κόσοβο

Ανοίγει ο δρόμος για την επίσημη χορήγηση καθεστώτος υποψήφιας προς ένταξη χώρας στη Σερβία κατά τη Σύνοδο Κορυφής του Μαρτίου μετά την πρόοδο που επιτεύχθηκε στο νέο γύρο διαλόγου Βελιγραδίου-Πρίστινας στις Βρυξέλλες. Οι δύο πλευρές κατέληξαν σε συμβιβαστική συμφωνία επί δύο ζητημάτων-κλειδιά: την εκπροσώπηση του Κοσόβου σε περιφερειακές συναντήσεις και τη συνολική διαχείριση των συνόρων. Ικανοποίηση εκφράζεται τόσο σε Βελιγράδι, όσο και σε Πρίστινα, επικροτεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, χαιρετίζουν οι ΗΠΑ τονίζοντας ότι στηρίζουν τη μελλοντική ένταξη της Σερβίας στην ΕΕ.

Επιστολή προς κράτη-μέλη της ΕΕ με την οποία ζητείται να μην δοθεί στη Σερβία καθεστώς υποψήφιας προς ένταξη χώρας έχουν αποστείλει ή πρόκειται να αποστείλουν οι Αρχές της Πρίστινα. Στην επιστολή αναφέρθηκε τη Δευτέρα ο αρμόδιος για θέματα Κοσόβου Σέρβος υπουργός Γκ.Μπογκντάνοβιτς, λέγοντας πως αν και δεν υπάρχει επίσημη επιβεβαίωση, έχει γίνει γνωστή η ύπαρξη της επίμαχης επιστολής. Ο ίδιος τονίζει πως η στάση αυτή του Κοσόβου οδηγεί σε νέες συγκρούσεις και εντάσεις,

Η συντριπτική πλειοψηφία των Σέρβων του βόρειου Κοσόβου απέρριψε ως ήταν αναμενόμενο τους θεσμούς της Πρίστινα στο διήμερο δημοψήφισμα που διεξήχθη παρά την εναντίωση της ίδιας της Σερβίας, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της πολιτικής αποστολής του ΟΗΕ στο Κοσσυφοπέδιο (UNMIK). Η Βουλή του Κοσόβου υιοθέτησε ψήφισμα με το οποίο κηρύσσεται παράνομο και άκυρο το δημοψήφισμα. Εν τω μεταξύ, ο νέος γύρος διαλόγου μεταξύ Βελιγραδίου-Πρίστινα ορίστηκε για τις 21 Φεβρουαρίου, όπως γνωστοποιήθηκε την Πέμπτη από τις Βρυξέλλες.

Παρά την αντίθεση του Βελιγραδίου και του διεθνούς παράγοντα, τέσσερις δήμοι με σερβικό πληθυσμό στο βορρά του Κοσόβου ψηφίζουν σε δημοψήφισμα για τον καθορισμό της στάσης τους έναντι της Πρίστινα. «Αποδέχεστε τους θεσμούς της αποκαλούμενης δημοκρατίας του Κοσόβου;» είναι το ερώτημα στο οποίο καλούνται να απαντήσουν με «ναι» ή «όχι» οι Σέρβοι στους δήμους Κόσοβσκα Μιτρόβιτσα, Ζβέτσαν, Ζούμπιν Πότοκ και Λεποσάβιτς. Παράνομο θεωρεί το δημοψήφισμα η κυβέρνηση του Κοσόβου· δεν έχει νομική ισχύ, υπογραμμίζει η πολιτική αποστολή του ΟΗΕ στο Κοσσυφοπέδιο (UNMIK). Αντίθετη στη διεξαγωγή η Σερβία· αντιδρά και η ΕΕ.

Αφίσες που καλούν τους πολίτες να ψηφίσουν «όχι» έχουν κατακλύσει την εθνοτική διαιρεμένη Κοσόβσκα-Μιτρόβιτσα του Κοσσυφοπεδίου εν όψει του δημοψηφίσματος που θέτει το ερώτημα εάν αποδέχονται τους θεσμούς της Πρίστινα. Παρά της αντιδράσεις της διεθνούς κοινότητας και της ίδιας της κυβέρνησης της Σερβίας, κάλπες θα στηθούν την Τρίτη σε τέσσερις δήμους με σερβικό πληθυσμό στο βορρά του Κοσόβου. Το δημοψήφισμα δεν έχει καμία νομική ισχύ, υπογραμμίζει η πολιτική αποστολή του ΟΗΕ στο Κοσσυφοπέδιο (UNMIK).

