τηλεσκοπίου

Το ιστορικό τηλεσκόπιο Newall, το οποίο ήταν το μεγαλύτερο του κόσμου όταν κατασκευάστηκε στη Βρετανία, και αργότερα συνέβαλε καθοριστικά στην ανάπτυξη της Αστρονομίας στην Ελλάδα, επαναλειτουργεί στο Κέντρο Επισκεπτών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών στην Πεντέλη.

Μπορεί να μην είναι τόσο ευρέως γνωστό όσο το Hubble, άνοιξε όμως ένα μεγάλο παράθυρο στο Σύμπαν με τα υπέρυθρα μάτια του. Δέκα χρόνια μετά την εκτόξευσή του σε τροχιά γύρω από τον Ήλιο, το διαστημικό τηλεσκόπιο Spitzer συνεχίζει να φωτίζει τη σκοτεινή πλευρά του κόσμου.

Ας ελπίσουμε ότι οι μητροπόλεις των εξωγήινων θα είναι θερμές σαν το λεκανοπέδιο Αττικής: Πανεπιστήμια και άλλα ιδρύματα σε όλο τον κόσμο προωθούν την κατασκευή του «Κολοσσού», ενός γιγάντιου οπτικού τηλεσκοπίου ικανού να αναλύει τις ατμόσφαιρες εξωπλανητών αλλά και να εντοπίζει εξωγήινες πόλεις από την υπέρυθρη ακτινοβολία τους.

O δορυφόρος TESS της NASA, διάδοχος του τηλεσκοπίου Kepler που έχει ανακαλύψει ως σήμερα εκατοντάδες πλανήτες σε μακρινά άστρα, θα εκτοξευτεί το 2017 με κύρια αποστολή να εντοπίσει μικρούς, βραχώδεις πλανήτες σαν τη Γη.

Η NASA παρουσίασε στη διάρκεια του Σαββατοκύριακου ένα μοντέλο του διαστημικού τηλεσκοπίου James Webb, περίπου 100 φορές πιο ισχυρού από το Hubble, το οποίο προβλέπεται να εκτοξευτεί το 2018 για να δει το φως των πρώτων άστρων που άναψαν στο Σύμπαν.

Ο κόκκινος γίγαντας Μπετελγκέζ στον αστερισμό του Ωρίωνα, ένα από τα λαμπρότερα άστρα του χειμερινού ουρανού, θα περάσει μέσα από ένα «τείχος» διαστρικής σκόνης σε περίπου 5.000 χρόνια, αποκαλύπτει μια εντυπωσιακή νέα εικόνα του τηλεσκοπίου Herschel.

Η ευρωπαϊκή διαστημική υπηρεσία ESA έδωσε την τελική έγκριση για την κατασκευή του διαστημικού τηλεσκοπίου Euclid (Ευκλείδης), το οποίο θα αναζητήσει απαντήσεις για τα δύο μεγαλύτερα μυστήρια της σύγχρονης κοσμολογίας: τη σκοτεινή ύλη και τη σκοτεινή ενέργεια, δύο βασικά αλλά αόρατα συστατικά του Σύμπαντος.

Χωρίς προβλήματα πραγματοποιήθηκε το απόγευμα της Τετάρτης η εκτόξευση του NuStar, ενός νέου διαστημικού τηλεσκοπίου της NASA που θα μελετά μαύρες τρύπες και άλλα εξωτικά αντικείμενα στο φάσμα των ακτίνων-Χ. Ήταν μια ασυνήθιστη επιχείρηση, δεδομένου ότι ο πύραυλος που μετέφερε το τηλεσκόπιο σε τροχιά δεν εκτοξεύτηκε από το έδαφος, αλλά απελευθερώθηκε από ένα ειδικό μητρικό αεροπλάνο σε ύψος 11 χιλιομέτρων.

