Κατακραυγή για τον ουγγρικό νόμο που απειλεί την ελευθερία του Τύπου

Στα χέρια της δεξιάς κυβέρνησης του Βίκτορ Ορμπάν περνά ο έλεγχος των μέσων ενημέρωσης στην Ουγγαρία μετά την υπερψήφιση από τη Βουλή αμφιλεγόμενου νομοσχεδίου που ξεσηκώνει κατακραυγή εντός και εκτός της χώρας. Διατάξεις του νόμου παραβιάζουν τις βασικές αρχές της ελευθερίας του Τύπου και της λειτουργίας των μέσων ενημέρωσης. Τίθεται σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου, ανήμερα της ανάληψης της προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ από την Ουγγαρία…

Ο Οργανισμός για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ) επικρίνει έντονα την Ουγγαρία για την υιοθέτηση του νόμου, λέγοντας ότι συνιστά απειλή για την ελευθερία του Τύπου. Οι ευρωβουλευτές των Πρασίνων ζητούν την απόσυρση του νόμου, ενώ προειδοποίηση έρχεται και από την Γερμανίδα καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ.

Πανίσχυρη Αρχή ελέγχει και επιβάλει τεράστια πρόστιμα

Με το νέο νόμο, η νεοσυσταθείσα Κρατική Αρχή Μέσων Ενημέρωσης θα εποπτεύει πέραν της δημόσιας ουγγρικής Τηλεόρασης και Ραδιοφωνίας, τόσο ιδιωτικούς ραδιοφωνικούς και τηλεοπτικούς σταθμούς, όσο και το σύνολο των έντυπων μέσων ενημέρωσης και των διαδικτυακών πυλών.

Με συνταγματική τροπολογία κυβέρνηση Ορμπάν δίνει υπερεξουσίες στη νέα Αρχή, της οποίας ο πρόεδρος θα μπορεί -χωρίς οποιοδήποτε κοινοβουλευτικό έλεγχο- να εκδίδει διαταγές και οδηγίες και να επιβάλει τεράστια χρηματικά πρόστιμα σε περίπτωση παραβάσεών τους.

Η Αρχή μπορεί να επιβάλει πρόστιμα εάν κρίνει ότι η κάλυψη από τα μέσα ενημέρωσης δεν είναι ισορροπημένη, καταπατάται η ανθρώπινη αξιοπρέπεια, προσβάλλονται τα ήθη ή δεν προσφέρεται κάλυψη σε γεγονότα κοινού ενδιαφέροντος.

Τα πρόστιμα μπορεί να φθάνουν τα 950.000 δολάρια για τα τηλεοπτικά δίκτυα εθνικής εμβέλειας, τα 119.000 δολάρια για τις καθημερινές εφημερίδες και τους δικτυακούς τόπους, και τα 48.000 δολάρια για τις εβδομαδιαίες και μηνιαίες εκδόσεις.

Επικεφαλής της Αρχής -η οποία ελέγχει ήδη από τη σύστασή της το περασμένο καλοκαίρι όλα τα δημόσια μέσα ενημέρωσης (ραδιόφωνο, τηλεόραση, Ουγγρικό Πρακτορείο Ειδήσεων ΜΤΙ)- είναι η Αναμαρία Σαλάι, που έχει διοριστεί προσωπικά από τον Βίκτορ Ορμπάν με συμβόλαιο εννέα ετών, ενώ το διοικητικό συμβούλιο απαρτίζουν αποκλειστικά εκπρόσωποι του κόμματός του.

Ευρωπαϊκή κατακραυγή για το νόμο

«Φοβάμαι ότι το ουγγρικό Κοινοβούλιο υιοθέτησε μια νομοθεσία για τα μέσα ενημέρωσης, η οποία αν χρησιμοποιηθεί άσχημα θα μπορούσε να αναγκάσει σε σιωπή τα επικριτικά μέσα ενημέρωσης και το δημόσιο διάλογο στη χώρα» αναφέρει η εκπρόσωπος του ΟΑΣΕ για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης Ντούνια Μιγιάτοβιτς.

