αστρονόμοι

Ο Γαλαξίας μας, ένας συνασπισμός τουλάχιστον 200 δισεκατομμυρίων αστέρων, ανάμεσά τους και ο Ήλιος, βρίσκεται περικυκλωμένος από έναν δακτύλιο 12 μεγάλων γαλαξιών τους οποίους οι αστρονόμοι ονόμασαν «Συμβούλιο Γιγάντων».

Στο παρελθόν έχει καταγραφεί η ταχύτητα περιστροφής μιας μελανής οπής. Εχουμε μια νέα τέτοια καταγραφή που είναι η πιο μακρινή αλλά και πιο ακριβής που έχει γίνει μέχρι σήμερα. Αστρονόμοι στις ΗΠΑ μέτρησαν την ταχύτητα περιστροφής μιας μελανής οπής που βρίσκεται σε απόσταση 6 δισ. ετών φωτός από εμάς.

Αστρονόμοι στην Αυστραλία εντόπισαν στον γαλαξία μας ένα άστρο που είναι το αρχαιότερο άστρο που έχει ποτέ βρεθεί μέχρι σήμερα στο Σύμπαν. Το άστρο έχει ηλικία σχεδόν ταυτόσημη με εκείνη του Σύμπαντος και η ανακάλυψη του θα προσφέρει νέα δεδομένα για το πώς ήταν το Σύμπαν στη βρεφική του ηλικία καθώς και σημαντικά στοιχεία για την εξέλιξη του.

Ένα ακόμη εξωπλανήτη ανακάλυψαν οι αστρονόμοι αλλά αυτή τη φορά πρόκειται για μια ιδιαίτερη περίπτωση αφού οι ειδικοί λένε ότι κανονικά αυτός ο πλανήτης δεν έπρεπε να υπάρχει. Τα χαρακτηριστικά του και ειδικά το μέγεθος σε σχέση με τη θέση στην οποία βρίσκεται πονοκεφαλιάζουν τους επιστήμονες.

Αστρονόμοι παρατήρησαν για πρώτη ένα αστεροειδή στο ηλιακό μας σύστημα ο οποίος εμφανίζει έξι «ουρές» , παρόμοιες με εκείνες που παρατηρούμε στους κομήτες. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι οι πρωτόγνωρες για αστεροειδή «ουρές» αποτελούν ύλη του σώματος που εκτοξεύεται στο διάστημα κατά τη φρενήρη περιστροφή του.

Μόλις 22 χρόνια μετά την ανακάλυψη του πρώτου πλανήτη εκτός του Ηλιακού Συστήματος, ο κατάλογος με τους επιβεβαιωμένους εξωγήινους κόσμους πλησιάζει το νούμερο 1.000. Η αρχή της επανάστασης έγινε το 1992, όταν ανακαλύφθηκαν δύο πλανήτες που περιφέρονται γύρω από ένα άστρο νετρονίων σε απόσταση 1.000 ετών φωτός. Το επόμενο σημαντικό βήμα ήρθε το 1995 με την ανακάλυψη του πρώτου εξωπλανήτη γύρω από ένα κανονικό άστρο σαν τον Ήλιο.

Αμερικανοί και ευρωπαίοι αστρονόμοι πρώτη φορά κατάφεραν να εντοπίσουν έναν εξωπλανήτη μέσω διαστημικών τηλεσκοπίων ακτινών-Χ και όχι μέσω οπτικών παρατηρητηρίων, όπως μέχρι τώρα. «Mέχρι σήμερα χιλιάδες υποψήφιοι (σ.σ. μη επιβεβαιωμένοι) εξωπλανήτες έχουν παρατηρηθεί σε φάση διάβασης μόνο στο οπτικό φως. Τελικά, κατέστη δυνατό να δούμε κι έναν με ακτίνες-Χ, πράγμα σημαντικό, επειδή θα μας αποκαλύψει νέες πληροφορίες για τις ιδιότητες ενός εξωπλανήτη» δήλωσαν οι ερευνητές.

Η μελέτη μακρινών λευκών νάνων που έχουν «μολυνθεί» από υλικά αστεροειδών προσφέρει μια εικόνα για το τι περιμένει τον Ήλιο σε μερικά δισεκατομμύρια χρόνια, πιστεύουν οι αστρονόμοι. Στη νέα μελέτη, το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble ανακάλυψε ίχνη εξαερωμένων πετρωμάτων στις ατμόσφαιρες δύο λευκών νάνων, γερασμένων άστρων μεσαίου μεγέθους που έχουν συρρικνωθεί και εκπέμπουν ένα ασθενικό μόνο φως.