Οι χώρες-μέλη του σημαντικότερου ευρωπαϊκού οργανισμού αστρονομίας ενέκριναν τελικά την κατασκευή του «Εξαιρετικά Μεγάλου Τηλεσκοπίου», ή ELT, ενός φουτουριστικού παρατηρητηρίου στην έρημο Ατακάμα της Χιλής, το οποίο θα φέρει το μεγαλύτερο κάτοπτρο του κόσμου, διαμέτρου 40 μέτρων.

To Ευρωπαϊκό Νότιο Παρατηρητήριο (ESO), ένας οργανισμός αστρονομικής έρευνας στον οποίο συμμετέχουν 15 ευρωπαϊκές χώρες, έδωσε το πράσινο φως για τα πρώτα στάδια κατασκευής του μεγαλύτερου οπτικού τηλεσκοπίου που έχει κατασκευαστεί ποτέ. Το «Εξαιρετικά Μεγάλο Τηλεσκόπιο» (ELT), ένα θαύμα της μηχανικής, θα έχει κάτοπτρο διαμέτρου 39,2 μέτρων.

Σχεδόν όλοι οι γαλαξίες του Σύμπαντος έχουν συγκρουστεί με έναν τουλάχιστον γείτονά τους τα τελευταία εννέα δισεκατομμύρια χρόνια, δείχνει ανάλυση που συνδύασε προσομοιώσεις με παρατηρήσεις του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble. Ακόμα και ο δικός μας Γαλαξίας έχει συγκρουστεί αρκετές φορές στο παρελθόν με άλλους γαλαξίες.

Έτοιμο για το «πρώτο φως», όπως λένε οι αστρονόμοι, είναι το παρατηρητήριο ALMA στην έρημο Ατακάμα της Χιλής, η μεγαλύτερη συστοιχία ραδιοτηλεσκοπίων μέχρι σήμερα. Χιλιάδες ερευνητές σπεύδουν να καταθέσουν αιτήσεις για να αξιοποιήσουν το παρατηρητήριο, το οποίο στην τελική του μορφή θα προσφέρει ανάλυση δέκα φορές μεγαλύτερη από του Hubble.

Στην παγωμένη ερημιά του Νότιου Πόλου, Αμερικανοί ερευνητές γιορτάζουν την ολοκλήρωση του IceCube («Παγάκι»), ενός ασυνήθιστου τηλεσκοπίου με συνολικό όγκο ενός κυβικού χιλιομέτρου. Το γιγάντιο, κατεψυγμένο όργανο θα αναζητήσει τώρα τα φευγαλέα νετρίνα, σωματίδια που διαπερνούν τη Γη χωρίς να καταδέχονται να αλληλεπιδράσουν με την ύλη.

Το πιο μακρινό γαλαξία που έχει παρατηρηθεί ποτέ εντόπισαν αστρονόμοι με τη βοήθεια του ευρωπαϊκού Πολύ Μεγάλου Τηλεσκοπίου (VLT) στη Χιλή και του διαστημικού τηλεσκοπίου Χαμπλ.

Ένα τεραστίων διαστάσεων αστέρι, πολύ μεγαλύτερο από όσο πρόβλεπαν τα μέχρι σήμερα μοντέλα, ανακάλυψαν οι αστρονόμοι σε γειτονικό γαλαξία με τη βοήθεια του ευρωπαϊκού Πολύ Μεγάλου Τηλεσκοπίου στη Χιλή και του Hubble.

To νέο διαστημικό τηλεσκόπιο Planck του Ευρωπαϊκού Oργανισμού Διαστήματος (ESA) μετέδωσε τις πρώτες παρατηρήσεις του στο σύνολο του ουρανού -η εντυπωσιακή εικόνα προσφέρει νέα στοιχεία όχι μόνο για τους νεογέννητους γαλαξίες, αλλά και για το αρχαιότερο φως που εκπέμφθηκε στο Σύμπαν λίγο μετά τη Μεγάλη Έκρηξη.