«Ο νόμος αυτός παραβιάζει τις προδιαγραφές του ΟΑΣΕ για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης και θέτει σε κίνδυνο τον πλουραλισμό του Τύπου» υπογραμμίζει σε ανακοίνωσή της. Άλλα στελέχη του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη καταγγέλλουν πως ο νέος ουγγρικός νόμος θυμίζει απολυταρχικά καθεστώτα.

Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε ότι παραμένει προσηλωμένη στην ελευθερία του Τύπου και στον πλουραλισμό, αλλά απέφυγε να κάνει κάποια συγκεκριμένη αναφορά για τον ουγγρικό νόμο.

«Η Επιτροπή προσδίδει μια πολύ σημαντική αξία στην ελευθερία του Τύπου και στον πλουραλισμό των μέσων ενημέρωσης και παρακολουθούμε αυτήν την υπόθεση από κοντά» δήλωσε εκπρόσωπος της Κομισιόν.

Η Ομάδα των Πρασίνων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο καταδίκασε το νόμο της Ουγγαρίας και ζήτησε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τις άλλες κυβερνήσεις της ΕΕ να αξιώσουν την απόσυρσή του.

«Ο νόμος για τα μέσα ενημέρωσης που υιοθετήθηκε από το ουγγρικό Κοινοβούλιο αντιπροσωπεύει μια κηδεμονία που δεν μπορεί να γίνει ανεκτή για μια χώρα μέλος της ΕΕ. Ο νέος αυτός νόμος, που είναι σαφώς κατασταλτικός, έρχεται σε απόλυτη αντίθεση με την ευρωπαϊκή συνθήκη, τη Χάρτα των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων και την Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων» σημειώνει ο συμπροεδρεύων της Ομάδας των Πρασίνων Ντανιέλ Κον-Μπεντίτ.

Την ίδια στιγμή ο εκπρόσωπος της Γερμανίδας καγκελαρίου Ανγκελα Μέρκελ, Κριστόφ Στέεγκμανς, δήλωσε ότι η καγκελάριος συμβουλεύει την Ουγγαρία να διασφαλίσει ότι δεν παραβιάζει τις αρχές της κυριαρχίας του νόμου.

«Ως προεδρεύουσα της ΕΕ, η Ουγγαρία φυσικά έχει μια ειδική ευθύνη για την εικόνα της ΕΕ ως σύνολο» δήλωσε ο Στέεγκμανς αναφερόμενος στην ανάληψη της προεδρίας της ΕΕ από την Ουγγαρία την 1η Ιανουαρίου. Για τον λόγο αυτόν, θα πρέπει να είναι σύμφωνος με τις αξίες της ΕΕ, σημείωσε.

Ο υπουργός Εξωτερικών του Λουξεμβούργου Γιαν Άσελμπορν κατέκρινε το νέο νόμο σε συνέντευξή του στο Reuters, λέγοντας ότι η Κομισιόν πρέπει να αναλάβει δράση.

«Είναι άμεσος κίνδυνος για τη δημοκρατία. Μέχρι σήμερα ο Αλεξάντρ Λουκασένκο [πρόεδρος της Λευκορωσίας] θεωρείτο ο τελευταίος δικτάτορας στην Ευρώπη. Όταν ο νόμος τεθεί σε ισχύ δεν θα είναι πια έτσι τα πράγματα. Εγείρεται το ερώτημα εάν μία τέτοια χώρα είναι άξια να ηγηθεί της ΕΕ» είπε ο Άσελμπορν, αναφερόμενος στην επικείμενη ανάληψη της προεδρίας του Συμβουλίου.

Αντιδρούν οι δημοσιογράφοι

Η Ένωση Ούγγρων Δημοσιογράφων καταγγέλλει ότι ο νόμος «παραβιάζει το συνταγματικό δικαίωμα της ελευθερίας της έκφρασης».

