51

Το μακρύ και δύσκολο ταξίδι της Τουρκίας προς την Ευρωπαϊκή Ένωση άρχισε τον Οκτώβριο του 2005 έπειτα από ένα διπλωματικό «πόκερ» για γερά νεύρα. Σε ορίζοντα 15ετίας η Αγκυρα καλείται να πείσει τις κυβερνήσεις και τους λαούς της Ευρώπης ότι τιμά τις δεσμεύσεις της και μπορεί να δημιουργήσει το συνδετικό κρίκο μεταξύ Δύσης και μουσουλμανικού κόσμου.

Οι επικεφαλής διπλωματίας των «25» προσέρχονται στο Λουξεμβούργο ουσιαστικά στο …παρα πέντε, το βράδυ της Κυριακής 2 Οκτωβρίου, προς οριστικοποίηση του διαπραγματευτικού πλαισίου. «Αγκάθι» για την Τουρκία αποτελεί η επιμονή της Αυστρίας στην εναλλακτική λύση της προνομιακής σχέσης έναντι της πλήρους ένταξης. Οργισμένη η Αγκυρα απειλεί ακόμη και με απόσυρση από τις διαπραγματεύσεις.

Η βρετανική προεδρία παλεύει για συμφωνία, η Βιέννη καταγγέλλει ασφυκτικές πιέσεις, η Τουρκία τηρεί άκαμπτη στάση, και η Αθήνα απορρίπτει οποιαδήποτε νέα διαπραγμάτευση επί συμφωνηθέντων κειμένων. Η σύμμαχος Αμερική παρεμβαίνει με διαβεβαιώσεις προς την κυβέρνηση Ερντογάν προς άρση της εμπλοκής με το εξαιρετικά ενδιαφέρον για Αθήνα-Λευκωσία άρθρο 5 του πλαισίου.

Η Αυστρία τελικά λυγίζει, εξασφαλίζοντας πάντως σημαντική αναφορά στις δυνατότητες της ΕΕ να απορροφήσει την Τουρκία μετά το πέρας των διαπραγματεύσεων. Ταυτόχρονα, και μάλλον όχι τυχαία, ικανοποιείται η αυστριακή επιθυμία για την απεμπλοκή της έναρξης των διαπραγματεύσεων της Κροατίας, με το ICTY να χαιρετίζει για πρώτη φορά την πλήρη συνεργασία του Ζάγκρεμπ.

Ο Αμπντουλάχ Γκιουλ φθάνει τελικώς στο Λουξεμβούργο τα ξημερώματα της 4ης Οκτωβρίου και το «θρίλερ» τερματίζεται. Η Τουρκία ανεβαίνει πανηγυρικά στο ευρωπαϊκό τραίνο μετά από 42 χρόνια, ξεπερνώντας -προς το παρόν- το πλήγμα που έχει δεχθεί με τη συντριπτική απόρριψη της Συνταγματικής Συνθήκης σε Γαλλία και Ολλανδία. Ως μία ρεαλιστική περίοδος ενδεχόμενης ένταξης σκιαγραφείται το 2020.

Ωστόσο, οι πολέμιοι της ένταξης είναι πολλοί τόσο στην Ευρώπη, όσο και στην Τουρκία. Γαλλία και Αυστρία έχουν ήδη εξαγγείλει δημοψήφισμα επί της προσχώρησης, η γερμανική Χριστιανοδημοκρατία εμμένει σε εταιρική σχέση, ενώ εχθρός της ένταξης είναι και ο πιθανός διάδοχος του Σιράκ, Νικολά Σαρκοζί. Αντίσταση προβάλλει και το Βατικανό με τον Πάπα Βενέδικτο ΙΣτ να προβάλλει πολιτισμική απειλή.

Ώρα μεταρρυθμίσεων

Η Κομισιόν διαπιστώνει επιβράδυνση των πολιτικών μεταρρυθμίσεων και η Αγκυρα λαμβάνει διετή διορία για ρήξεις και αλλαγές με κεντρικό άξονα το σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, την εξάλειψη των βασανιστηρίων και τον περιορισμό της επιρροής του Στρατού. Την ίδια ώρα, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ καταγράφει επιδείνωση της κατάστασης σε ό,τι αφορά τις θρησκευτικές ελευθερίες.

Ως προς το ζήτημα της Κύπρου, η Τουρκία οφείλει να αναγνωρίσει τη Μεγαλόνησο πριν καταστεί μέλος της ΕΕ και να εφαρμόσει πλήρως την Τελωνειακή Ένωση ανοίγοντας τα λιμάνια της στα κυπριακά πλοία (η κατάσταση θα επανεξεταστεί το 2006). Η Ένωση καλεί την Αγκυρα να ομαλοποιήσει τις σχέσεις της με όλα τα κράτη-μέλη και για πρώτη φορά κάνει αναφορά σε άρση του casus belli.

Η Τουρκία καταδικάζεται πολλάκις από το ΕΔΑΔ, το οποίο παράλληλα χαρακτηρίζει άδικη τη δίκη Οτζαλάν χωρίς να αποδέχεται η κυβέρνηση Ερντογάν αναψηλάφηση. Ο νέος ποινικός κώδικας τίθεται σε ισχύ εν μέσω επικρίσεων για τους περιορισμούς στην ελευθερία της έκφρασης· θύμα των διώξεων και ο διασημότερος συγγραφέας της χώρας Ορχάν Παμούκ, υποστηρικτής Αρμενίων και Κούρδων.

Για την Αγκυρα αποτελεί πάγιο πρόβλημα το ζήτημα του κουρδικού πληθυσμού, που εκλαμβάνει την πορεία προς την ΕΕ ως εγγύηση κατά των διακρίσεων. Εν όψει της 3ης Οκτωβρίου οι Κούρδοι αντάρτες κηρύσσουν μονομερή κατάπαυση του πυρός, όμως προς τα τέλη του έτους ανεβαίνει ανησυχητικά το «θερμόμετρο» στη νοτιοανατολική Τουρκία.

Έχουν προηγηθεί αιματηρές βομβιστικές επιθέσεις στα τουριστικά θέρετρα Τσεσμέ και Κουσάντασι με τις τουρκικές Αρχές να εστιάζουν το βλέμμα στο αυτονομιστικό κίνημα…

Ε.Μπ.

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ

Ειδήσεις Σήμερα: