μακροζωίας;

Μελλοντολόγοι, γενετιστές και δισεκατομμυριούχοι επιδίδονται τα τελευταία χρόνια στην επίμονη έρευνα των επιστημονικών βάσεων της αιώνιας ζωής. Αποτέλεσμα; Το φως στην άκρη του τούνελ αργεί.

Αμερικανοί και ευρωπαίοι επιστήμονες ανέλυσαν στο DNA 500 περίπου νυχτερίδων από τέσσερα διαφορετικά είδη, με έμφαση στα τελομερή τους, με στόχο να ανακαλύψουν τί είναι αυτό που τους χαρίζει μεγάλη διάρκεια ζωής και αν θα μπορούσαν να βοηθήσουν και τους ανθρώπους να ζήσουν περισσότερο.

Είναι ήδη γνωστό ότι η πρωτεΐνη Κλωθώ παίζει καθοριστικό ρόλο στην ρύθμιση της μακροζωίας και του μεταβολισμού. Αμερικανοί ερευνητές τώρα αποκαλύπτουν την τρισδιάστατη δομή της β-Κλωθούς, φωτίζοντας έτσι τον περίπλοκο μηχανισμό της και τις θεραπευτικές της δυνατότητες.

Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι οπουδήποτε κι αν ζει μια γυναίκα πάνω στον πλανήτη μας, έχει πολύ-πολύ περισσότερες πιθανότητες από ό,τι ένας άνδρας να γίνει υπεραιωνόβια, δηλαδή να ξεπεράσει τα 110 χρόνια.

«Μην ακούς τον γιατρό, δεν πρόκειται να πεθάνω», έγραψε στη μάνα του το 1942 ο φοιτητής Μανώλης Γλέζος, όταν μετά από σοβαρή αιμόπτυση, ο γιατρός του έδινε δυο με τρεις μέρες ζωής. Και όχι μόνο επαληθεύτηκε, αλλά σήμερα στα 95 του τον καλούν και σε διεθνές συνέδριο με θέμα τη μακροζωία. Τα δικά του «μυστικά» είναι η θέληση για ζωή, η δραστηριότητα και η καλή διατροφή. Ίσως βέβαια να παίζει ρόλο και η ευθύνη που ανέλαβε: «ζω για να εκτελώ εντολές εκείνων που χάθηκαν…» τονίζει συχνά.

Η Ικαρία (ή Νικαριά), το μικρό νησί των 8.423 κατοίκων στο βορειοανατολικό Αιγαίο, αποτελεί μία από τις πέντε περιοχές του πλανήτη με τους μακροβιότερους κατοίκους, σύμφωνα με διεθνής επιστημονικές έρευνες, μεταξύ των οποίων και η μελέτη ΙΚΑΡΙΑ.

Την έρευνα και τις νεότερες εξελίξεις για την επίτευξη της μακροζωίας και της ευζωίας θα παρουσιάσει στην ιατρική κοινότητα και το ευρύ κοινό το Συνέδριο «Μακροζωία: Ένας ρεαλιστικός στόχος» που διοργανώνεται για πρώτη φορά στην Αθήνα, στο ξενοδοχείο Hilton στις 8 και 9 Σεπτεμβρίου 2017, ύστερα από επτά  χρόνια διεξαγωγής του στην Ικαρία και ένα χρόνο στη Σάμο.

Ερευνητές ανακάλυψαν γονιδιακή μετάλλαξη που αυξάνει τη διάρκεια ζωής, κατά περίπου μια δεκαετία στους άνδρες, σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσαν στο επιστημονικό έντυπο Science Advances.

Tα πρωτεία της μακροζωίας κατέχει πλέον η Βάιολετ Μπράουν από την Τζαμάικα που γεννήθηκε στις 10 Μαρτίου του 1900, 62 χρόνια προτού η χώρα ανακηρυχθεί ανεξάρτητη από τη βρετανική κυριαρχία. Σε μια άλλη γωνιά της γης, στην Ευρώπη και συγκεκριμένα στη Βαρκελώνη, ζει η Άνα Βέλα που γεννήθηκε στις 29 Οκτωβρίου του 1901.