Η Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Δημοσιογράφων τονίζει από την πλευρά της ότι τα μέσα ενημέρωσης τίθενται υπό τον έλεγχο ενός σώματος, του οποίου η νομιμότητα είναι αμφισβητούμενη. Στο ίδιο μήκος κύματος, η Ένωση των Γερμανών δημοσιογράφων δήλωσε ότι ο νόμος είναι «ασύμβατος με τις δημοκρατικές αξίες της ΕΕ».

Σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τον αμφιλεγόμενο νόμο, οι βουλευτές της αντιπολίτευσης εμφανίστηκαν την Τρίτη στη Βουλή με φίμωτρα, ενώ χιλιάδες φοιτητές συμπαραστάθηκαν στους διαμαρτυρόμενους δημοσιογράφους και εκδότες διαδηλώνοντας μαζί τους στην Πλατεία Ελευθερίας στη Βουδαπέστη, μπροστά στο κτίριο όπου στεγαζόταν παλιά η δημόσια Ουγγρική Τηλεόραση.

Μόλις πριν μερικές ημέρες και εν όψει της ψήφισης του νόμου, οι ουγγρικές εφημερίδες που δεν πρόσκεινται στη δεξιά κυβέρνηση, είχαν κυκλοφορήσει σε ένδειξη διαμαρτυρίας με λευκό πρωτοσέλιδο, ενώ η μεγαλύτερη και θεωρούμενη ως εγκυρότερη εφημερίδα της χώρας, «Νεπτσαμπατζάκ», έχει αναγγείλει ότι θα προσφύγει στο ουγγρικό Συνταγματικό Δικαστήριο, στο οποίο προτίθεται να προσφύγει και το Σοσιαλιστικό Κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Πρωτοφανής συγκέντρωση εξουσίας

Η πρωτοφανής για ευρωπαϊκά δεδομένα συγκέντρωση εξουσίας από το κυβερνών κόμμα στην Ουγγαρία διευρύνθηκε μετά τις δημοτικές εκλογές το Σεπτέμβριο, καθώς με τον νέο εκλογικό θρίαμβο της δεξιάς Ένωσης Νεαρών Δημοκρατών, ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Ορμπάν ελέγχει πλέον πλήρως το πολιτικό γίγνεσθαι στη χώρα του.

Είχε προηγηθεί η σαρωτική νίκη του κόμματός του στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές του περασμένου Απριλίου, στις οποίες αποσπώντας το 53% εξασφάλισε τη συνταγματική πλειοψηφία των δύο τρίτων των εδρών στη Βουλή και τη δυνατότητα να προχωρήσει μόνος σε οποιαδήποτε στιγμή στην αλλαγή του Συντάγματος.

Μετά τις δημοτικές εκλογές και επικρατώντας και στις 19 περιφέρειες (κομιτάτα) της χώρας, χάρη και στον αλλαγμένο στα μέτρα του εκλογικό νόμο, το κόμμα του Ούγγρου πρωθυπουργού καλύπτει πλέον το 95% των θέσεων των δημάρχων σε όλη την επικράτεια, κατακτώντας για πρώτη φορά μετά τις καθεστωτικές αλλαγές του 1989 και το αξίωμα του δημάρχου της Βουδαπέστης με τον υποψήφιό της Ιστβαν Ταρλός, ο οποίος διαδέχτηκε τον επί 20ετίας φιλελεύθερο δήμαρχο Γκάμπορ Ντέμσκι.

Ο Βίκτορ Ορμπάν έχει δεχτεί τελευταία επανειλημμένα κριτική από το εξωτερικό για μια σειρά ενεργειών του, όπως την ψήφιση του αμφιλεγόμενου νόμου παραχώρησης διπλής υπηκοότητας σε ουγγρικής καταγωγής πολίτες γειτονικών χωρών, καθώς επίσης για τις συχνές εθνικιστικές του τοποθετήσεις ή την αμφισβήτηση διεθνών Συνθηκών, όπως εκείνη του Τριανόν.

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ,Associated Press,ΑΠΕ/Γαλλικό/Γερμανικό,ΑΠΕ-ΜΠΕ