εξεγερμένους

Οι τζιχαντιστές του αυτοαποκαλούμενου Ισλαμικού Κράτους κατέλαβαν τη Δευτέρα περιοχές της Ντέιρ αλ Ζορ, της μεγαλύτερης πόλης της ανατολικής Συρίας, που έλεγχαν οι σύροι εξεγερμένοι, σύμφωνα με το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Ο συριακός στρατός ανακατέλαβε την κωμόπολη Κάσαμπ, η πλειονότητα των κατοίκων της οποίας είναι Αρμένιοι και βρίσκεται στα βορειοδυτικά, κοντά σε ένα στρατηγικής σημασίας πέρασμα προς την Τουρκία, όπως μετέδωσε η κρατική συριακή τηλεόραση.

Η κυβέρνηση του Λιβάνου έδωσε τη Δευτέρα εντολή στον στρατό να αναλάβει την ασφάλεια της Τρίπολης για έξι μήνες, δήλωσε ο απερχόμενος πρωθυπουργός Νατζίμπ Μικάτι. Δέκα άνθρωποι σκοτώθηκαν στη διάρκεια του Σαββατοκύριακου στην Τρίπολη σε συγκρούσεις μεταξύ της μειονότητας των αλαουιτών, που υποστηρίζει τον σύρο πρόεδρο Μπασάρ αλ Άσαντ, και σουνίτες, που υποστηρίζουν τους σύρους εξεγερμένους.

Για μία ακόμη εβδομάδα αναβάλλει τη δημιουργία μεταβατικής κυβέρνησης το λιβυκό Εθνικό Μεταβατικό Συμβούλιο, λόγω των έντονων διαφωνιών για τη σύνθεσή της και το ποιες πόλεις θα αντιπροσωπεύονται. Παράλληλά, οι δυνάμεις του Συμβουλίου ανέφεραν, χωρίς να δίνουν περισσότερες λεπτομέρειες, πως εντόπισαν όπλα σε δύο λιβυκές πόλεις τα οποία ενδεχομένως «να απαγορεύονται από τις διεθνείς συνθήκες».

Τη δέσμευση της ξένων κυβερνήσεων να επιστραφούν στους Λίβυους εξεγερμένους τα παγωμένα λιβυκά περιουσιακά στοιχεία ανέφερε ο Γάλλος πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί μετά τη Διάσκεψη «Φίλων της Λιβύης» στο Παρίσι, και στην οποία συμμετείχε ουσιαστικά το σύνολο της διεθνούς κοινότητας. Οι επιχειρήσεις του ΝΑΤΟ θα συνεχιστούν «για όσο χρειαστεί» λέει το Λονδίνο, πολιτική αποστολή του ΟΗΕ στη χώρα το συντομότερο δυνατό ζητά ο Μπαν Γκι-Μουν, ενώ η Ουάσινγκτον ζητά να δοθεί στους εξεγερμένους η έδρα της Λιβύης στον ΟΗΕ. Δεν θα διεκδικήσουν αξιώματα οι ηγέτες των αντικαθεστωτικών. «Αντισταθείτε, κι ας καεί η Λιβύη» λέει στους υποστηρικτές του ο Μουαμάρ Καντάφι.

Το τελεσίγραφο των αντικαθεστωτικών στον Καντάφι «τρέχει» και η διαμάχη στο πεδίο των εντυπώσεων κορυφώνεται: Οι εξεγερμένοι υποστήριζαν ότι ο γιος του, Σααντί, προσφέρθηκε να παραδοθεί, ενώ το περιβάλλον του απαντά πως διαπραγματεύεται τη δημιουργία μεταβατικής κυβέρνησης. Την ίδια στιγμή, ο άλλος γιος του, Σαΐφ, προειδοποιεί πως οι καθεστωτικές δυνάμεις «θα καθαρίσουν την Τρίπολη από τους αρουραίους» και πως η Σύρτη είναι πάνοπλη και έτοιμη. Ραγδαίες οι διπλωματικές εξελίξεις, άμεσα αναμένεται η άρση περιορισμών από την ΕΕ στα λιβυκά λιμάνια, ενώ τα χρήματα που είχε δεσμεύσει η Βρετανία παραδίδονται στη Λιβύη με... πολεμικά αεροσκάφη.

