Πως επηρεάζει ο σακχαρώδης διαβήτης τη σεξουαλική ζωή των ανδρών;

Γράφει ο Κωνσταντίνος Ρόκκας, Χειρούργος Ουρολόγος-Ανδρολόγος*

Ο σακχαρώδης διαβήτης αποτελεί την πιο κοινή αιτία στυτικής δυσλειτουργίας, με αποτέλεσμα το 28% των ασθενών οι οποίοι έρχονται να εξετασθούν για διαταραχές της στύσης να είναι διαβητικοί.

Το 50% των διαβητικών ασθενών παρουσιάζουν προβλήματα στύσης, ενώ αν ο διαβήτης συνδυαστεί με την υπέρταση το ποσοστό αγγίζει το 80%. Από τα παραπάνω καταλαβαίνουμε ότι η διαβητική νόσος και η στυτική δυσλειτουργία αποτελούν δυο θέματα μεγάλου ενδιαφέροντος, τόσο ιατρικού όσο και κοινωνικού.

Είναι σημαντικό λοιπόν, ο διαβητολόγος και ο ανδρολόγος να γνωρίζουν τα προβλήματα αυτά και να συνεργάζονται ενεργά για την αποτελεσματική αντιμετώπιση τους. Για την ιστορία, αναφέρουμε ότι ο πρώτος ο οποίος συσχέτισε τον σακχαρώδη διαβήτη με την στυτική δυσλειτουργία ήταν ο Rollo το 1798, αλλά μόνο στις ημέρες μας έχει αρχίσει να γίνεται κατανοητός ο παθοφυσιολογικός μηχανισμός της συσχέτισης αυτής.

Βασικό αιτιοπαθογενετικό ρόλο στα προβλήματα αυτά παίζουν η αγγειοπάθεια και η νευροπάθεια που παρουσιάζονται στους διαβητικούς.

Αρκετές φορές οι διαταραχές της στύσης αποτελούν το πρώτο σύμπτώμα με το οποίο εκδηλώνεται η διαβητική νόσος και για αυτό τον λόγο είναι απαραίτητο να ελέγχονται και τα επίπεδα του σακχάρου στους ασθενείς που παραπονούνται για στυτικά προβλήματα. Θα πρέπει να αναφέρουμε ότι οι διαβητικοί ασθενείς είναι δυνατόν να παρουσιάσουν και προβλήματα που αφορούν τόσο την εκσπερμάτιση (παλίνδρομη εκσπερμάτιση), όσο και την σεξουαλική επιθυμία.

Διεθνείς μελέτες έχουν δείξει ότι οι διαβητικοί ασθενείς οι οποίοι ρυθμίζονται μόνο με δίαιτα παρουσιάζουν μικρότερη πιθανότητα να εμφανίσουν στυτική διαταραχή από εκείνους που έχουν ανάγκη είτε από ινσουλίνη, είτε από υπογλυκαιμικά φάρμακα. Έχει επίσης αποδειχθεί ότι η εμφάνιση στυτικής δυσλειτουργίας στους ασθενείς αυτούς σχετίζεται με την πρόοδο της ηλικίας, με την διάρκεια της νόσου, με την εμφάνιση επιπλοκών από των διαβήτη (π.χ. αμφιβληστροειδοπάθεια) καθώς και με τον έλεγχο των επιπέδου του σακχάρου στο αίμα. Άλλες μελέτες έχουν συσχετίσει τον κίνδυνο εμφάνισης στυτικών διαταραχών στους διαβητικούς με την κατανάλωση αλκοόλ και με την χρήση αντιυπερτασικών φαρμάκων.

Επίσης, δεν θα πρέπει να αγνοήσουμε και τον ψυχολογικό παράγοντα ο οποίος μπορεί να είναι ιδιαίτερα επηρεασμένος στους διαβητικούς και να συνεισφέρει και αυτός στα παραπάνω προβλήματα. Τα σεξουαλικά προβλήματα στους διαβητικούς άνδρες περιλαμβάνον μερική ή ολική διαταραχή στύσης και σε μερικούς ασθενείς μείωση της σεξουαλικής επιθυμίας.