Ένα τρίτο είδος σχετικά πιο αδύναμης έκρηξης υπερκαινοφανών αστέρων (σούπερ-νόβα), που έρχεται να προστεθεί στα δύο που είναι ήδη γνωστά και έχουν μεγαλύτερη ισχύ ανακάλυψαν οι αστρονόμοι. Δεν αποκλείεται, μάλιστα, τέτοιες εκρήξεις τρίτου τύπου να γίνονται κατά καιρούς και πολύ κοντά στη Γη, αλλά να μην έχουν ακόμα παρατηρηθεί.

Από το 1916 είχαν οι αστρονόμοι να ανακαλύψουν τόσο γειτονικά στη Γη άστρα. Πρόκειται για ένα διπλό αστρικό σύστημα «καφέ νάνων», που βρίσκεται σε απόσταση μόλις 6,5 ετών φωτός από τον πλανήτη μας και είναι το τρίτο κοντινότερο στη Γη αστρικό σύστημα.

Αστρονόμοι που ανέλυσαν τα βίντεο από κάμερες σε διάφορες πόλεις της Ρωσίας εκτιμούν ότι το διαβόητο πλέον μετέωρο του Τσελιαμπίνσκ ήταν ένας αστεροειδής της ομάδας του Απόλλωνα, η οποία περιλαμβάνει διαστημικούς βράχους των οποίων οι τροχιές διασταυρώνονται με την τροχιά της Γης. Στο μέλλον, κάποιο άλλο μέλος της ίδιας παρέας θα μπορούσε να βάλει και πάλι τον πλανήτη στο στόχαστρο.

Αστρονόμοι και γιατροί συνεργάστηκαν για πρώτη φορά και χρησιμοποίησαν τεχνικές παρακολούθησης των άστρων για να βρουν νέους τρόπους ανάλυσης των καρκινικών όγκων.

Οι αστρονόμοι το μελετούσαν για περισσότερο από έναν αιώνα, μέχρι σήμερα όμως δεν είχαν συνειδητοποιήσει ότι επρόκειτο για κοσμικό υπερήλικα: ένα άστρο που βρίσκεται σε σχετικά μικρή απόσταση από τη Γη έχει ηλικία τουλάχιστον 13,2 δισεκατομμυρίων ετών, γεννήθηκε επομένως λίγο μετά τη Μεγάλη Έκρηξη.

Αν τα μάτια μας ήταν αρκετά ευαίσθητα, δύο γιγάντιοι πίδακες σωματιδίων που πηγάζουν στην καρδιά του Γαλαξία μας θα φαίνονταν να καταλαμβάνουν τα δύο τρίτα του γήινου ουρανού, διαπιστώνουν έκπληκτοι οι αστρονόμοι. Οι πίδακες έχουν συνολικό μήκος 50.000 έτη φωτός και μεταφέρουν τεράστια ποσά ενέργειας, αρκετή για να καταστρέψουν τη Γη αν βρισκόταν στο δρόμο τους.

Από τους περίπου 850 εξωπλανήτες των οποίων η ύπαρξη έχει επιβεβαιωθεί μέχρι σήμερα, οι περισσότεροι έγιναν αντιληπτοί μόνο με έμμεσες μεθόδους. Τώρα, Γερμανοί αστρονόμοι παρουσιάζουν μια από τις ελάχιστες πραγματικές εικόνες ενός τέτοιου κόσμου -δείχνει έναν γιγάντιο πλανήτη που περιφέρεται γύρω από ένα επίσης γιγάντιο άστρο σε απόσταση 170 ετών φωτός.

Μια από τις μεγαλύτερες εικόνες που έχουν δημιουργήσει μέχρι σήμερα οι αστρονόμοι, τόσο μεγάλη ώστε θα είχε διαστάσεις 9 επί 7 μέτρα αν τυπωνόταν στην ανάλυση ενός τυπικού βιβλίου, απαθανατίζει με πρωτοφανή λεπτομέρεια την καρδιά του Γαλαξία μας, και επιτρέπει στους ερευνητές να δημιουργήσουν έναν κατάλογο με 84 εκατομμύρια άστρα.

Έναν νέο πλανήτη ανακάλυψαν οι Ευρωπαίοι αστρονόμοι. Ο πλανήτης έχει περίπου το μέγεθος της Γης και βρίσκεται σε τροχιά γύρω από ένα άστρο του συστήματος Άλφα Κενταύρου, το οποίο, σε απόσταση 4,3 ετών φωτός, είναι το κοντινότερο στον πλανήτη μας. Είναι επίσης ο πιο ελαφρύς εξωπλανήτης που έχει ποτέ εντοπισθεί γύρω από ένα άστρο σαν τον Ήλιο μας. Όμως κινείται πολύ κοντά στο άστρο του, με εκτιμώμενη θερμοκρασία επιφάνειας γύρω στους 1.200 βαθμούς Κελσίου, οπότε είναι υπερβολικά καυτός και αφιλόξενος για ζωή.

