κομήτη

Μια δεκαετία κυνηγητού στο Διάστημα τέλειωσε για το ευρωπαϊκό Rosetta, το οποίο έγινε την Τετάρτη το πρώτο σκάφος που παίρνει σταθερή θέση γύρω από έναν κομήτη. Η αποστολή θα συνοδεύσει την κοσμική χιονόμπαλα για 15 μήνες και θα την δει από κοντά να ξετυλίγει την κόμη της. Θα επιχειρήσει μάλιστα να αγγίξει και την επιφάνειά της.

Έπειτα από μια οδύσσεια των δέκα ετών και των 6,4 δισεκατομμυρίων χιλιομέτρων, το ευρωπαϊκό σκάφος Rosetta απέχει μόνο δύο μέρες από την άφιξή της στον κομήτη-στόχο στις 6 Αυγούστου. Η αποστολή των 1,3 δισ. ευρώ είναι η πρώτη που ακολουθεί έναν κομήτη στο ταξίδι του γύρω από τον Ήλιο. Τώρα φιλοδοξεί να είναι η πρώτη που τίθεται σε τροχιά και η πρώτη που θα επιχειρήσει προσεδάφιση.

Η αστυνομία της Αριζόνα κλήθηκε για τη σύλληψη ενός 39χρονου, ο οποίος σύμφωνα με τις καταγγελίες άρχισε να πυροβολεί το Φεγγάρι, επειδή -όπως είπε στην φίλη του- είδε τον κομήτη του Χάλεϊ. Η αστυνομία τον συνέλαβε για οπλοκατοχή και αντίσταση κατά της Αρχής.

Έχουν το μάλλον αστείο όνομα Καμηλοπαρδαλίδες, επειδή φαίνονται να προέρχονται από τον αστερισμό της Καμηλοπάρδαλης, και για πρώτη φορά έκαναν την εμφάνισή τους -και μάλιστα άκρως θεαματική- στους ουρανούς της Γης το βράδυ της Παρασκευής προς τα χαράματα του Σαββάτου.

Η πρώτη αποστολή που θα επιχειρήσει προσεδάφιση σε έναν κομήτη πραγματοποίησε την Τετάρτη μια κρίσιμη μανούβρα προκειμένου να βρεθεί στη σωστή πορεία για το ραντεβού με τη χιονόμπαλα «67/Ρ Τσουριούμοφ/Γερασιμένκο» τον Αύγουστο.

Είναι το υλικό από οποίο πλάστηκε το Ηλιακό Σύστημα, η Γη, οι άνθρωποι, τα δέντρα και τα πάντα: Τα δείγματα που έφερε στη Γη η αποστολή Stardust περιέχουν επτά πολύτιμους κόκκους διαστρικής σκόνης, ανακοίνωσαν πανηγυρικά ερευνητές της NASA. Τα μοναδικά δείγματα, τα οποία ζυγίζουν μόλις μερικά τρισεκατομμυριοστά του γραμμαρίου, είναι πιθανότατα το πιο αρχαίο υλικό που θα μπορέσουμε ποτέ να μελετήσουμε.

Έπειτα από μια δεκαετία περιπέτειας στο Διάστημα, η ευρωπαϊκή αποστολή Rosetta ξύπνησε από την κατάσταση αναμονής ενόψει της ιστορικής άφιξής της στον κομήτη-στόχο. Το ηλεκτρονικό «ξυπνητήρι» του σκάφους σήμανε το μεσημέρι ώρα Ελλάδας τη Δευτέρα, πέρασαν όμως αρκετές ώρες μέχρι να έρθει η επιβεβαίωση.

Από την ευρωπαϊκή αποστολή που θα προσεδαφιστεί για πρώτη φορά στην επιφάνεια ενός κομήτη, μέχρι τις υποσχόμενες κλινικές μελέτες με εμβρυακά βλαστοκύτταρα, το κορυφαίο περιοδικό Nature παρουσιάζει μια λίστα με τις δέκα εξελίξεις που αναμένονται στην επιστήμη το νέο έτος.

Βήμα πρώτο: αναμείξτε αρκετούς τόνους σκόνης με μια ίση ποσότητα νερού και αερίων. Βήμα δεύτερο, καταψύξτε το μείγμα κοντά στο απόλυτο μηδέν για 4,6 δισεκατομμύρια χρόνια. Βήμα τρίτο, εκτοξεύστε τη χιονόμπαλα στον Ήλιο για εντυπωσιασμό.