Μέσα σε πέντε χρόνια από την έναρξη του σακχαρώδους διαβήτη το 60% των ασθενών παρουσιάζουν κάποια σεξουαλική διαταραχή. Με την σωστή αντιμετώπιση και θεραπεία κάθε άνδρας μπορεί να έχει ικανοποιητική σεξουαλική ζωή. Βασικός θεραπευτικός στόχος είναι η αποσύνδεση του άγχους και του φόβου αποτυχίας από τη σεξουαλική λειτουργία. Το υπερβολικό άγχος παίζει βασικό αιτιοπαθογενετικό ρόλο σε όλες τις σεξουαλικές δυσλειτουργίες. Οι άνδρες συχνά πανικοβάλλονται, αισθάνονται την αρχή του τέλους της σεξουαλικής τους λειτουργίας. Έτσι αρχίζουν να παρατηρούν προσεκτικά τις σεξουαλικές τους αντιδράσεις με αποτέλεσμα να δυσκολεύονται να αποκτήσουν στύση. Σε μερικούς άνδρες αυτή η περίοδος συνοδεύεται από θλίψη, ευερεθιστότητα, άρνηση, αισθήματα απόρριψης και αποφυγής. Έχει παρατηρηθεί από πολλές έρευνες οτι υπάρχει συνύπαρξη κατάθλιψης και σακχαρώδη διαβήτη, ιδιαίτερα του τύπου ΙΙ.

Αυτό μπορεί να επιφέρει μειωμένη σεξουαλική επιθυμία, περιορισμένη αντίδραση στο σεξουαλικό ερεθισμό, φοβική αποφυγή του σέξ. Ιδιαίτερη σημασία φαίνεται να έχει η ποιότητα της συζυγικής σχέσης. Το οικογενειακό περιβάλλον επιδρά καταλυτικά στην αποδοχή του διαβήτη. Η ποιότητα του έγγαμου βίου και η αυξημένη οικειότητα με τη σύντροφο έχει καλύτερα αποτελέσματα στη ρύθμιση και στο έλεγχο του σακχάρου.

Μια πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Diabetes Care η οποία είχε σκοπό να διερευνήσει τον τρόπο με τον οποίο η ποιότητα των σχέσεων σε ένα γάμο μπορεί να επηρεάσει τη φυσική και τη συναισθηματική προσαρμογή ενός ατόμου με σακχαρώδη διαβήτη ανέφερε λιγότερο προβληματισμένους άνδρες σχετικά με την εξωτερική εμφάνιση και τη σεξουαλική συμπεριφορά.

Από τα παραπάνω καταδεικνύεται ο σημαντικός ρόλος της συντρόφου (η οποία απαιτεί συχνότερα συναισθηματική κάλυψη). Γνωρίζουμε πως όταν προκύπτουν δυσκολίες στη «σεξουαλική επικοινωνία» του ζεύγους οι γυναίκες επιθυμούν την πληροφόρηση και υποστηρίζουν την περαιτέρω αντιμετώπιση και θεραπεία. Η στάση της γυναίκας που ο σύντροφος της υποστηρίζεται φαρμακευτικά για τη στυτική του δυσλειτουργία κινείται σε δύο αντίθετους πόλους.

Από τη μία ο φόβος πως η στύση του συντρόφου εξαρτάται από το φάρμακο και όχι από την ερωτική έλξη που ασκεί η ίδια και από την άλλη το γεγονός ότι ο σύντροφος αναζητεί το φάρμακο για να «διορθώσει» τη στύση του είναι απόρροια του ενδιαφέροντος για τη σχέση και τη σεξουαλική ζωή. Συχνά βλέπουμε ότι οι λόγοι που οδηγούν σε πρόωρη εγκατάλειψη της σεξουαλικής ζωής από τη πλευρά των γυναικών καθορίζονται από το οικογενειακό προφίλ.