Οι γυναίκες με όψιμη εμμηναρχή και επίσης όψιμη εμμηνόπαυση ενδεχομένως να είναι πιθανότερο να ζήσουν μέχρι τα 90, υποστηρίζουν αμερικανοί ερευνητές σε άρθρο που δημοσίευσαν στο επιστημονικό έντυπο Menopause.

Μετρά 112 χρόνια και 179 ημέρες ζωής και ο Γισραέλ Κριστάλ είναι, σύμφωνα με το Γκίνες, αυτή την στιγμή ο γηραιότερος άνθρωπος στον πλανήτη. Αν η ηλικία από μόνη της δεν φαίνεται εντυπωσιακή, τότε μία πρόσθετη πληροφορία για το ιστορικό του υπεραιωνόβιου προξενεί θαυμασμό: Εκτός από όλα τα άλλα, ο Κριστάλ έφτασε τόσων ετών καταφέροντας να επιζήσει και από το κολαστήριο του Άουσβιτς.

Είναι 103 ετών, ακμαία και δηλώνει ότι το μυστικό της μακροζωίας της είναι ένα... Δεν έχει δει ποτέ της τηλεόραση. Η Γερτρούρδη Χάϊντλεϊ δεν έχει εικόνα για μερικά από τα πιο σημαντικά γεγονότα του κόσμου.  Δεν έχει δει ποτέ τη στέψη της βασίλισσας Ελισάβετ, τη δολοφονία του JFK ή την πτώση του Τείχους του Βερολίνου. «Δεν είχα ποτέ την επιθυμία να έχω τηλεόραση. Ήθελα απλά την ησυχία μου» λέει.

Πριν από δύο δεκαετίες, οι βιολόγοι πίστευαν ότι η φάλαινα της Γροιλανδίας ζει γύρω στα 70 χρόνια, όπως άλλα είδη φαλαινών. Αυτό όμως άλλαξε με την ανακάλυψη καμακιών του 19ου αιώνα σφηνωμένα μέσα σε κήτη που σκοτώθηκαν πρόσφατα. Όπως φαίνεται, η μεγαλόσωμη αυτή φάλαινα είναι το μακροβιότερο θηλαστικό του κόσμου, με ηλικία που φτάνει τα 200 χρόνια. Και τα γονίδιά της ίσως μπορούν να προσφέρουν μακροζωία και στον άνθρωπο.

Γενετική συγκριτική ανάλυση του DNA 17 αιωνόβιων ανθρώπων, 16 γυναικών και ενός άνδρα, ηλικίας 110 έως 116 ετών, απέτυχε να εντοπίσει κάποιον γενετικό παράγοντα που τους έχει χαρίσει το πλεονέκτημα της μακροζωίας, σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιεύθηκαν στο επιστημονικό έντυπο PLoS One.

Τα γενετικά μυστικά των υπεραιωνόβιων έρχονται σταδιακά στο φως και μαρτυρούν ότι η χαμηλή χοληστερόλη παίζει ρόλο-«κλειδί» στα πολλά, πολλά, πολλά χρόνια ζωής, σύμφωνα με νέα μελέτη ειδικών του Ισπανικού Εθνικού Ερευνητικού Κέντρου για τον Καρκίνο στη Μαδρίτη, η οποία δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό έντυπο «Aging Cell».

Ζήσε φυσικά δραστήρια, διατήρησε αισιόδοξη στάση ζωής, τρώγε με σύνεση και διατήρησε δεσμούς με την κοινωνική σου ομάδα είναι το απόφθεγμα της καλής γήρανσης των κατοίκων της Ικαρίας, που αποτελεί και το κεντρικό θέμα της 10ης Πανελλήνιας Επιστημονικής Συνάντησης (11-14 Ιουλίου).

