Λασίθι: οι Παπαγιαννάδες και… η έπαυλη De Mezzo!

Με ορμητήριο τη Σητεία Λασιθίου, μαζί με μια μεγάλη παρέα από δημοσιογράφους και άλλους προσκεκλημένους, κατευθυνθήκαμε προς το χωριό Παπαγιαννάδες. Φθάνοντας στο φημισμένο για το λάδι του χωριό, πήραμε τον ανηφορικό δρόμο που οδηγεί στη φάμπρικα, το παλαιό ελαιοτριβείο στην καρδιά του οικισμού.

Τα άφθονα κεράσματα με ρακή, ο πλούσιος μπουφές με τα κρητικά εδέσματα και το πλατύ, αυθόρμητο χαμόγελο των κατοίκων του χωριού που έσπευσαν να μας υποδεχθούν φανέρωσαν σε όλους μας ακόμη μια φορά το φιλόξενο πρόσωπο της κρητικής γης.

Με σεβασμό στην παράδοση και την ποιότητα, οι εκπρόσωποι του χωριού μάς μίλησαν για το λάδι που παράγεται στην περιοχή τους, μας ξενάγησαν στους χώρους της φάμπρικας και μας πρόσφεραν ευγενικά ένα μπουκάλι ελαιολάδου.

Αποχαιρετήσαμε το λουσμένο στον ήλιο χωριό της κρητικής ενδοχώρας και τους καταπράσινους ελαιώνες του, για να συνεχίσουμε τη διαδρομή μας προς την Ετιά.

Η Ετιά είναι ένας εγκαταλειμμένος μεσαιωνικός οικισμός κοντά στους Αρμένους και το Χανδρά, γεωργικά χωριά, απλωμένα σε εύφορο οροπέδιο. Εδώ, την περίοδο της Ενετοκρατίας (πιθανώς περί τα τέλη του 15ου αιώνα), μέλη της οικογένειας De Mezzo, που διαφέντευε την περιοχή, οικοδόμησαν ένα από τα πλέον χαρακτηριστικά δείγματα ενετικής αρχιτεκτονικής σε ολόκληρη την Κρήτη, το κτίσμα που είναι σήμερα γνωστό ως έπαυλη De Mezzo.

Στα χρόνια της οθωμανικής κυριαρχίας το κτίριο χρησιμοποιήθηκε ως κατοικία τούρκων αξιωματούχων, έλαβε δε την ονομασία σεράι (σαράγι). Κατά τη διάρκεια των κρητικών επαναστάσεων του 19ου αιώνα το τριώροφο κτίριο υπέστη εκτεταμένες ζημιές, που είχαν ως συνέπεια, μεταξύ άλλων, την κατάρρευση των δύο ανώτερων ορόφων του.

Το σύντομο οδοιπορικό μας στα χωριά της ευρύτερης περιοχής της Σητείας μάς έδωσε άλλη μια φορά τη δυνατότητα να έρθουμε σε επαφή με τους ανεξάντλητους καρπούς της κρητικής γης και τα σπάνια δείγματα της μακράς ιστορικής διαδρομής της μεγαλονήσου.