Χρηματοδοτήστε τις σπουδές σας με μια υποτροφία

Η χρηματοδότηση των σπουδών αποτελεί έναν από τους δύο σημαντικότερους παράγοντες (ο άλλος είναι οι ακαδημαϊκές επιδόσεις) που επηρεάζουν καταλυτικά την επιλογή μιας σχολής ή και τη συνέχιση των σπουδών (τόσο σε προπτυχιακό όσο και σε μεταπτυχιακό επίπεδο). Συχνά μάλιστα, το οικονομικό ζήτημα, ειδικά την περίοδο που διανύουμε, υπερβαίνει σε σπουδαιότητα τα όποια ακαδημαϊκά κριτήρια. Με άλλα λόγια, ακόμα κι αν κάποιος πληροί τις προϋποθέσεις για να εισαχθεί σε μια προπτυχιακή σχολή, σε κάποιο μεταπτυχιακό πρόγραμμα ή να αρχίσει την εκπόνηση διδακτορικής διατριβής, ενδέχεται η οικονομική του κατάσταση να είναι τέτοια ώστε να καθιστά απαγορευτική όχι μόνο τη συγκεκριμένη επιλογή σχολής ή προγράμματος, αλλά και γενικότερα την όποια δυνατότητα συνέχισης των σπουδών.

Προτού όμως λάβει κανείς την απόφαση είτε να στραφεί σε άλλο, οικονομικότερο, εκπαιδευτικό ίδρυμα, ή πρόγραμμα ή, στη χειρότερη περίπτωση, να εγκαταλείψει τις σπουδές, θα πρέπει να εξετάσει την αναζήτηση εναλλακτικών τρόπων χρηματοδότησης. Ένας από αυτούς είναι οι υποτροφίες.

Οι υποτροφίες αφορούν έναν ευρύτατο φάσμα σπουδών. Με ελάχιστη, ίσως, δόση υπερβολής θα λέγαμε πως, γενικά μιλώντας, καλύπτουν κάθε είδους σπουδές, αλλά και διάφορες χρονικές περιόδους, με ή χωρίς τη δυνατότητα να επεκταθεί ο χρόνος λήψης της υποτροφίας.

Το πρώτο πρόβλημα που αντιμετωπίζει κάποιος κατά την αναζήτηση μιας υποτροφίας είναι το πού να στραφεί. Η πρώτη και άμεση επιλογή είναι η ίδια η σχολή όπου φοιτά ή πρόκειται να φοιτήσει. Υποτροφίες παρέχουν είτε οι ίδιες οι σχολές είτε διάφοροι φορείς μέσω των σχολών. Αυτές αφορούν τομείς σπουδών, οι οποίοι διδάσκονται στο εκάστοτε εκπαιδευτικό ίδρυμα. Για να τις βρει κανείς αρκεί να ρωτήσει στη Γραμματεία της σχολής ή να επισκεφθεί τη σχετική ιστοσελίδα.

Πέρα όμως από αυτές που ανακοινώνονται στις διάφορες σχολές και αφορούν συγκεκριμένους ακαδημαϊκούς τομείς, υποτροφίες παρέχονται και με κριτήρια που δεν είναι αυστηρά ακαδημαϊκά, αλλά καταγωγής. Ένα παράδειγμα αποτελεί η υποτροφία από το Ίδρυμα Λεωνίδα ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ – ΚΟΛΟΚΥΘΑ που παρέχεται σε νέο ή νέα με καταγωγή από τη Ναύπακτο. Ο τόπος μπορεί επίσης να είναι ένα χωριό, κάποιος δήμος ή και ένα σχολείο (π.χ. οι υποτροφίες από το Ίδρυμα Απονομής Υποτροφιών Σπύρου Βασίλα)! Άλλα σημαντικά κριτήρια για την απόκτηση μιας υποτροφίας είναι οικονομικά (άποροι ή άτομα που αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες) ή/και κοινωνικά (αλλοδαποί, μέλη πολύτεκνης οικογένειας, ορφανοί), π.χ. η υποτροφία από τα έσοδα της Κληρονομιάς Δωροθέου Σχολαρίου. Επιπλέον, υποτροφίες παρέχουν και ορισμένα κράτη και αφορούν είτε συγκεκριμένο κλάδο σπουδών είτε απλά τη φοίτηση στη χώρα αυτή, όπως παρέχει η Πρεσβεία του Μεξικού στην Αθήνα. Οπότε, θα πρέπει κανείς να διευρύνει το πεδίο των αναζητήσεών του και να εντάξει σ’ αυτό κριτήρια όπως τα παραπάνω.

Θα πρέπει να σημειωθεί πως σπάνια τίθεται ένα και μόνο κριτήριο για τη λήψη μιας υποτροφίας. Συνήθως υπάρχουν περισσότερα, τα οποία λειτουργούν συνδυαστικά. Έτσι, π.χ., μια υποτροφία μπορεί να αφορά έναν συγκεκριμένο τομέα ή/και επίπεδο σπουδών και να καλύπτει άπορους αλλοδαπούς. Το γεγονός αυτό αποτελεί τόσο θετικό όσο και αρνητικό παράγοντα, ανάλογα με το πόσα από αυτά τα κριτήρια πληροί ο υποψήφιος. Μ’ αυτόν τον τρόπο, καθίσταται οδηγός για να διαπιστώσει ο υποψήφιος τις πιθανότητες επιτυχίας που έχει στη λήψη της συγκεκριμένης υποτροφίας. Ωστόσο, αν κανείς θεωρεί πως δεν πληροί όλα τα κριτήρια, αυτό δεν θα πρέπει να τον αποτρέψει από το να θέσει υποψηφιότητα, καθώς δεν είναι σε θέση να γνωρίζει την κατάσταση των άλλων υποψηφίων. Εξάλλου, υπάρχουν υποτροφίες που δίνονται σε πάνω από έναν υποψηφίους, όπως είναι οι Υποτροφίες Marie Curie που φέτος θα δοθούν σε 1.000 περίπου έμπειρους ερευνητές.

Σε κάθε περίπτωση, εκείνο που θα πρέπει να προσέξει ο κάθε υποψήφιος είναι να δώσει ιδιαίτερη προσοχή στη σωστή συγκέντρωση των απαιτούμενων εγγράφων (βεβαιώσεις, πιστοποιητικά κτλ.), ώστε να μην ακυρωθεί η υποψηφιότητά του εξαιτίας τυπικών αστοχιών.

Η αναζήτηση υποτροφίας είναι μια διαδικασία που απαιτεί χρόνο αλλά και υπομονή. Όσο περισσότερο ψάχνει κανείς τόσο αυξάνει τις πιθανότητες για επιτυχία. Γι’ αυτό και δεν θα πρέπει να περιοριστεί σε όσες μπορεί να βρει εύκολα και άμεσα, έχοντας κατά νου ότι αυτές είναι και οι πρώτες στις οποίες και οι άλλοι ενδιαφερόμενοι θα στραφούν. Αυτό δεν σημαίνει ότι υπάρχουν «κρυφές» υποτροφίες, υπάρχουν όμως υποτροφίες λιγότερο γνωστές, οι οποίες λόγω και των προϋποθέσεων που θέτουν ίσως καθίστανται προσιτές σε μικρές ομάδες ενδιαφερομένων. Όπως και να ’χει, είναι μια πορεία που μπορεί να οδηγήσει τόσο μακριά όσο η απόκτηση του επιθυμητού τίτλου σπουδών.

Μιχάλης Κατσιμίτσης, PhD