Ένα γονίδιο που εκτιμάται ότι προάγει τη μακροζωία προκαλεί προκαλεί διαβήτη τύπου Ι όταν τεθεί εκτός λειτουργίας λόγω μετάλλαξης, ανακοίνωσαν ερευνητές στην Ελβετία. Η μελέτη προσφέρει νέα στοιχεία για το πολυσυζητημένο γονίδιο SIRT1, το οποίο πιστεύεται ότι ενεργοποιείται από το κόκκινο κρασί.

«Μυστικά» μακροζωίας και ανοσίας κρατούν καλά κρυμμένα οι νυχτερίδες, σύμφωνα με Αυστραλούς ερευνητές που μελετούν εδώ και χρόνια το γονιδίωμα δύο ειδών που ενδημούν στην Αυστραλία και την Κίνα, αντίστοιχα.

Το μυστικό της μακροζωίας κατέχουν οι κάτοικοι της Ικαρίας, αφού το ακριτικό νησί συγκαταλέγεται στον κατάλογο με τα υψηλότερα ποσοστά υπερηλίκων του κόσμου. Σύμφωνα με δημογραφικά στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας, ενώ στην Ευρώπη μόνο το 0,1% του πληθυσμού ζει πάνω από 90 χρόνια, στην Ικαρία το ποσοστό αυτό είναι δεκαπλάσιο, με ταυτόχρονη διατήρηση καλής ποιότητας ζωής.

Επιτέλους, ένα «μέλος» της πολυδιαφημισμένης οικογένειας των σιρτουινών, των θεωρούμενων πρωτεϊνών της μακροζωίας, φάνηκε να επιμηκύνει τη ζωή ποντικών. Πρόκειται για τη σιρτουίνη 6, ένα μάλλον… παραμελημένο «αποπαίδι», το οποίο δεν είχε κερδίσει την προσοχή των επιστημόνων, ούτε είχε τεθεί στο επίκεντρο της χρηματοδότησης από πανεπιστήμια και εταιρείες.

Νέα ευρωπαϊκή επιστημονική έρευνα διαψεύδει προηγούμενες αμερικανικές, οι οποίες είχαν ισχυριστεί ότι πως μια ορισμένη κατηγορία πρωτεϊνών, οι σιρτουίνες, που επηρεάζουν τον μεταβολισμό των κυττάρων, μπορούν να επιβραδύνουν τη γήρανση και να αυξήσουν σημαντικά τη διάρκεια ζωής μέχρι και 50% - τουλάχιστον σε μικροσκοπικούς οργανισμούς, όπως η μαγιά, τα νηματόζωα και οι μύγες.

Αθήνα: Η Ικαρία, μαζί με τη Σαρδηνία και την Οκινάβα της Ιαπωνίας, είναι οι περιοχές του κόσμου με τα υψηλότερα ποσοστά υπερήλικων, διαπιστώνει διεθνής ερευνητική ομάδα που βρίσκεται στο νησί.

Νέα Υόρκη: Η ποσότητα της θειικής δεϋδροεπιανδροστερόνης (Dehydroepiandrosterone sulfate - DHEAS) που έχει στο αίμα του ο άνδρας είναι ισχυρός προγνωστικός δείκτης για το πόσα χρόνια θα ζήσει, σύμφωνα με νέα μακροχρόνια έρευνα που δημοσιεύεται στο επιστημονικό έντυπο Journal of the American Geriatrics Society.

Νέα Υόρκη: Οι ηλικιωμένοι άνδρες μπορούν να βελτιώσουν τις πιθανότητες μακροζωίας και υγιεινής διαβίωσης διακόπτοντας το τσιγάρο, ελέγχοντας το βάρους τους, ρυθμίζοντας την αρτηριακή πίεση και τη γλυκόζη του αίματος τους και κάνοντας τακτικά γυμναστική.

Νέα Υόρκη: Η σωματική δραστηριοποίηση στον εργασιακό χώρο αλλά και στον ελεύθερο χρόνο ίσως βοηθά στη μείωση του κινδύνου θανάτου από καρδιαγγειακή νόσο ή άλλες αιτίες τους διαβητικούς, σύμφωνα με φινλανδική μελέτη που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό έντυπο Diabetes Care.