα στη χώρα. Με άλλα λόγια, σε απόλυτους αριθμούς, στις κάλπες προσήλθαν σχεδόν 13 εκατομμύρια ψηφοφόροι.

Η συμφωνία σύνδεσης έχει ως στόχο τη σύναψη στενότερων οικονομικών και πολιτικών δεσμών μεταξύ της ΕΕ και της Ουκρανίας, ενώ έχει ήδη υπερψηφιστεί από 27 κοινοβούλια κρατών-μελών. Τον Ιανουάριο είχε επίσης περάσει με θετική ψήφο και από τα δύο σώματα της ολλανδικής βουλής, χωρίς όμως να έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία της κύρωσής της. Κι αυτό διότι μεσολάβησε η συλλογή 400.000 υπογραφών από ευρωσκεπτικιστές ψηφοφόρους, γεγονός που είχε ως συνέπεια την απόφαση να παρουσιαστεί η εν λόγω συμφωνία και ενώπιον του λαού στο πλαίσιο συμβουλευτικού δημοψηφίσματος, σύμφωνα με όσα ορίζει το ολλανδικό Σύνταγμα.

Πολλαπλές αναγνώσεις του αποτελέσματος

Γεγονός είναι πάντως ότι από νομική άποψη το δημοψήφισμα δεν είναι δεσμευτικό αλλά έχει συμβουλευτικό χαρακτήρα. Παρά τις προσπάθειες της ολλανδικής κυβέρνησης και την έκκληση του ολλανδού πρωθυπουργού Μαρκ Ρούτε υπέρ του «ναι», με κύριο επιχείρημα ότι η συμφωνία θα ενίσχυε ακόμη περισσότερο την ασφάλεια και σταθερότητα στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ, επικράτησε τελικά η αντίθετη άποψη. Χαρακτηριστική ήταν η ανάρτηση στο twitter του Γκέρντ Βίλντερς, επικεφαλής του ακροδεξιού, ισλαμοφοβικού Κόμματος για την Ελευθερία (PVV), στην οποία ανέφερε ότι η Ολλανδία «παίρνει πίσω ένα τμήμα της κυριαρχίας της από τις Βρυξέλλες και την ελίτ της Χάγης». Την ίδια άποψη εξέφρασε από τη μεριά του και ο Νάιτζελ Φάρατζ, ηγέτης του βρετανικού ευρωσκεπτικιστού κόμματος UKIP και ευρωβουλευτής, ο οποίος επαίνεσε τις προσπάθειες των ολλανδών ευρωσκεπτικιστών για την επικράτηση του «όχι».

Από την αντίπερα όχθη ο επικεφαλής της Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιούνκερ υπογράμμισε ότι η απόρριψη μιας τέτοιας συμφωνίας «ανοίγει το δρόμο για μια μεγάλη κρίση ανά την ευρωπαϊκή ήπειρο». Όσο για τις αντιδράσεις στην Ουκρανία, ο πρόεδρος της χώρας Πέτρο Ποροσένκο δήλωσε σήμερα το πρωί ότι η χώρα του θα συνεχίσει την πορεία προσέγγισης με την ΕΕ, παρά την απόρριψη της συμφωνίας σύνδεσης από τους Ολλανδούς ψηφοφόρους. Ο ίδιος μάλιστα προσπάθησε να μειώσει τη σημασία του δημοψηφίσματος, υπογραμμίζοντας τον μη δεσμευτικό χαρακτήρα του. Τόνισε όμως επίσης ότι «θα ληφθεί υπόψιν». Γεγονός είναι πάντως ότι μεγάλο μέρος των Ουκρανών πολιτικών θεωρούν ότι η χώρα τους αξίζει μια τέτοια συμφωνία, ειδικά μετά την εξέγερση κατά του πρώην φιλορώσου προέδρου Βίκτορ Γιανουκόβιτς το 2014.

DW, dpa, Spiegel / Δήμητρα Κυρανούδη