Με όλα τα ζητήματα ανοικτά η ΕΕ στη Σύνοδο για τη συμφωνία με την Τουρκία

Με τα κενά και τις επιφυλάξεις για τη συμφωνία με την Τουρκία να παραμένουν, και την ευρωπαϊκή ηγεσία να παραδέχεται ότι υπάρχει ακόμη «κατάλογος ζητημάτων» που την εμποδίζουν, συγκαλείται η νέα Σύνοδος της ΕΕ για το προσφυγικό. «Θα πρέπει να συμφωνήσουν όλα τα μέλη, μεγάλα και μικρά» λέει ο Τουσκ, σε μία προφανή αναφορά στις κυπριακές αντιρρήσεις.

Το προσχέδιο συμπερασμάτων που διέρρευσε έχει σαφέστερους «αστερίσκους» για τη βίζα αλλά δεν περιέχει σημαντικές αλλαγές, ενώ οι ηγεσίες έχουν φροντίσει να χαμηλώσουν τον πήχη των προσδοκιών. Την ίδια ώρα, η Τουρκία συνεχίζει να κατηγορεί την Κύπρο για μπλόκο.

Oι ηγέτες των «28» προσέρχονται το απόγευμα στις εργασίες του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, όπου θα συζητηθεί στο «καθαρά ευρωπαϊκό τραπέζι» το σχεδιάγραμμα συμφωνίας με την Τουρκία που φιλοδοξεί να φέρει τη διέξοδο στην προσφυγική κρίση -με ανταλλάγματα στην Τουρκία για συμφωνία επανεισδοχής μεταναστών.

Εάν η ευρωπαϊκή πλευρά καταλήξει σε συμφωνία, η «βούλα» θα μπει τη δεύτερη ημέρα, την Παρασκευή, όταν στο τραπέζι θα έχει προσέλθει και η τουρκική πλευρά διά του πρωθυπουργού Αχμέτ Νταβούτογλου.

• Πίεση στην Άγκυρα για μείωση των ροών ζήτησε ο Τσίπρας από Μέρκελ-Ολάντ
• Λευκωσία: Από την Τουρκία και μόνο εξαρτάται το άνοιγμα κεφαλαίων

• Τα κύρια σημεία του προσχεδίου της συμφωνίας

Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ ανέφερε λίγο πριν την έναρξη της Συνόδου: «Οι τρεις βασικές αρχές είναι, πρώτον, η συμφωνία να γίνει αποδεκτή από όλα τα μέλη της ΕΕ, μεγάλα και μικρά, δεύτερον, να συμμορφώνεται με την ευρωπαϊκή και διεθνή νομοθεσία και τρίτον να συμβάλει αποφασιστικά στην επίλυση της μεταναστευτικής κρίσης και στην ανάπτυξη της κοινής μας στρατηγικής».

«Είμαι συγκρατημένα αισιόδοξος αλλά, ειλικρινά, πιο συγκρατημένος παρά αισιόδοξος» είπε χαρακτηριστικά ο Τουσκ.

I am cautiously optimistic, but frankly more cautious than optimistic. https://t.co/9XvlKZ1B34 #EUCO #migrationEU pic.twitter.com/48emXmwdUp

— Donald Tusk (@eucopresident) March 17, 2016

Ο Ολλανδός πρωθυπουργός και προεδρεύων του Συμβουλίου Μαρκ Ρούτε υπογράμμισε από τις Βρυξέλλες ότι είναι επιτακτική η ανάγκη επίτευξης συμφωνίας μεταξύ της ΕΕ και της Τουρκίας έως την Παρασκευή, λέγοντας ότι δεν υπάρχει εναλλακτική λύση δεδομένου ότι μετά το κλείσιμο του Βαλκανικού Διαδρόμου η κατάσταση στην Ελλάδα είναι «δύσκολη», καθώς οι πρόσφυγες και οι μετανάστες δεν μπορούν να φύγουν από τη χώρα.

