curiosity

Μια κηλίδα ακανόνιστου σχήματος εμφανίζεται το καταμεσήμερο πάνω στον δίσκο ενός ασθενικού Ήλιου. Το ρομπότ Curiosity στον Άρη είχε την ευκαιρία να καταγράψει μια έκλειψη που δεν θα ήταν ποτέ δυνατόν να δούμε στη Γη.

Οι υπεύθυνοι της αποστολής στη NASA δεν χρειάζεται πια να προγραμματίζουν κάθε βήμα σε αυτή τη συναρπαστική, αλλά βασανιστικά αργόσυρτη πορεία: Ένα χρόνο μετά την άφιξή του στον Άρη, το ρομπότ Curiosity ενεργοποίησε για πρώτη φορά το σύστημα αυτόνομης πλοήγησης.

Το μεγαλύτερο από τα δύο φεγγάρια του Άρη περνά ακριβώς μπροστά από το μικρότερο σε αυτό το βίντεο που μετέδωσε από την επιφάνεια του πλανήτη το ρομπότ Curiosity. Είναι η πρώτη φορά που καταγράφεται έκλειψη του ενός δορυφόρου από τον άλλο, επισημαίνουν οι υπεύθυνοι της αποστολής στο Εργαστήριο Αεριώθησης (JPL) της NASA στην Καλιφόρνια.

Έπειτα από σχεδόν ένα χρόνο γεωλογικών αναλύσεων στην περιοχή που προσεδαφίστηκε, το πυρηνοκίνητο ρομπότ Curiosity της NASA έβαλε μπρος για το μυστηριώδες Όρος Σαρπ, σε ένα ταξίδι που αναμένεται να διαρκέσει ένα χρόνο.

Ένα από τα δύο μικροσκοπικά φεγγάρια του Άρη διακρίνεται να ανεβαίνει ψηλά στον ουρανό στο απόκοσμο βίντεο που κατέγραψε το ρομπότ Curiosity στον Άρη. Το θέαμα, βέβαια, δεν ήταν τόσο εντυπωσιακό όσο μια πανσέληνος στη Γη: ο δορυφόρος Φόβος, ένας ακανόνιστος βράχος με μέση διάμετρο 22 χιλιόμετρα, είναι ορατός στον ουρανό ως περαστική, μικρή κουκκίδα.

Οι υπεύθυνοι της αποστολής Curiosity στον Άρη παρουσιάζουν στο περιοδικό Science τη σημαντικότερη μέχρι στιγμής ανακάλυψη του ρομπότ: στρογγυλεμένα βότσαλα που δεν μπορεί παρά να δημιουργήθηκαν από τρεχούμενο νερό.

Ένα παράξενο πλάσμα, πιθανότατα σαύρα ή τρωκτικό, είναι η τελευταία μορφή εξωγήινης ζωής που εντοπίστηκε σε εικόνες του ρομπότ Curiosity στον Άρη. Η αρειανή σαύρα εντοπίστηκε από έναν Ιάπωνα χρήστη του Διαδικτύου μερικές δεκάδες μέτρα μακριά από έναν σκίουρο που είχε ανακαλυφθεί νωρίτερα.

Ένας 18χρονος Βρετανός κατάφερε να ανταποκριθεί στην πρόκληση που είχε απευθύνει σε εκατομμύρια παίκτες smartphone ο, διάσημος στον κόσμο των βιντεοπαιχνιδιών, Peter Molyneux. O Bryan Henderson έφτασε μέσα σε μια μόλις ώρα στο κέντρο του μυστηριώδους κύβου που, κατά τον Molyneux, «θα του άλλαζε την ζωή», όταν οι περισσότεροι παίκτες από τα τέσσερα εκατομμύρια που κατέβασαν το Curiosity στο smartphone τους, προσπαθούσαν έκαναν ασταμάτητα tap σε 25 δισ. κυβάκια ξανά και ξανά επί έξι μήνες.

Με τον Ήλιο να βρίσκεται ακριβώς ανάμεσα στον Άρη και τη Γη, εμποδίζοντας την επικοινωνία μεταξύ των δύο πλανητών, ο ρομποτικός εξερευνητής Curiosity θα παραμείνει ακίνητος και μισοκοιμισμένος μέχρι τα τέλη Απριλίου.