Ο ερασιτέχνης αστρονόμος Νταν Πίτερσον δεν πίστευε στα μάτια του όταν είδε μια λάμψη να σημαδεύει την ατμόσφαιρα του Δία το απόγευμα της Δευτέρας. Η φωτεινή κηλίδα, με διάμετρο γύρω στα 260 χιλιόμετρα, ήταν πιθανότατα το αποτέλεσμα της πρόσκρουσης αστεροειδή ή κομήτη.

Οι αστρονόμοι ανακάλυψαν ένα τεράστιο σμήνος γαλαξιών, το κέντρο του οποίου παράγει νέα άστρα με ρυθμό-πολυβόλο της τάξης των 740 άστρων τον χρόνο ή περίπου δύο την ημέρα, ταχύτητα πολύ μεγαλύτερη από εκείνη ενός άλλου μεγάλου γαλαξιακού σμήνους, του Περσέα, που εθεωρείτο ως τώρα το πιο «παραγωγικό». Τέτοια γαλαξιακά σμήνη -τα οποία αποτελούν τις μεγαλύτερες δομές στο γνωστό σύμπαν- που να «γεννάνε» στο κέντρο τους άστρα με αυτό τον ρυθμό, μέχρι τώρα θεωρούνταν δυνατά μόνο στη θεωρία.

Το διαστημικό τηλεσκόπιο Chandra της NASA φαίνεται ότι εντόπισε για πρώτη φορά μια μαύρη τρύπα που εκδιώκεται από το μητρικό γαλαξία της και πρόκειται να χαθεί στο διαγαλαξιακό κενό. Οι αστρονόμοι υποψιάζονται ότι η μαύρη τρύπα συγκρούστηκε και συγχωνεύτηκε με μια άλλη, με αποτέλεσμα να παρασυρθεί από «βαρυτικά κύματα» που την έβγαλαν από την πορεία της.

Πριν από επτά χρόνια, οι αστρονόμοι έμειναν έκπληκτοι όταν ανακάλυψαν αδέσποτα άστρα που απομακρύνονται από τον Γαλαξία μας με ταχύτητα γύρω στα 2,4 εκατομμύρια χιλιόμετρα την ώρα. Τώρα, Αμερικανοί ερευνητές υπολογίζουν ότι υπάρχουν πλανήτες που αποσπώνται από τα μητρικά τους άστρα και ταξιδεύουν προς το διαγαλαξιακό κενό με ακόμα μεγαλύτερες ταχύτητες, έως και 30 εκατομμύρια εκατομμύρια χιλιόμετρα την ώρα.

Χρησιμοποιώντας τα διαστημικά τηλεσκόπια της NASA που βρίσκονται μόνιμα στραμμένα προς τον Ήλιο, Αμερικανοί αστρονόμοι μπόρεσαν για πρώτη φορά να παρακολουθήσουν έναν κομήτη την ώρα που εξαερωνόταν πέφτοντας με ταχύτητα στην ατμόσφαιρα του άστρου.

Ένας μικρός κομήτης επέζησε από μια περιπέτεια που οι αστρονόμοι θεωρούσαν βέβαιη αυτοκτονία: πλησίασε την ατμόσφαιρα του Ήλιου, όπου οι θερμοκρασίες φτάνουν τους εκατομμύρια βαθμούς, πρόλαβε όμως να απομακρυνθεί πριν λιώσει τελείως.

Τις ισχυρότερες μέχρι σήμερα ενδείξεις ότι κάτω από την παγωμένη επιφάνεια της Ευρώπης, του δορυφόρου του Δία, υπάρχουν λίμνες με νερό εντόπισαν αστρονόμοι. Η ανάλυση των χαρακτηριστικών της επιφάνειας δείχνει ότι όγκοι νερού βρίσκονται κάτω από την επιφάνεια με αποτέλεσμα να προκαλούν το λιώσιμο των πάγων που βρίσκονται από πάνω και ρήγματα.

Λόγω του αχανούς νέφους σκόνης που το περιβάλλει, οι αστρονόμοι το βάφτισαν Νεφέλωμα του Τηγανητού Αβγού. Ένα αστείο όνομα για ένα τέτοιο κοσμικό τέρας: πρόκειται για έναν «κίτρινο υπεργίγαντα», από τα μεγαλύτερα άστρα του Σύμπαντος, αρκετά μεγάλο για να καταπιεί τη Γη αν βρισκόταν στη θέση του δικού μας Ήλιου.