Με διαδηλωτές στο Κόσοβο που ήθελαν να μπλοκάρουν την είσοδο εμπορευμάτων από τη Σερβία συγκρούστηκε η κοσοβαρική αστυνομία στην περιοχή του Ποντούγεβο, κάνοντας εκτεταμένη χρήση δακρυγόνων και αντλιών νερού. Οι μερικές εκατοντάδες διαδηλωτές, υποστηρικτές του αντιπολιτευόμενου αλβανικού κόμματος της «Αυτοδιάθεσης», απάντησαν πετώντας πέτρες.

«Θύελλα» έχει ξεσηκώσει το κάλεσμα του αντιπολιτευόμενου αλβανικού κινήματος «Αυτοδιάθεση» του Κοσόβου για τον αποκλεισμό των διαβάσεων στα διοικητικά σύνορα με τη Σερβία το Σαββατοκύριακο προκειμένου να εμποδιστεί η ροή σερβικών προϊόντων. Ο πρωθυπουργός του Κοσσυφοπεδίου Χασίμ Θάτσι κατηγορεί το κόμμα του Άλμπιν Κούρτι ότι προσπαθεί να σφετεριστεί με τη βία την εξουσία και προειδοποιεί ότι αυτό δεν θα γίνει ανεκτό. Η Αλβανία -όπου αναζήτησαν στήριξη στελέχη της «Αυτοδιάθεσης»- καταδικάζει τα σχέδια του κινήματος, μιλώντας για εξτρεμιστική πρωτοβουλία και επιβλαβή για τις επιδιώξεις του Κοσόβου.

Σε δημοψήφισμα σκοπεύουν να προχωρήσουν οι ηγεσίες σερβικών δήμων στο βόρειο Κόσοβο με ερώτημα το εάν οι πολίτες «δέχονται ή όχι την κυβέρνηση της Πρίστινα». Το δημοψήφισμα αναμένεται στα μέσα Φεβρουαρίου και ήδη η Σερβία -που δεν αναγνωρίζει το Κόσοβο- εκφράζει την αντίθεσή της με τη διενέργεια δημοψηφίσματος, επισημαίνοντας τον κίνδυνο περαιτέρω ενίσχυσης των εντάσεων στην περιοχή.

Μήνυμα προς τη Σερβία να σταματήσει να υποστηρίζει ένα μοντέλο «παράλληλων δομών» στο Κοσσυφοπέδιο έστειλε η Άνγκελα Μέρκελ κατόπιν συνάντησης με τον πρωθυπουργό του Κοσόβου Χασίμ Θάτσι στην Πρίστινα. «Χρειάζονται λύσεις για ελεύθερο εμπόριο και συνοριακή συνεργασία και δεν ενδιαφερόμαστε να έχουμε παράλληλες [σερβικές] δομές στο Κόσοβο» είπε η Γερμανίδα καγκελάριος, ζητώντας την απομάκρυνση των οδοφραγμάτων από το βόρειο Κόσοβο -όπου ξέσπασαν και πάλι συγκρούσεις μεταξύ Σέρβων και στρατιωτών της KFOR.

Επαναλαμβάνονται τη Δευτέρα στις Βρυξέλλες οι διαβουλεύσεις Βελιγραδίου-Πρίστινας, που πάγωσαν στα μέσα του έτους στη σκιά σοβαρών επεισοδίων εθνοτικής βίας στο Κοσσυφοπέδιο. Η επιστροφή στο διάλογο και η ομαλοποίηση των μεταξύ τους σχέσεων συναρτάται απόλυτα με την ευρωπαϊκή πορεία της Σερβίας. Στη Σύνοδο Κορυφής του Δεκεμβρίου η Σερβία αναμένεται να λάβει καθεστώς υποψήφιας προς ένταξη χώρας στην ΕΕ, ωστόσο δεν θα συνοδεύεται από ημερομηνία για την έναρξη διαπραγματεύσεων δεδομένης της έντασης που παραμένει στο Κόσοβο. «Καμία αναγνώριση της ανεξαρτησίας του Κοσόβου, έμμεση ή άμεση» στη διάρκεια του απευθείας διαλόγου, τονίζει ο Σέρβος πρόεδρος Μπόρις Τάντιτς.

Ένας Σέρβος έχασε τη ζωή του και δύο τραυματίστηκαν σε ανταλλαγή πυροβολισμών ανάμεσα σε μέλη της σερβικής και της αλβανικής κοινότητας στη Μιτρόβιτσα. Το θύμα, ένας 29χρονος άνδρας, μεταφέρθηκε σε νοσοκομείο την Τετάρτη με δύο τραύματα από πυροβόλα όπλα στην πλάτη αλλά υπέκυψε.