Λίγο αφότου μετέδωσε τα αποτελέσματα της πρώτης χημικής ανάλυσης στα πετρώματα του Άρη, το Curiosity εμφάνισε πρόβλημα στη διάρκεια διαγνωστικού ελέγχου και αναγκάστηκε να τεθεί για δεύτερη φορά σε κατάσταση ασφαλούς λειτουργίας. H NASA διαβεβαιώνει πάντως ότι το ρομπότ θα επανέλθει πλήρως στη διάρκεια μερικών ημερών.

Ιζηματογενή πετρώματα που σχηματίστηκαν παρουσία νερού υποδηλώνουν ότι το περιβάλλον του Άρη θα μπορούσε να είχε υποστηρίξει την εμφάνιση μικροβιακής ζωής, ανακοίνωσαν οι ερευνητές της NASA που μελετούν τα δεδομένα της αποστολής Curiosity. Το ρομπότ φαίνεται μάλιστα ότι βρίσκεται στις εκβολές ενός αρχαίου συστήματος ποταμών ή ρηχών λιμνών.

Το ρομπότ Curiosity στον Άρη συνήλθε από την «κατάσταση ασφαλούς λειτουργίας» στην οποία είχε τεθεί λόγω βλάβης σε ένα τσιπ μνήμης flash. Με τον εφεδρικό υπολογιστή να λειτουργεί κανονικά, η NASA εκτιμά ότι ο τροχοφόρος εξερευνητής θα επιστρέψει στα καθήκοντά του την επόμενη εβδομάδα.

Έξι ολόκληρους μήνες μετά την άφιξη του ρομπότ στον Άρη, οι μηχανικοί της NASA έκριναν ότι το Curiosity ήταν πια έτοιμο να βάλει μπρος το τρυπάνι του. Για πρώτη φορά στην ιστορία της διαστημικής εξερεύνησης, οι ερευνητές θα μπορέσουν να μελετήσουν δείγματα από το εσωτερικό ενός εξωγήινου βράχου.

Το ρομπότ Curiosity της ΝASA έβαλε επιτέλους μπρος το τρυπάνι του, με το οποίο θα εξετάσει για πρώτη φορά το εσωτερικό των πετρωμάτων του Άρη, και θα επιβεβαιώσει αν σχηματίστηκαν παρουσία νερού. Έπειτα από την ολοκλήρωση των ελέγχων, το περιστροφικό και κρουστικό δράπανο θα επιτρέψει τη συλλογή δειγμάτων που θα μεταφερθούν στο ενσωματωμένο εργαστήριο του ρομπότ.

Μπορεί να πάσχει από αρθριτικά και να έχει επισκιαστεί από την αποστολή Curiosity, όμως το ρομπότ Opportunity στη NASA περνά στο δέκατο χρόνο περιήγησης στις αρειανές ερήμους. Από την προσεδάφισή του στην Ισημερινή Πεδιάδα του Άρη στις 25 Ιανουαρίου 2004, το εξάτροχο ρομπότ της NASA έχει διανύσει 35,46 χιλιόμετρα στην επιφάνεια του γειτονικού πλανήτη. Είναι ένας πραγματικός τεχνικός άθλος, δεδομένου ότι το ρομπότ είχε σχεδιαστεί να διαρκέσει τρεις μήνες και να καλύψει απόσταση μόλις 600 μέτρων.

Από την άφιξη του Curiosity στον Άρη μέχρι το άλμα του «Ατρόμητου Φέλιξ» και την αλλαγή του ορισμού της αστρονομικής σταθεράς, το περιοδικό New Scientist επέλεξε τις δέκα σημαντικότερες εξελίξεις στο Διάστημα για τη χρονιά που πέρασε.

Για άλλη μια φορά, το κορυφαίο περιοδικό Science επέλεξε το «Τοπ 10» των επιστημονικών εξελίξεων τη χρονιά που φεύγει, στο οποίο την πρώτη θέση καταλαμβάνει φυσικά το μποζόνιο του Χιγκς. Τη δεκάδα συμπληρώνουν επιτεύγματα για όλα τα γούστα, από την προσεδάφιση του Curiosity στον Αρη και τις «γεύσεις» των νετρίνων, ως τους ρομποτικούς βραχίονες που βοηθούν τυφλούς, τα ωάρια από βλαστικά κύτταρα αλλά και το γονιδίωμα ενός μυστηριώδους είδους ανθρώπου που έζησε στον πλανήτη πριν από δεκάδες χιλιάδες χρόνια. Δείτε την πρώτη δεκάδα σε εικόνες.