Ως τον νόμιμο αντιπρόσωπο του λιβυκού λαού αναγνώρισε ο Αραβικός Σύνδεσμος το συμβούλιο των εξεγερμένων, την στιγμή που οι ΗΠΑ προσπαθούν να περάσουν από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ ψήφισμα για μερικό ξεπάγωμα περιουσιακών στοιχείων του λιβυκού κράτους προς όφελος των αντικαθεστωτικών. Την ίδια στιγμή, ο διπλωματικός πυρετός συνεχίζεται, με τους αντικαθεστωτικούς ως τους μόνους αντιπροσώπους της Λιβύης και τον «πρωθυπουργό» τους να συναντά τον Σίλβιο Μπερλουσκόνι στην Ιταλία.

Πυρά ακούγονταν την Πέμπτη στην Τρίπολη, με τους εξεγερμένους να συγκρούονται με ομάδες υποστηρικτών του Μουαμάρ Καντάφι στην πρωτεύουσα, ενώ έχουν ήδη διώξει τον Λίβυο συνταγματάρχη από την έδρα του. Εξεγερμένοι πυροβολούσαν ελεύθερους σκοπευτές γύρω από ξενοδοχείο στην λιβυκή πρωτεύουσα. Έχοντας ήδη επικηρύξει τον Καντάφι με άνω του ενός εκατ. δολάρια, οι εξεγερμένοι προσπαθούν να εντοπίσουν και να απομονώσουν τους τελευταίους συνεργάτες και συγγενείς του ηγέτη στην Τρίπολη. Δεν λείπουν, όμως, και οι ενδείξεις για αντίποινα από την πλευρά των εξεγερμένων.

Σε εξέλιξη βρίσκονται μάχες σε μια περιοχή στο νότιο τμήμα της Τρίπολης, όπου, σύμφωνα με τους εξεγερμένους, «ενδέχεται να κρύβεται» ο Μουαμάρ Καντάφι. Πυρά ακούγονται από τους δρόμους της Τρίπολης, της οποίας ολόκληρες περιοχές -ανάμεσά τους και το αρχηγείο του Λίβυου ηγέτη- βομβαρδίζονται από δυνάμεις πιστές στον Καντάφι. Άγνωστο παραμένει το πού βρίσκεται ο ίδιος ο Λίβυος συνταγματάρχης και οι αντικαθεστωτικοί προσφέρουν αμνηστία για όποιον τον παραδώσει ή τον σκοτώσει. Ελεύθεροι οι δημοσιογράφοι.

Το καταφύγιο του Μουαμάρ Καντάφι, το αρχηγείο Μπαμπ αλ-Αζιζίγια, στην Τρίπολη, κατέλαβαν μετά από σκληρή αλλά σύντομη μάχη οι εξεγερμένοι, λίγη ώρα μετά τον βομβαρδισμό του από αεροσκάφη του NATO. Ωστόσο, η τύχη του ίδιου του Καντάφι και του γιου του Σαΐφ που επανεμφανίστηκε νωρίς την Τρίτη παραμένει άγνωστη. «Εάν κάποιος γνωρίζει, να μου το πει κι εμένα» είπε χαρακτηριστικά εκπρόσωπος του ΝΑΤΟ απηχώντας λίγο ως πολύ την εκτίμηση όλων των πλευρών.