Σε μία από τις κεντρικές δυσκολίες έχει αναδειχθεί η νομική βάση ειδικά του σχήματος επαναπροώθησης και υποδοχής προσφύγων στην ΕΕ στη βάση «ένας προς έναν» (ένας Σύρος πρόσφυγας από την Τουρκία για κάθε έναν που επαναπροωθείται). Διεθνείς οργανώσεις έχουν επικρίνει τη νομιμότητα του σχεδίου, λέγοντας πως παραβιάζει τη Συνθήκη της Γενεύης και ενέχει τον κίνδυνο μαζικών επαναπροωθήσεων.

Υπό αυτό το πρίσμα, η Κομισιόν σημειώνει ότι η κάθε αίτηση θα εξετάζεται ξεχωριστά ενώ αναγνωρίζεται ότι μπορεί να υπάρξει η ανάγκη η Ελλάδα να τροποποιήσει το πλαίσιο απέναντι στην Τουρκία, ώστε οι επαναπροωθήσεις σε αυτήν να μην θεωρείται ότι θέτουν σε κίνδυνο τους μετανάστες.

Το ζήτημα των κυπριακών διαφωνιών είναι εξίσου κεντρικό: Ενδεικτικά, νωρίς το μεσημέρι της Πέμπτης αξιωματούχος του τουρκικού ΥΠΕΞ ανέφερε στο Reuters ότι «δεν μπορεί να επιτραπεί σε κάποιες χώρες, όπως στην Κύπρο, να μπλοκάρουν την πρόοδο». Ανάλογες δηλώσεις είχε κάνει την προηγούμενη ημέρα και ο τούρκος υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Βολκάν Μποζκίρ.

Ο αξιωματούχος του τουρκικού ΥΠΕΞ, που επικαλείται το Reuters, υποστήριξε επίσης πως η οριστικοποίηση της συμφωνίας είναι «δύσκολη αλλά όχι αδύνατη», ενώ είπε ότι η Άγκυρα δεν θα κάνει νέες προτάσεις ούτε θα θέσει νέα αιτήματα.

Σε κοινή συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε με τον Μάρτιν Σουλτς πριν την έναρξη των εργασιών του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ κινήθηκε σε πιο αισιόδοξη γραμμή ως προς την επίτευξη της συμφωνίας σχετικά την γενική εικόνα που έχει διαμορφωθεί. Ο Γιόυνκερ δήλωσε πεπεισμένος ότι ΕΕ και Τουρκία θα καταλήξουν σε συμφωνία επί του σχεδίου περιορισμού των προσφυγικών-μετανασευτικών ροών.

Ο πρόεδρος της Κομισιόν επισήμανε επίσης πως η υπό διαμόρφωση συμφωνία είναι απολύτως σύμφωνη με το ευρωπαϊκό και διεθνές δίκαιο και διασφαλίζει την ατομική εξέταση καθενός που αιτείται άσυλο. Επιπλέον, τόνισε πως κανένας δεν πρέπει να αφεθεί μόνος του σε αυτήν την κρίση.

Πάντως, ο πρωθπουργός του Λουξεμβούργου Ξαβιέ Μπετέλ δήλωσε από τις Βρυξέλλες ότι διατηρεί επιφυλάξεις για τη νομική βάση της συμφωνίας παρά το γεγονός ότι έχει λάβει ορισμένες σχετικές εγγυήσεις. «Για εμένα η νομική βάση είναι εξαιρετικά σημαντική. Δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι σήμερα και τις επόμενες εβδομάδες να μας πουν ότι δεν είναι νόμιμο. Έχω κάποιες εγγυήσεις, αλλά ακόμη δεν έχω πειστεί» υπογράμμισε.

Από την πλευρά του, ο Μάρτιν Σουλτς υπογράμμισε πως υπάρχει ανάγκη για μία ευρωπαϊκή συμφωνία που θα σέβεται τα διεθνή πρότυπα και θα σπάει το επιχειρηματικό μοντέλο των διακινητών. Χαιρέτισε την ανάλυση της Επιτροπής ότι είναι νομικά αποδεκτή η υπό διαμόρφωση συμφωνία, ενώ επίσης κάλεσε όλα τα κράτη-μέλη να συμμετάσχουν στα προγράμματα μετεγκατάστασης και επανεγκατάστασης. «Είναι εντυπωσιακό πως κάποια κράτη-μέλη επιτίθενται με κριτικό τρόπο στις λύσεις που προτείνουμε αλλά δεν δέχονται να πάρουν πρόσφυγες» ανέφερε.