Aνησυχία για την επιδείνωση της κατάστασης ασφάλειας στο Κόσοβο εκφράζει ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Μπαν Γκι-Μουν, τονίζοντας ότι τα επεισόδια εναντίον του σερβικού πληθυσμού αυξήθηκαν μετά την προσπάθεια των αρχών του Κοσόβου να καθιερώσουν έλεγχο στις διοικητικές διαβάσεις στο βόρειο τμήμα, στα σύνορα με τη Σερβία.

Αντίθετη δηλώνει η Βρετανία στην ιδέα της τεχνητής διακοπής της διεύρυνσης της ΕΕ μετά την προγραμματισμένη ένταξη της Κροατίας, όπως δήλωσε την Τρίτη ο Βρετανός υπουργός, αρμόδιος για ευρωπαϊκά ζητήματα, Ντέιβιντ Λίβινγκτον από το Βελιγράδι, όπου πραγματοποιεί επίσημη επίσκεψη.

Εκατοντάδες Σέρβοι του Κοσόβου εμπόδισαν δυνάμεις του ΝΑΤΟ στην περιοχή (KFOR) από το να μετακινήσουν οδοφράγματα σε δύο διαβάσεις στο βόρειο Κόσοβο, στα διοικητικά σύνορα με τη Σερβία. «Η υπομονή του ΝΑΤΟ εξαντλείται» δηλώνει ο διοικητής της KFOR, ενώ οι Σέρβοι του Κοσόβου ζητούν από το Βελιγράδι να στείλει αστυνομικούς και στρατιώτες. «Να επιτραπεί η ελευθερία κινήσεων στην KFOR» ζητά η Σερβία.

Επιβραβεύοντας τη Σερβία για τη σύλληψη και έκδοση του Ράτκο Μλάντιτς στη Χάγη, η Κομισιόν εισηγείται στην έκθεση προόδου που δημοσιοποιήθηκε την Τετάρτη τη χορήγηση καθεστώτος υποψήφιας προς ένταξη χώρας, ωστόσο συναρτά τον ορισμό ημερομηνίας για την έναρξη διαπραγματεύσεων με την ομαλοποίηση των σχέσεων Βελιγραδίου-Πρίστινας. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εισηγείται αντίθετα την έναρξη διαπραγματεύσεων με το Μαυροβούνιο. Αρνητική η Κομισιόν στη χορήγηση καθεστώς υποψήφιας προς ένταξη χώρας στην Αλβανία λόγω της διαρκούς πολιτικής κρίσης.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα προτείνει να δοθεί στη Σερβία καθεστώς υποψήφιας προς ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση χώρας –αλλά όπως φαίνεται όχι και ημερομηνία έναρξης των συνομιλιών–, αλλά η περαιτέρω πορεία προσχώρησης θα συνδεθεί με την πρόοδο των συνομιλιών με το Κόσοβο, δήλωσε ανώτατος διπλωμάτης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Οι εκθέσεις προόδου για τις χώρες που επιδιώκουν την ένταξη στην ΕΕ δημοσιεύονται την Τετάρτη.

Ανησυχία για την κλιμάκωση της έντασης στο βόρειο Κόσοβο εκφράζει η Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης, ζητώντας τη διεξαγωγή επείγουσας και αντικειμενικής έρευνας για τα πρόσφατα επεισόδια στα διοικητικά σύνορα με τη Σερβία. Βελιγράδι και Πρίστινα καλούνται να επιστρέψουν άμεσα στο διάλογο στο ψήφισμα που υιοθετήθηκε σε έκτακτη συνεδρίαση στο Στρασβούργο για την κατάσταση στα Βαλκάνια. Στο στόχαστρο Σέρβων χάκερ βρέθηκε, εν τω μεταξύ, ο δικτυακός τόπος της Eulex με την ανάρτηση του μηνύματος «το Κόσοβο δεν είναι Σερβία».

Συμπλοκές ανάμεσα σε Σέρβους του Κοσόβου και άνδρες της ειρηνευτικής δύναμης του ΝΑΤΟ, KFOR, σημειώθηκαν την Τρίτη, με την δύναμη να κάνει χρήση ακόμα και πλαστικών σφαιρών για να διαλύσει το πλήθος τραυματίζοντας αρκετούς πολίτες, σύμφωνα με μαρτυρίες. Αφορμή ήταν η απομάκρυνση από την KFOR οδοφραγμάτων που έστησαν οι Σέρβοι οι οποίοι διαμαρτύρονται και θεωρούν ότι η Πρίστινα τους εμποδίζει την πρόσβαση στη Σερβία.