Το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο της Χάγης δήλωσε την Τρίτη ότι δεν είχε λάβει ποτέ επίσημη επιβεβαίωση για τη σύλληψη του γιου του Μουαμάρ Καντάφι, Σαΐφ αλ Ισλάμ. Όμως, το γραφείο του εισαγγελέα είχε δηλώσει στο πρακτορείο Reuters ότι η πληροφορία είχε επιβεβαιωθεί. Η σύλληψή του γιου του Καντάφι είχε ανακοινωθεί από τους εξεγερμένους, ωστόσο, ο ίδιος εμφανίστηκε ενώπιον δημοσιογράφων, δηλώνοντας: «Η Χάγη ας πάει στον αγύριστο, θα λιώσουμε τους αντάρτες».

Το κτιριακό συγκρότημα που λειτουργούσε ως έδρα της κυβέρνησης του Καντάφι έχουν περικυκλώσει Λίβυοι αντικαθεστωτικοί. Εκεί βρίσκεται και το επίκεντρο των συγκρούσεων αντικαθεστωτικών με δυνάμεις που πρόσκεινται στον Καντάφι. Άφαντος παραμένει ο Μουαμάρ Καντάφι, ο οποίος σύμφωνα με τις ΗΠΑ προσπάθησε να διαπραγματευτεί τη φυγή του. Σύγχυση προκάλεσε η επανεμφάνισή του γιου του, Σαΐφ. «Δεν είχαμε επιβεβαιώσει τη σύλληψή του» λέει τώρα το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Την ίδια ώρα, το ΝΑΤΟ δηλώνει ότι η αποστολή του συνεχίζεται.

Το ιταλικό υπουργείο Εξωτερικών κάλεσε τους κατοίκους της Τρίπολης να αποσύρουν οριστικά κάθε υποστήριξη στο καθεστώς του Καντάφι, την στιγμή οι αντικαθεστωτικοί δηλώνουν ότι συνεχίζουν την προέλασή τους προς τη λιβυκή πρωτεύουσα. Επιχείρηση απεγκλωβισμού εκατοντάδων ξένων που βρίσκονται στην Τρίπολη ετοιμάζει ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης (IOM). To σπίτι του επικεφαλής των υπηρεσιών πληροφοριών του Καντάφι φέρεται να επλήγη από τους ΝΑΤΟϊκούς βομβαρδισμούς. Τον έλεγχο του Σουρμάν και της πόλης-κλειδί Ζαουίγια πήραν οι αντικαθεστωτικοί, αιματηρές συγκρούσεις στη Ζλιτάν.

Λίβυοι αντικαθεστωτικοί πήραν, έπειτα από διήμερη μάχη, τον έλεγχο του διυλιστηρίου πετρελαίου κοντά στην Ζαουίγια. Το διυλιστήριο αποτελεί μία από τις τελευταίες πηγές πετρελαίου που στη διάθεση του καθεστώτος Καντάφι και της Τρίπολης -αφήνοντας ουσιαστικά ως κύριο μέσο ανεφοδιασμού το λαθρεμπόριο πετρελαίου από Τυνησία και Αλγερία. Οι αντικαθεστωτικοί ελέγχουν επίσης και το Γκαριάν, αποκόπτοντας ουσιαστικά την Τρίπολη από το νότο.

Τις θέσεις τους προσπαθούν να διατηρήσουν τα στρατεύματα που πρόσκεινται στον Μουαμάρ Καντάφι, καθώς οι αντικαθεστωτικοί φαίνεται πως προελαύνουν και στο ανατολικό τμήμα της χώρας. Οι αντικαθεστωτικοί ξεκαθαρίζουν πως δεν βρίσκονται σε συνομιλίες με το καθεστώς Καντάφι, την στιγμή που η Ουάσινγκτον επαναλαμβάνει πως οι «ημέρες του Καντάφι είναι μετρημένες» ενώ η Τρίπολη απαντά πως «αυτό το λένε εδώ και έξι μήνες». Οδικό χάρτη για τη μετά Καντάφι εποχή συνέταξε το Συμβούλιο των αντικαθεστωτικών.

