Αποτίμηση της Συνόδου: Συμβιβασμός στα ελάχιστα

Σε επιφυλάξεις και απογοήτευση συνοψίζονται οι πρώτες εκτιμήσεις για τις αποφάσεις της έκτακτης Συνόδου της ΕΕ για το μεταναστευτικο: Στον απόηχο της τελευταίας τραγωδίας στα ανοικτά της Ιταλίας, διεθνείς οργανώσεις και αναλυτές θεωρούν πως οι «28» δεν κατάφεραν, παρά την δέσμευση για περισσότερα κεφάλαια και μέσα για τις ναυτικές επιχειρήσεις, να αλλάξουν ρότα.

Κρίσιμη θεωρείται η μη αλλαγή, μέχρι στιγμής, της περιοχής δράσης των επιχειρήσεων -που συνδέεται με το κατά πόσον θα αφορούν τη φύλαξη των θαλάσσιων συνόρων ή τη διάσωση- ενώ επιπλέον επιφυλάξεις δημιουργεί το πόσο θολά είναι ακόμη τα πράγματα γύρω από την αντιμετώπιση των διακινητών.

H Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες χαρακτήρισε «πρώτο βήμα» τις αποφάσεις, λέγοντας πως είναι θετικές αλλά «θα δοκιμαστούν στο εάν δούμε λιγότερους ανθρώπους να πεθαίνουν». Κάλεσε δε σε αποτελεσματικό ενιαίο ευρωπαϊκό σύστημα ασύλου.

Οι αποφάσεις της Συνόδου προβλέπουν τριπλασιασμό των κονδυλίων για τις επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης στα νερά της Μεσογείου -σήμερα, ο «Τρίτων» και ο «Ποσειδών»- και περισσότερα σκάφη από τις χώρες του Βορρά. Επιπλέον, αποφασίστηκε ότι η ΕΕ θα επιχειρήσει την καταστροφή των σκαφών που χρησιμοποιούν οι διακινητές, με σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο.

Και μόνο η αναφορά του μαλτέζου πρωθυπουργού είναι ενδεικτική: «Όσα μέσα και αν διατεθούν, δεν θα αρκούν ποτέ. Και σίγουρα δεν θα είναι αρκετά εάν οι αριθμοί μεταναστών που εκτιμώνται για φέτος έχουν βάση».

Ήδη τις πρώτες ώρες μετά το κλείσιμο της Συνόδου, το Reuters ανέφερε ενδεικτικά ότι «παρά την ξαφνική ενίσχυση των καλών προθέσεων των ευρωπαίων ηγετών, τεράστια ερωτηματικά παραμένουν για το εάν όλα αυτά θα είναι αρκετά για καταπολεμηθεί η διακίνηση ανθρώπων».

To σχέδιο δέκα σημείων της Κομισιόν που είχε προηγηθεί ναι μεν δεν απομακρυνόταν από τα αποτρεπτικά μέτρα, αλλά περιείχε προτάσεις για ενίσχυση της βοήθειας στους πρόσφυγες. Μιλούσε δε και για πιλοτικό σχέδιο ποσόστωσης της κατανομής των προσφύγων στις χώρες των «28», κάτι που είχε τύχει και θετικής υποδοχής και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Η Σύνοδος όμως, σχολιάζει από την πλευρά του το Spiegel στον τίτλο της ανάλυσής του για τις αποφάσεις, ήταν «λόγια, κι όχι πράξεις». «Ενώ ακόμη κι οι αντιστάσεις των συντηρητικών στο Ευρωκοινοβούλιο για ποσόστωση έπεσαν, οι «28» παρέμειναν επιφυλακτικοί και δεν δίστασαν να προειδοποιήσουν, παρά τις τρομακτικές εικόνες, πως μία πιο γενναιόδωρη πολιτικού ασύλου και διάσωσης θα προσελκύσει ακόμη περισσότερους μετανάστες».

Αρκετοί ηγέτες αναγνώρισαν πως το Δουβλίνο ΙΙ και το σύστημα ασύλου χρειάζεται αναθεώρηση, «όμως αντ’ αυτού οι ηγέτες συζητούσαν για ώρα πώς θα αντιμετωπιστούν οι διακινητές». Η απόφαση ελήφθη, όμως «πώς θα γίνει αυτό στην πράξη είναι άγνωστο» σχολιάζει το περιοδικό, λέγοντας πως αφ’ ενός η επιχείρηση Αταλάντη κατά των πειρατών στον Κέρας της Αφρικής δεν έχει παρά περιορισμένη αξία ως «εμπειρία», αφ’ ετέρου χρειάζεται (και μάλιστα δεδομένης της ακυβερνησίας στη Λιβύη) η ΕΕ να περάσει πρώτα από τον ΟΗΕ.

Η γαλλική Monde βλέπει την ΕΕ «να ικανοποιείται με έναν ελάχιστο συμβιβασμό». Tα κεφάλαια που τριπλασιάζονται για τις επιχειρήσεις Τρίτων και Ποσειδών φτάνουν όσα δίνονταν για τη Mare Nostrum, η οποία όμως, σημειώνει η εφημερίδα, «είχε ακυρωθεί επειδή ορισμένες κυβερνήσεις πιστεύουν ότι θα διευκόλυνε τη διακίνηση μεταναστών».

