Σε προχωρημένο στάδιο οι διαπραγματεύσεις για συνολική λύση του Κουρδικού

Κινητικότητα παρατηρείται τις τελευταίες ημέρες στο Κουρδικό, με τις πληροφορίες του τουρκικού Τύπου να κάνουν λόγο για πλαίσιο συμφωνίας στο οποίο έχουν καταλήξει η τουρκική κυβέρνηση με τους αντάρτες του ΡΚΚ και τον Αμπντουλάχ Οτζαλάν.

Αξιωματούχοι της τουρκικής υπηρεσίας πληροφοριών ΜΙΤ, με εντολή του πρωθυπουργού Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, διεξήγαγαν από τα τέλη του 2012 διαπραγματεύσεις με τον φυλακισμένο ηγέτη των Κούρδων, Αμπντουλάχ Οτζαλάν.

Στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων αυτών υπήρξαν επαφές το τελευταίο διάστημα του αρχηγού της ΜΙΤ, Χακάν Φιντάν, με τον Οτζαλάν στο νησί Ιμραλί της Προποντίδας όπου κρατείται φυλακισμένος ο τελευταίος. Παράλληλα, διαπραγματεύσεις φαίνεται ότι έγινα και μεταξύ ενόπλων στελεχών του ΡΚΚ και της ΜΙΤ στο όρος Καντίλ του Βορείου Ιράκ.

Σύμφωνα με πληροφορίες που δημοσιεύτηκαν στην εφημερίδα Radikal, το σχέδιο ικανοποιεί τις τουρκικές απαιτήσεις όσον αφορά τη διατήρηση του ενιαίου χαρακτήρα της χώρας, δεν γίνεται καμία αναφορά σε ανεξάρτητο Κουρδιστάν, ούτε προβλέπει οιασδήποτε μορφής αυτονομία ή αναφορά σε ομοσπονδία. Ο Οτζαλάν φαίνεται ότι στις ατυπες αυτές συνομιλίες δεν έθεσε ούτε το την προγενέστερη πρόταση του περί «δημοκρατικής αυτονομίας», ένας όρος που εισήγαγε ο ίδιος στην ατζέντα του Κουρδικού.

Ιδιαίτερα ευαίσθητοι φαίνεται ότι είναι οι χειρισμοί σε τρία θέματα: Το θέμα της γενικής αμνηστίας για τα μέλη του ΡΚΚ, το ενδεχόμενο να μετατραπεί η ποινή του Οτζαλάν σε κατ’ οίκον περιορισμό και η κατάθεση των όπλων από το ΡΚΚ.

Τα θέματα αυτά, ευαίσθητα και για τις δύο πλευρές, θα τεθούν προς οριστικές αποφάσεις σε επόμενα στάδια της λύσης, η οποία προβλέπεται σύμφωνα με δημοσιεύματα της Radikal και της Yeni Safak, να έχει τέσσερις φάσεις:

Α) Στην πρώτη φάση προβλέπεται η κατάπαυση του πυρός. Από την πλευρά του ο Οτζαλάν, με τη μεσολάβηση του κουρδικού Κόμματος Ειρήνης και Δημοκρατίας (BDP), θα απευθυνθεί με τέσσερις επιστολές στα μέλη του BDP και τους Κούρδους της Τουρκίας, στους αντάρτες του ΡΚΚ στα βουνά, στους Κούρδους της Ευρώπης και στην τουρκική κοινή γνώμη. Στις επιστολές του αυτές ο Οτζαλάν θα δηλώνει την πρόθεση του για ειρήνευση και θα ιχνηλατεί το περίγραμμα της λύσης του Κουρδικού.

B) Κατά τη δεύτερη φάση η τουρκική κυβέρνηση θα προωθήσει την αναθεώρηση του Συντάγματος και δικαστικές μεταρρυθμίσεις. Οι αλλαγές αυτές θα επιτρέψουν την αποφυλάκιση χιλιάδων μελών του ΡΚΚ που δεν είχαν συμμετοχή σε βίαιες δράσεις της οργάνωσης. Παράλληλα η τουρκική κυβέρνηση θα δώσει εγγυήσεις για να εγκαταλείψουν με ασφάλεια το έδαφος της χώρας οι περίπου 4.000 Κούρδοι ένοπλοι.

Γ) Μετά την επιτυχή εφαρμογή των δύο πρώτων φάσεων, η τρίτη φάση προβλέπει τη διεξαγωγή διαπραγματεύσεων για την κατάθεση των όπλων εκ μέρους του ΡΚΚ, στο πρότυπο των διαπραγματεύσεων που επιχειρήθηκαν στο παρελθόν στο Όσλο. Τη φάση αυτή η τουρκική κυβέρνηση θα πρέπει να ενισχύσει με μεταρρυθμίσεις που αφορούν τον την υιοθέτηση ενός «ουδέτερου» ορισμού της ιδιότητας του «πολίτη της Τουρκικής Δημοκρατίας» στο Σύνταγμα, την καθιέρωση των Κουρδικών στην εκπαίδευση και την ενίσχυση των θεσμών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, με άρση μάλιστα και της επιφύλαξης που έχει διατυπώσει η Αγκυρα στη σχετική συμφωνία του Συμβουλίου της Ευρώπης. Στα θέματα αυτά φαίνεται να υπάρχει κατ’αρχήν συμφωνία μεταξύ του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, του BDP και του Λαϊκού Ρεπουμπλικανικού Κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Δ) Στην τέταρτη φάση, που θεωρείται και η δυσκολότερη, θα ζητηθεί από το ΡΚΚ να καταθέσει τα όπλα του. Στη φάση αυτή σημαντικό ρόλο προβλέπεται να διαδραματίσει ο ίδιος ο Οτζαλάν, που θα πρέπει να πείσεί του αντάρτες να κατέβουν από το βουνό. Εδώ θα κριθεί και το μελλοντικό καθεστώς κράτησης (ή -γιατί όχι;- απελευθέρωσης) του ιδίου.

Η κυοφορούμενη λύση που προωθείται προβλέπει να εγκατασταθεί μέρος της ηγεσίας του ΡKK στην Ευρώπη. Οι τουρκικές Αρχές είχαν στο παρελθόν μία λίστα 225 ατόμων τους οποίους ήθελαν να απομακρύνουν και για το σκοπό αυτό να τους στείλουν σε μία ιδιότυπη εξορία σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Με το νέο σχέδιο προβλέπεται οι 50 εξ αυτών να εγκατασταθούν στην Ευρώπη για μία μεταβατική περίοδο και για τους υπόλοιπους να ανοίξει ο δρόμος να πολιτευτούν στην Τουρκία με ειρηνικά μέσα.

Για το σχέδιο δεν έχει υπάρξει επίσημη επιβεβαίωση -αλλά ούτε και διάψευση- από μέρους των τουρκικών Αρχών. Ερωτηθείς σχετικά, ο Κούρδος βετεράνος πολιτικός και βουλευτής Αχμέτ Τουρκ απέφυγε να κάνει δηλώσεις. Ο ίδιος έχει ήδη συναντηθεί για το σκοπό αυτό με τον Οτζαλάν στο Ιμραλί, για πρώτη φορά από τον εγκλεισμό του το 1999.

Γ.Μανδαλίδης

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