Τα συναισθήματα που βιώνουν οι γυναίκες που έρχονται αντιμέτωπες με τη στυτική δυσλειτουργία του συντρόφου είναι τα ακόλουθα:

• Άγχος και κατάθλιψη
• Ενοχές
• Έλλειψη αυτοπεποίθησης
• Θυμός και εριστικότητα

Η γυναίκα σε μια πρώτη φάση είναι πιθανό να ενοχοποιηθεί. Σκέφτεται ότι «δεν είναι αρκετά ελκυστική» ή ότι «δεν την αγαπά ο σύντροφος της». Σε μια δεύτερη φάση μπορεί να περνά από την ενοχή στο θυμό, ο οποίος μπορεί να εκφράζεται με φράσεις του τύπου: «υπάρχει άλλη γυναίκα», «δεν κάνει τίποτα για να αλλάξει η κατάσταση».

Και εάν αυτά σκέφτονται και αισθάνονται οι γυναίκες θα ήταν χρήσιμο να δούμε και την θέση των ανδρών. Το βίωμα τους θα μπορούσε να το εμπεριέξει η φράση «δεν μπορώ να έχω μια φυσιολογική ζωή με τη σύζυγο μου…», «Νιώθω αποτυχημένος σαν άνδρας και εραστής, δεν μπορώ να μην το σκέφτομαι».

Φυσικά υπάρχουν συναισθήματα που συνδέονται με τη δυσλειτουργία και είναι κοινά και στους δύο συντρόφους .Η προσέγγιση ορίζεται και προσδιορίζεται από το δυναμικό της σχέσης. Οι φαντασιώσεις της ανεπάρκειας, της προσδοκίας και της εγκατάλειψης μπορεί να είναι καταστροφικές. Στη ζωή και στο μέλλον του ζεύγους η πολυδιάστατη πάθηση (εξετάζοντας πρωτίστως τις επιπλοκές στη σεξουαλικότητα) μπορεί να:

• Δυσκολέψει την επικοινωνία
• Μειώσει την συνεργασία
• Επηρεάσει τη γλωσσική συνδιαλλαγή και την εμπιστοσύνη στον εαυτό και στον άλλον.

Οι βλάβες που μπορεί να προκληθούν από αυτού του τύπου συμπεριφορών και στάσεων είναι εύκολο να τις φανταστούμε. Συμμετέχοντας στη θεραπευτική διαδικασία, στο μεγαλύτερο κομμάτι των περιπτώσεων τα πράγματα βαίνουν καλώς .Από όλα τα παραπάνω καθίσταται σαφές ότι στη αντιμετώπιση των σεξουαλικών δυσλειτουργιών που συνοδεύουν το σακχαρώδη διαβήτη ή μετουσίωση της σχέσης και η συναισθηματική οικειότητα , ψυχική επαφή παίζουν καθοριστικό ρόλο.

Εκτός από τον καλό έλεγχο των επιπέδων του σακχάρου, η θεραπεία σε περίπτωση στυτικής δυσλειτουργίας σε διαβητικούς ασθενείς περιλαμβάνει:
1) Φάρμακα από το στόμα (σιλδεναφίλη, ταδαλαφίλη, βαρδεναφίλη): Τα φάρμακα αυτά στους διαβητικούς παρουσιάζουν σχετικά μικρότερα ποσοστά επιτυχίας από εκείνα που παρουσιάζουν σε μη διαβητικούς ασθενείς.
2) Ενδοπεικές ενέσεις
3) Τοποθέτηση ενδοπεικών προθέσεων: Στους διαβητικούς παρουσιάζονται ελαφρώς πιο αυξημένα ποσοστά επιμόλυνσης της πρόθεσης και για αυτό τον λόγο πριν την χειρουργική επέμβαση πρέπει να βεβαιωθούμε ότι η διαβητική νόσος είναι καλά ελεγχόμενη.

Ο Κωνσταντίνος Ρόκκας, Χειρούργος Ουρολόγος-Ανδρολόγος, είναι υποψήφιος διδάκτορας του Πανεπιστημίου Αθηνών, επιστημονικός συνεργάτης της Πανεπιστημιακής Καρδιολογικής Κλινικής, πρώην Ταμίας της Ελληνικής Ουρολογικής Εταιρείας και μέλος σημαντικού αριθμού επιστημονικών εταιρειών.

health.in.gr