Τέλος, ερωτηθείς για τις ενστάσεις της Κύπρου για το άνοιγμα των ενταξιακών κεφαλαίων, Ο Σουλτς ανέφερε πως είχε το πρωί συνάντηση με τον Κύπριο πρόεδρο Νίκο Αναστασιάδη εκφράζοντας την πεποίθηση ότι θα βρεθεί λύση κοινώς αποδεκτή. Μάλιστα, σημείωσε πως ενδέχεται να ανοίξει το κεφάλαιο που σχετίζεται με την ελευθεροτυπία.

Οι προσθήκες και οι διευκρινίσεις στο προσχέδιο

Σύμφωνα με το προσχέδιο των συμπερασμάτων που διέρρευσε πριν ξεκινήσει η Σύνοδος, και γνώση του οποίου επικαλείται το Reuters, στα βασικά σημεία του σχεδίου παραμένει το «ένας προς έναν» και η επιστροφή όλων των νέων, σημειώνεται, μεταναστών στα ελληνικά νησιά, ως προσωρινό και έκτακτο μέτρο. Όσοι φτάνουν θα καταγράφονται και θα μπορούν να υποβάλουν στην ελληνική πλευρά αίτηση για άσυλο, την οποία θα εξετάζουν οι ελληνικές αρχές. Όσοι δεν υποβάλουν αίτηση ή δεν πληρούν τις προϋποθέσεις, θα επιστρέφονται στην Τουρκία.

Η τουρκική πλευρά θα έχει αξιωματούχους στην ελληνική πλευρά για διασφάλιση της συνεργασίας και της διεκπεραίωσης της διαδικασίας ενώ τονίζεται ότι οι επιστροφές θα γίνονται με την προστασία που προβλέπει το Διεθνές Δίκαιο.

Μετανάστες που βρίσκονται ήδη στα ελληνικά νησιά θα μεταφερθούν σε κέντρα υποδοχής στην ηπειρωτική Ελλάδα.

Tο σημείο του ανοίγματος κεφαλαίων στην ενταξιακή διαδικασία -το οποίο έχει προκαλέσει και έντονες κυπριακές αντιδράσεις- δεν αλλάζει στο προσχέδιο που διέρρευσε: «Η ΕΕ, μαζί με την Τουρκία, θα προετοιμάσει την απόφαση για το άνγοιμα νέων κεφαλαίων στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις όσο το δυνατόν νωρίτερα, στη βάση των συμπερασμάτων του Συμβουλίου του Οκτωβρίου του 2015», αναφέρεται.

Στο ζήτημα της βίζα, το οποίο από την πλευρά του είχε προκαλέσει και επιφυλάξεις σε αρκετές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες -με πρώτο το Παρίσι- υπογραμμίζονται οι όροι της διαδικασίας για την έκβαση της τελικής διαδικασίας.

Παραμένει η αρχική διατύπωση για «επιτάχυνση του οδικού χάρτη απελευθέρωσης της βίζα» με στόχο την ολοκλήρωση «το αργότερο μέχρι τον Ιούνιο του 2016», αλλά προστίθεται ότι «προς αυτό τον σκοπό, η Τουρκία θα λάβει τα απαραίτητα μέτρα για να εκπληρώσει τις προϋποθέσεις που απομένουν ώστε η Κομισιόν να κάνει, μετά την απαραίτητη αξιολόγηση της συμμόρφωσης με τα εκάστοτε σημεία αναφοράς, την ανάλογη πρόταση μέχρι το τέλος Απριλίου».

Η πρόταση της Κομισιόν θα είναι «η βάση πάνω στην οποία θα λάβουν την τελική απόφαση το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο», αναφέρεται.

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