Αργά το βράδυ της Πέμπτης θα γνωρίζουμε αν ο κομήτης ISON, ο επίδοξος «κομήτης του αιώνα», θα επιζήσει από το κοντινό πέρασμά του από τον Ήλιο και θα δώσει το υπερθέαμα που μας υποσχέθηκε. Στο καλύτερο σενάριο, ο κομήτης θα μείνει αλώβητος από το καυτό ραντεβού, οπότε η ουρά του θα πάρει γιγάντιες διαστάσεις και θα είναι καθαρά ορατή με γυμνό μάτι λίγο πριν από την ανατολή. Υπάρχουν όμως και άλλα σενάρια.

Εδώ και μήνες, τα μάτια των αστρονόμων παραμένουν στραμμένα σε μια βρόμικη χιονόμπαλα που ήρθε από τις παρυφές του Ηλιακου Συστήματος και ετοιμάζεται τώρα για ένα καυτό ραντεβού με τον Ήλιο. Η ώρα της κρίσης θα έρθει την προσεχή Πέμπτη, οπότε ο κομήτης ISON είτε θα διαλυθεί είτε θα μετατραπεί σε υπερθέαμα.

Χάθηκε η επαφή της NASA με την αποστολή Deep Impact, η οποία είχε γίνει πρωτοσέλιδο το 2005 όταν εκτόξευσε ένα βλήμα στον κομήτη Temple 1. Το σκάφος περιστρέφεται εκτός ελέγχου και οι μηχανικοί της αποστολής πασχίζουν να ανακτήσουν τον έλεγχο και να κατεβάσουν τα πολύτιμα δεδομένα που συλλέχθηκαν τον περασμένο μήνα.

Περίπου ένας τόνος υλικών από την ουρά ενός κομήτη έπεσαν στη Γη το διήμερο 8-9 Οκτωβρίου 2011, στη διάρκεια μιας από τις πιο έντονες βροχές διαττόντων της τελευταίας δεκαετίας, στην οποία καταμετρήθηκαν έως και 400 μετέωρα την ώρα.

Η δραματική βουτιά ενός κομήτη βαθιά μέσα στην ατμόσφαιρα του Ήλιου, εκεί όπου κανένα διαστημικό σκάφος δεν θα τολμούσε να καταδυθεί, έδωσε στους αστροφυσικούς την ευκαιρία να παρακολουθήσουν τη βίαιη συμπεριφορά του άστρου.

Τα μόρια νερού που ανακαλύφθηκαν το 1995 στη στρατόσφαιρα του Δία προήλθαν από τον κομήτη Shoemaker-Levy 9, ο οποίος ενθουσίασε τους αστρονόμους σε όλο τον κόσμο όταν προσέκρουσε στον γιγάντιο πλανήτη ένα χρόνο νωρίτερα.

Ένας κομήτης που εντοπίστηκε το Σεπτέμβριο από αστρονόμους στη Ρωσία δεν αποκλείεται να γίνει τόσο λαμπρός στα τέλη του 2013 ώστε να είναι ορατός ακόμα και στο φως της ημέρας. Η τροχιά στην οποία κινείται η διαστημική χιονόμπαλα, επισημαίνουν οι ερευνητές, παρουσιάζει σημαντικές ομοιότητες με την τροχιά του «Μεγάλου Κομήτη του 1680», ο οποίος έγινε ορατός στη διάρκεια της ημέρα και σχημάτισε μια ουρά με φαινόμενο μήκος μεγαλύτερο από το πλάτος της Σελήνης.

Όπως κάθε χρόνο στην αρχή του φθινοπώρου, θα εμφανιστεί στον νυχτερινό ουρανό μια ακόμη βροχή διαττόντων αστέρων, οι Ωριωνίδες, που φέτος αναμένεται να κορυφωθούν το βράδυ του Σαββάτου και έως την αυγή της Κυριακής 21 Οκτωβρίου. Οι αστρονόμοι της NASA περιμένουν περίπου 20 έως 25 πεφταστέρια ανά ώρα και επειδή το φεγγάρι δεν βρίσκεται κοντά σε πανσέληνο, το φως του δεν θα εμποδίζει την παρατήρηση, στο μέτρο βέβαια που δεν υπάρχουν σύννεφα στον ουρανό.