Απέκλεισε το ενδεχόμενο να έχει διαβουλεύσεις για το μέλλον της Λιβύης με τους εξεγερμένους αντικαθεστωτικούς ο Μουαμάρ Καντάφι. «Δεν θα τους μιλήσω ποτέ. Δεν θα γίνουν διαβουλεύσεις από εμένα προς αυτούς, μέχρι να φτάσει η "Ημέρα της Κρίσης"» τόνισε ο Λίβυος ηγέτης, μιλώντας σε ανοιχτή συγκέντρωση στη γενέτειρά του τη Σίρτη, ανατολικά της Τρίπολης.

Οι Λίβυοι εξεγερμένοι ανακοίνωσαν τη Δευτέρα ότι ανέκτησαν τον έλεγχο της πόλης Μπρέγκα, η οποία βρίσκεται στο ανατολικό τμήμα της χώρας και η οποία είναι ιδιαίτερα σημαντική, λόγω των πετρελαϊκών εγκαταστάσεων που διαθέτει. Από την πλευρά του, εκπρόσωπος του καθεστώτος στην Τρίπολη διέψευσε την κατάληψη του πετρελαϊκού λιμένα της Μπρέγκα, στην ανατολική Λιβύη, από τους εξεγερμένους.

Η Ουάσινγκτον αναγνώρισε το μεταβατικό Εθνικό Συμβούλιο της Λιβύης, πολιτικό όργανο των εξεγερμένων, ως τη «νόμιμη κυβερνητική αρχή» στη χώρα, σύμφωνα με την Αμερικανίδα υπουργό Εξωτερικών, Χίλαρι Κλίντον. Σε αναγνώριση των εξεγερμένων προχώρησε και η Ομάδα Επαφής για τη Λιβύη. Η Χ.Κλίντον δήλωσε ότι αυτή η κίνηση θα βοηθήσει τους εξεγερμένους να λάβουν επιπλέον οικονομική βοήθεια. Απορρίπτει την αναγνώριση των εξεγερμένων ο Μουαμάρ Καντάφι.

Υπό το βάρος των ρωσικών αντιδράσεων για τη συνεχιζόμενη επιχείρηση στη Λιβύη διεξάγεται στο θέρετρο Σότσι το Συμβούλιο ΝΑΤΟ-Ρωσίας. Η λιβυκή κυβέρνηση υποστηρίζει την ίδια στιγμή ότι αξιωματούχοι της βρίσκονται σε επαφή με εκπροσώπους των αντικαθεστωτικών για μία διαπραγματεύσιμη ειρηνευτική λύση, ενώ ο μεγαλύτερος γιος του Καντάφι καταγγέλλει ότι η Δύση έχει στείλει κομάντος για να εξοντώσουν τον Λίβυο συνταγμάρχη. Η Τουρκία αναγνωρίζει, εν τω μεταξύ, τους εξεγερμένους και υπόσχεται βοήθεια 200 εκατ. δολαρίων.

Η Αμερικανίδα υπουργός Εξωτερικών Χίλαρι Κλίντον δήλωσε την Πέμπτη, στη διάρκεια της τρίτης Συνόδου της Ομάδας Επαφής για τη Λιβύη, ότι οι ημέρες του καθεστώτος του Λίβυου ηγέτη Μουαμάρ Καντάφι είναι «μετρημένες» και ότι η αποχώρησή του είναι αναπόφευκτη. Οι χώρες που συμμετέχουν αναζητούν τρόπους οικονομικής στήριξης στους εξεγερμένους, την ώρα που εκείνοι δηλώνουν ότι θα χρειαστούν 3 δισ. δολάρια τους επόμενους τέσσερις μήνες. Ο προσωρινός οικονομικός μηχανισμός ενεργοποιήθηκε και αρκετές χώρες σπεύδουν να ενισχύσουν χρηματικά τους εξεγερμένους.