Στο «κόκκινο» έχει ανέβει ξανά η ένταση στο Κοσσυφοπέδιο μετά την αναγγελία της Πρίστινας για την ανάκτηση του ελέγχου των συνοριακών διαβάσεων προς τη Σερβία. Η πρόθεση της κυβέρνησης του Χασίμ Θάτσι να επιβάλλει την κυριαρχία της στο βορρά έχει εξαγριώσει τον σερβικό πληθυσμό, ο οποίος έχει στήσει οδοφράγματα στις βασικές οδικές αρτηρίες που οδηγούν προς τα σύνορα με τη Σερβία. Βελιγράδι και Πρίστινα αλληλοκατηγορούνται ότι καλλιεργούν συνθήκες βίας. Συνεδριάζει εκτάκτως το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ κατόπιν αιτήματος Σερβίας και Ρωσίας.

Στις αρχές της Πρίστινας περνά από τις 16 Σεπτεμβρίου ο έλεγχος των συνόρων στο βόρειο Κόσοβο, σύμφωνα με το σχετικό σχέδιο που ανακοίνωσε την Τετάρτη ο πρωθυπουργός Χασίμ Θάτσι. «Η όλη επιχείρηση θα επανέλθει στη δικαιοδοσία των θεσμών του Κοσόβου με την τεχνική υποστήριξη της Eulex και της ειρηνευτικής δύναμης του ΝΑΤΟ στο Κόσοβο (KFOR)» ανέφερε σε συνέντευξή του στην εφημερίδα «Κόσοβα Σοτ».

Η εμβάθυνση της συνεργασίας Ελλάδας-Κοσόβου και η συμβολή της χώρας μας στο διάλογο μεταξύ Βελιγραδίου και Πρίστινας για την εξομάλυνση των σχέσεών τους βρέθηκαν στο επίκεντρο των συνομιλιών που είχε την Πέμπτη στην Πρίστινα, ο υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας Σταύρος Λαμπρινίδης με τον πρωθυπουργό του Κοσόβου Χασίμ Θάτσι.

Η Σερβία έκανε μεγάλη πρόοδο στην πορεία προς την Ευρώπη και δικαιούται να λάβει καθεστώς χώρας προς ένταξη, δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών, Σταύρος Λαμπρινίδης, μετά τη συνάντηση που είχε στο Βελιγράδι με τον Σέρβο ομόλογο του, Βουκ Γέρεμιτς. «Δεν αλλάζει η θέση μας για το Κόσοβο», υπογραμμίζει.

Η Σερβία δεν μπορεί να αποδεχθεί το αίτημα να καταργήσει τους θεσμούς της στο βόρειο Κόσοβο, παρ΄ ότι υπάρχει πιθανότητα να μην λάβει φέτος καθεστώς υποψήφιας προς ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση χώρας και ημερομηνία έναρξης των ενταξιακών διαπραγματεύσεων, τόνισε ο Σέρβος πρόεδρος Μπόρις Τάντιτς.

Μήνυμα στο Βελιγράδι και την Πρίστινα να επιλύσουν τις διαφορές τους μέσω της διπλωματίας και να μην διακινδυνεύσουν να χάσουν την ιστορική ευκαιρία να κινηθούν προς τους κόλπους της ΕΕ στέλνουν οι υπουργοί Εξωτερικών Γερμανίας και Βρετανίας με κοινή δήλωση στην Frankfurter Allgemeine Zeitung. Η παρότρυνση-προειδοποίηση Βερολίνου και Λονδίνου έρχεται στον απόηχο της σοβαρότερης κρίσης που ξέσπασε στο Κοσσυφοπέδιο μετά τη μονομερή ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του το 2008. Ο Γερμανός ΥΠΕΞ Γκίντο Βέστερβελε θα βρίσκεται την Πέμπτη στο Κόσοβο.

Για προσπάθεια εκμετάλλευσης της έντασης στο βορρά προκειμένου να υλοποιήσει το «επί μακρόν όνειρό της για διχοτόμηση της περιοχής» κατηγορεί τη Σερβία ο υπουργός Εξωτερικών του Κοσσυφοπεδίου. «Ο κίνδυνος είναι υπαρκτός και μπορεί να συμβεί» δηλώνει ο Ενβέρ Χοτζάι, ενώ την ίδια στιγμή ο Αλί Αχμέτι, αρχηγός του μεγαλύτερου αλβανικού κόμματος στην ΠΓΔΜ, προειδοποιεί ότι ενδεχόμενη διαίρεση του Κοσόβου θα μπορούσε να προκαλέσει αποσταθεροποίηση της ΠΓΔΜ. Στο Κόσοβο έφτασαν την Παρασκευή οι ΝΑΤΟϊκές ενισχύσεις προς διασφάλιση της ομαλότητας.