Όπως κάθε χρόνο στην αρχή του φθινοπώρου, θα εμφανιστεί στον νυχτερινό ουρανό μια ακόμη βροχή διαττόντων αστέρων, οι Ωριωνίδες, που φέτος αναμένεται να κορυφωθούν το βράδυ του Σαββάτου και έως την αυγή της Κυριακής 21 Οκτωβρίου. Οι αστρονόμοι της NASA περιμένουν περίπου 20 έως 25 πεφταστέρια ανά ώρα και επειδή το φεγγάρι δεν βρίσκεται κοντά σε πανσέληνο, το φως του δεν θα εμποδίζει την παρατήρηση, στο μέτρο βέβαια που δεν υπάρχουν σύννεφα στον ουρανό.

Μπορεί να χρειαστεί να περιμένετε 75 χρόνια για να δείτε τον κομήτη του Halley, γνωρίζατε όμως ότι μπορείτε να φτιάξετε μόνοι σας έναν κομήτη μέσα σε λίγα μόνο λεπτά; Το μόνο που χρειάζεται είναι ένα μείγμα από ξηρό πάγο που έχετε από την προηγούμενη μέρα, νερό, λάσπη και μερικά ακόμα υλικά, και θα έχετε στα χέρια σας έναν κομήτη όλο δικό σας. Υπεργαλαξιακή ευκαιρία, έτσι δεν είναι;

Ένας κομήτης που εντοπίστηκε πριν από λίγες μέρες από αστρονόμους στη Ρωσία φαίνεται ότι θα γίνει τόσο λαμπρός στα τέλη του 2013 ώστε θα είναι ορατός ακόμα και στο φως της ημέρας. Η τροχιά στην οποία κινείται η διαστημική χιονόμπαλα, επισημαίνουν οι ερευνητές, παρουσιάζει σημαντικές ομοιότητες με την τροχιά του «Μεγάλου Κομήτη του 1680», ο οποίος έγινε ορατός στη διάρκεια της ημέρα και σχημάτισε μια ουρά με φαινόμενο μήκος μεγαλύτερο από το πλάτος της Σελήνης.

Ο ερασιτέχνης αστρονόμος Νταν Πίτερσον δεν πίστευε στα μάτια του όταν είδε μια λάμψη να σημαδεύει την ατμόσφαιρα του Δία το απόγευμα της Δευτέρας. Η φωτεινή κηλίδα, με διάμετρο γύρω στα 260 χιλιόμετρα, ήταν πιθανότατα το αποτέλεσμα της πρόσκρουσης αστεροειδή ή κομήτη.

Χρησιμοποιώντας τα διαστημικά τηλεσκόπια της NASA που βρίσκονται μόνιμα στραμμένα προς τον Ήλιο, Αμερικανοί αστρονόμοι μπόρεσαν για πρώτη φορά να παρακολουθήσουν έναν κομήτη την ώρα που εξαερωνόταν πέφτοντας με ταχύτητα στην ατμόσφαιρα του άστρου.

Τα πεφταστέρια θα πέφτουν σε κύματα αυτή την εβδομάδα, καθώς η Γη συναντά στην πορεία της σωματίδια σκόνης από τις ουρές δύο κομητών. Πρόκειται για τους Ωριωνίδες, κληρονομιά από το πέρασμα του κομήτη του Χάλεϊ, αλλά και τη βροχή διαττόντων που προκαλεί για πρώτη φορά η διάλυση του κομήτη του Ελένιν.

Η θεωρία που θέλει το νερό των ωκεανών να προήλθε από κομήτες δείχνει να ενισχύεται μετά την ανακάλυψη ότι ο κομήτης Hartley 2 έχει χημική σύσταση παρόμοια με ρου θαλασσινού νερού. Το συμπέρασμα προήλθε από διαστημικό τηλεσκόπιο που μέτρησε την περιεκτικότητα σε δευτέριο, ένα βαρύ ισότοπο του υδρογόνου.

Για πρώτη φορά στην ιστορία της αστρονομίας, η καταστροφή ενός κομήτη που βούτηξε με ταχύτητα στην επιφάνεια του Ήλιου φωτογραφήθηκε και βιντεοσκοπήθηκε σε πραγματικό χρόνο, ανακοίνωσαν ερευνητές της NASA.