Επίθεση με ρουκέτες δέχθηκε η Μιζουράτα, η οποία ελέγχεται από τους εξεγερμένους. Από τη Βεγγάζη ανακοίνωσε η Ισπανίδα υπουργός Εξωτερικών, Τρινιδάδ Χιμένεθ, ότι η Μαδρίτη αναγνωρίζει το Εθνικό Μεταβατικό Συμβούλιο των εξεγερμένων. Συνάντηση στις Βρυξέλλες έχουν οι υπουργοί Άμυνας του ΝΑΤΟ, για να εξεταστεί η κατάσταση στη Λιβύη μετά από δύο μήνες επιχειρήσεων. Ο γγ του ΝΑΤΟ ευελπιστεί να πείσει τις χώρες που δεν συμμετέχουν στις επιχειρήσεις να αναλάβουν πιο ενεργό ρόλο.

Ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών Ουίλιαμ Χέιγκ επισκέφτηκε αιφνιδιαστικά τη Βεγγάζη, προπύργιο των εξεγερμένων της Λιβύης, για να συναντηθεί με τους επικεφαλής του Εθνικού Μεταβατικού Συμβουλίου, πολιτικού οργάνου των αντικαθεστωτικών. Στην Τρίπολη, ισχυρές εκρήξεις ακούστηκαν το απόγευμα του Σαββάτου.

Γραφείο της ΕΕ στη Βεγγάζη, την «πρωτεύουσα» της εξέγερσης στη Λιβύη, εγκαινίασε η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Κάθριν Άστον, ανοίγοντας ουσιαστικά επίσημο διπλωματικό δίαυλο με τους Λίβυους εξεγερμένους. Η Άστον συναντήθηκε με στελέχη του κινήματος κατά τη σύντομη επίσκεψή της στην πόλη, θέτοντας στο επίκεντρο ζητήματα όπως η διαχείριση των συνόρων, οι αλλαγές στις οικονομικές δομές και η δόμηση δημοκρατικών πολιτικών θεσμών -χωρίς όμως να προσφέρει στους εξεγερμένους αυτό που ζητούν περισσότερο, δηλαδή όπλα για να συνεχίσουν τον αγώνα τους.

Εξουσιοδότηση στη CIA για παροχή υποστήριξης στους εξεγερμένους στην Λιβύη φέρεται να έχει υπογράψει μυστικά ο Αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα. Επισήμως, ο Λευκός Οίκος δεν σχολιάζει τις πληροφορίες για τη μυστική εντολή, ενώ η υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Χ.Κλίντον δηλώνει πως ακόμα δεν έχει ληφθεί απόφαση για εξοπλισμό των ανταρτών. Το βέβαιο είναι πως πράκτορες της CIA και των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών βρίσκονται εδώ και εβδομάδες στη Λιβύη, δημιουργώντας επαφές με τους αντικαθεστωτικούς.«Δεν θα βρεθούν αμερικανικές στρατιωτικές μπότες επί λιβυκού εδάφους» υπόσχεται ο Γκέιτς.

Οι επιθέσεις του ΝΑΤΟ στη Λιβύη θα συνεχιστούν μέχρι ο Μουαμάρ Καντάφι να συμμορφωθεί με τα αιτήματα του ΟΗΕ, δήλωσε η Χίλαρι Κλίντον στη διεθνή διάσκεψη στο Λονδίνο. Οι διπλωμάτες των χωρών που συμμετείχαν αποφάσισαν να σκεφτούν το ενδεχόμενο περισσότερων κυρώσεων κατά του καθεστώτος Καντάφι. «Δεν συζητήσαμε το ενδεχόμενο του εξοπλισμού των εξεγερμένων» λέει ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών, την ώρα που η Γαλλία δηλώνει έτοιμη να εξοπλίσει τους αντάρτες. Ειδικούς απεσταλμένους στέλνουν Γαλλία και ΗΠΑ στη Βεγγάζη για επαφές με τους αντικαθεστωτικούς.