Οι πρώτες ολοκληρωμένες αναλύσεις αρειανού εδάφους από το ρομπότ Curiosity έδωσαν ενδιαφέροντα αποτελέσματα, τα οποία όμως δεν φαίνεται να έχουν ιστορική σημασία, όπως είχε προαναγγείλει ένας υπερενθουσιώδης ερευνητής της NASA.

Η πρώτη ανοιξιάτικη αμμοθύελλα στο βόρειο ημισφαίριο του Άρη έχει ήδη καλύψει μια τεράστια έκταση ανάμεσα στο ρομπότ Curiosity και τον γερασμένο του συνάδελφο Opportunity, στην άλλη άκρη του πλανήτη. Αν η αμμοθύελλα τυλίξει τελικά όλο τον Άρη όπως έχει συμβεί παλαιότερα, το  Opportunity δεν αποκλείεται να τα βρει σκούρα.

Οι εικασίες δίνουν και παίρνουν μετά τη δήλωση ενός ερευνητή της NASA ότι το ρομπότ Curiosity στον Άρη μετέδωσε δεδομένα που «θα μπουν στα βιβλία Ιστορίας». Ανεξάρτητος πλανητολόγος που κλήθηκε να σχολιάσει το δημοσίευμα εκτίμησε ότι η ανακάλυψη αφορά την παρουσία οργανικών μορίων στον Κόκκινο Πλανήτη. Το θέμα αναμένεται τώρα να αποσαφηνιστεί σε συνέντευξη Τύπου της NASA το Δεκέμβριο.

Νικητής του παιχνιδιού θα είναι μόνο ένας - αυτός που θα φτάσει στο κέντρο του κύβου σπάζοντας το τελευταίο cubelet. O/η τυχερός/ή θα κερδίσει το δώρο-έκπληξη που σύμφωνα με τον Molyneux, θα του αλλάξει τη ζωή. Σε συνεντεύξεις του, έχει δηλώσει ότι δεν πρόκειται για κάποιο τεράστιο χρηματικό ποσό ή ένα αυτοκίνητο, ότι έχει δουλέψει για χρόνια πάνω σε αυτό και ότι μόνο ένας άνθρωπος ακόμη γνωρίζει τι είναι - και αυτό γιατί χρειαζόταν βοήθεια για να το βάλει στο παιχνίδι. Είναι μια καλή στιγμή για να αναρωτηθούμε: WTF?

Χώμα που μοιάζει εντυπωσιακά με την ηφαιστειακή άμμο των νησιών της Χαβάης έδειξε η πρώτη ανάλυση ορυκτών στην επιφάνεια του Άρη από το όργανο ακτίνων-Χ του ρόβερ Curiosity. Ήταν η πρώτη φορά που μια τέτοια επιστημονική τεχνική (φασματοσκοπία ακτίνων-Χ) εφαρμόστηκε για να αναλυθεί το έδαφος σε ένα άλλο πλανήτη εκτός της Γης.

Δύο μήνες μετά την άφιξή του στον Άρη, το νέο τροχοφόρο εργαστήριο  της NASA συνέλεξε ένα κουταλάκι χώμα και το τοποθέτησε σε ένα από τα κύρια όργανα χημικής ανάλυσης. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα λαμπερά σημεία που υπάρχουν στο έδαφος και είχαν θεωρηθεί αρχικά σκουπιδάκια από το ίδιο το Curiosity.

Ένας μικρός βράχος στη λεκάνη του κρατήρα Γκέιλ στον Άρη τράβηξε την προσοχή των ερευνητών της NASA, οι οποίοι έστειλαν το ρομπότ Curiosity να τον ελέγξει. Οι αναλύσεις στο αυτοκινούμενο εργαστήριο αποκάλυψαν ότι το πέτρωμα είναι όντως ασυνήθιστο και μοιάζει με ορισμένα ηφαιστειακά πετρώματα στη Γη.

Το εξάτροχο, πυρηνοκίνητο εργαστήριο είναι το μεγαλύτερο και ακριβότερο ρομπότ που έχει εκτοξευτεί ποτέ -το κόστος της αποστολής έχει φτάσει τα 2,6 δισεκατομμύρια δολάρια. Ήταν ένα υψηλό τίμημα, το οποίο όμως η NASA ήταν διατεθειμένη να πληρώσει για να μάθει αν ο γειτονικός πλανήτης ήταν ποτέ φιλόξενος για τη ζωή.