Τα περί επανεξέτασης του Δουβλίνου ΙΙ για το άσυλο; «Μία προοπτική που θα εξετάσουμε» περιορίστηκαν να απαντήσουν οι ηγέτες, σημειώνει η εφημερίδα αναφέροντας τα λόγια του Ολάντ. «Τα περί πιλοτικού προγράμματος κατανομής 5.000 επιπλέον σύρων προσφύγων που ακούγονταν ξεχάστηκαν και η κατανομή θα γίνει, όπως ήθελε ο βρετανός πρωθυπουργός, μόνο σε εθελοντική βάση, και ξεχάστηκαν και τα περί ποσόστωσης». Εν κατακλείδι, γράφει η Monde, «η φιλοδοξία έλειπε από τις αποφάσεις της Συνόδου».

Ανάλογη είναι και η αποτίμηση της ιταλικής Stampa, η οποία δίνει μία ευρύτερη οπτική στα αποτελέσματα της Συνόδου: «Οι Βρυξέλλες μένουν όμηρος των εθνικισμών», λέγοντας πως η έκβαση της Συνόδου ήταν «για άλλη μία φορά περιορισμένα και μη αποφασιστικά μέτρα».

Το ίδιο, υποστηρίζει, που συνέβαινε και με κάθε Σύνοδο που αφορούσε την κρίση στην Ευρωζώνη ή την κρίση στην Ουκρανία. Η εφημερίδα θεωρεί την κατάληξη της Συνόδου ενδεικτική της κατώτερης των περιστάσεων βραδύτητας με την οποία κινείται η ΕΕ ενώπιον όλων των μεγάλων προκλήσεων που αντιμετωπίζει και επισημαίνει τον κίνδυνο που έχει αυτή η αναποτελεσματικότητα να απομακρύνει όλο και περισσότερο τους Ευρωπαίους από το ευρωπαϊκό όραμα.

«Όσοι στην Ιταλία διαμαρτύρονται σήμερα πως η ΕΕ δεν μας βοηθά εναντίον των διακινητών, είναι οι ίδιοι που χθες εξυμνούσαν την «νομισματική ανεξαρτησία» και ονειρεύονται έξοδο από το ευρώ» γράφει, εφιστώντας την προσοχή στο πόσο η αναποφασιστικότητα των ευρωπαϊκών ηγεσιών υποσκάπτει την ευρωπαϊκή ιδέα. «Το γνωρίζουμε πως δεν είναι καιρός για φιλόδοξα σχέδια, αλλά επειδή κάποια τμήματα του ευρωπαϊκού οικοδομήματος καταρρέουν, οφείλουμε να ενισχύσουμε κάποια άλλα, και για να γίνει αυτό πρέπει να τα ξαναφτιάξουμε καλύτερα», καταλήγει.

Ανάλογη ήταν και η πρώτη εκτίμηση ανθρωπιστικών οργανώσεων οργανώσεων. Ο επικεφαλής του ευρωπαϊκού τμήματος της Διεθνούς Αμνηστίας, Τζον Νταλχάουσεν, ανέφερε πως οι ευρωπαίοι ηγέτες «έδωσαν μισή απάντηση στο πρόβλημα» και είπε ότι όσο δεν επεκτείνεται η περιοχή των ναυτικών επιχειρήσεων «μετανάστες και πρόσφυγες θα συνεχίσουν να πνίγονται».

Ίδια άποψη εξέφρασε και ο διευθυντής του ιταλικού προγράμματος της Oxfam Αλεσάντρο Μπεκίνι, που είπε ότι «δεν πρέπει να υπάρχουν γεωγραφικοί περιορισμοί στη διάσωση» και οι ναυτικές επιχειρήσεις «πρέπει να έχουν σαφή εντολή να έχουν ως πρώτη προτεραιότητα τη διάσωση ζωών».

ΟΗΕ: «Στο τέλος, όλα θα κριθούν από τον αν πεθαίνουν άνθρωποι»

Σε ανακοίνωσή της την Παρασκευή για τις αποφάσεις της Συνόδου, η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες χαιρέτισε ως «σημαντικό πρώτο βήμα» τις αποφάσεις, με τελική κατεύθυνση «μία συλλογική ευρωπαϊκή δράση».

Η Αρμοστεία κάλεσε την ΕΕ να επικεντρωθεί στη διάσωση ζωών και στην ενίσχυση νόμιμων διαύλων για τους πρόσφυγες.

«Η τελική δοκιμασία θα είναι εάν θα δούμε μείωση των ζωών που χάνονται, αποτελεσματική πρόσβαση σε ευρωπαϊκή προστασία χωρίς να χρειάζεται διέλευση της Μεσογείου και αποτελεσματικό ενιαίο ευρωπαϊκό σύστημα ασύλου, το οποίο πραγματικά να στέκεται στο ύψος των δεσμεύσεων για αλληλεγγύη και ισότιμη ανάληψη της ευθύνης» τονίζει χαρακτηριστικά η Αρμοστεία.

Β.Ψυχογιός

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