ανταρκτικής

Γιγάντιοι όγκοι πάγου που παραμένουν παγιδευμένοι στην ξηρά της Ανατολικής Ανταρκτικής θα κατρακυλούσαν στον ωκεανό σε περίπτωση που λιώσει ένα μικρό φράγμα πάγου στην ακτή, προειδοποιεί νέα μελέτη. Οι συνέπειες αυτού του μη αναστρέψιμου φαινομένου θα ήταν δραματικές, καθώς η στάθμη της θάλασσας θα ανέβαινε κατά δύο με τρία μέτρα και θα πλημμύριζε παράκτιες πόλεις.

Μόνο οι πιγκουίνοι της Ανταρκτικής θα μπορέσουν να θαυμάσουν σε όλο της το μεγαλείο τη δακτυλιοειδή έκλειψη Ηλίου της Τρίτης. Το φαινόμενο θα γίνει ορατό μόνο ως μερική έκλειψη στην Αυστραλία και τη νότια Ινδονησία.

Βρετανοί ερευνητές που σάρωσαν τους πάγους της Ανταρκτικής με ραντάρ αποκάλυψαν την ύπαρξη ενός γιγάντιου φαραγγιού με μήκος 300 χιλιόμετρα και βάθος τρία. Αν και αόρατο από την επιφάνεια, το φαράγγι είναι μεγαλύτερο από το Γκραν Κάνιον στις ΗΠΑ.

Πλησιάζει το τέλος της περιπέτειας του πληρώματος του ρωσικού Akademik Shokalskiy, που έχει παγιδευτεί από την παραμονή των Χριστουγέννων στους πάγους της Ανταρκτικής: Το σημειό πλησιάζει το κινεζικό παγοθραυστικό «Δράκος του Χιονιού», που πρέπει όμως πρώτα να καθαρίσει τη πορεία μέχρι το εγκλωβισμένο πλοίο.

Το πιο κρύο σημείο του πλανήτη βρίσκεται -πού αλλού- στην καρδιά της Ανταρκτικής και έχει θερμοκρασία -93,2 βαθμούς Κελσίου, σύμφωνα με μετρήσεις που έγιναν από δορυφόρους. Το προηγούμενο παγκόσμιο ρεκόρ χαμηλής θερμοκρασίας είχε καταγραφεί επίσης στην παγωμένη Ανταρκτική, στη ρωσική βάση «Βοστόκ», στις 21 Ιουλίου 1983, και ήταν -89,2 βαθμοί Κελσίου.

Έπειτα από ένα πολυήμερο ταξίδι σε μια από τις πιο δυσπρόσιτες περιοχές του πλανήτη, ο έλληνας γιατρός Αδριανός Γκολέμης έφτασε στον ιταλο-γαλλικό Σταθμό Concordia στην Ανταρκτική, προκειμένου να αντικαταστήσει τον συνάδελφό του Ευάγγελο Καϊμακάμη, ο οποίος αποχωρεί έπειτα από ένα χρόνο στην παγωμένη απομόνωση.

Ένα χιλιόμετρο κάτω από τον παρθένο πάγο της Δυτικής Ανταρκτικής, μια νέα απειλή σιγοβράζει. Οι σεισμολόγοι μόλις επιβεβαίωσαν την ύπαρξη τουλάχιστον ενός ενεργού ηφαιστείου σε μια ήπειρο που θεωρούνταν κάποτε γεωλογικά νεκρή. Το ανησυχητικό είναι ότι ενδεχόμενη έκρηξη θα μπορούσε να επιταχύνει το λιώσιμο των πάγων και να προκαλέσει άνοδο της στάθμης των θαλασσών σε όλο τον κόσμο.

Οι λόφοι Φρις στην Ανταρκτική μπορεί να έχουν δεχθεί μερικές μοναχικές χιονονιφάδες που παρασύρθηκαν από τα γύρω βουνά, παραμένουν όμως άνυδροι σαν τη Σαχάρα εδώ και 14 εκατομμύρια χρόνια, δείχνει η τελευταία ανάλυση ισοτόπων.

Μια ρωγμή που είχε εμφανιστεί το 2011 στον μεγαλύτερο και ταχύτερο παγετώνα της Ανταρκτικής μεγάλωσε και προκαλεί τώρα την αποκόλληληση ενός παγόβουνου με έκταση οκτώ φορές μεγαλύτερη του Μανχάταν, ανακοίνωσε η Γερμανική Υπηρεσία Αεροδιαστήματος.

Έπειτα από ολόκληρες δεκαετίες συνεχών μετρήσεων με δορυφόρους, αεροσκάφη και επίγειους σταθμούς, βρετανούς ερευνητές να συνέλεξαν αρκετά δεδομένα για δημιουργήσουν το λεπτομερέστερο μέχρι σήμερα χάρτη της Ανταρκτικής, με ή χωρίς τους πάγους της.

Δεκατρία χρόνια μετά την αποκόλληση του μεγαλύτερου γνωστού παγόβουνου από τις ακτές της Ανταρκτικής, δορυφόρος της ΝASA εντόπισε ένα σχετικά μεγάλο τμήμα του να επιπλέει ακόμα σχεδόν στην άλλη άκρη της ηπείρου.

Παρόλο που ο πάγος που επιπλέει στην Αρκτική έχει συρρικνωθεί δραματικά τις τελευταίες τρεις δεκαετίες λόγω της κλιματικής αλλαγής, ο θαλάσσιος πάγος που περιβάλλει την Ανταρκτική περιέργως αυξήθηκε ελαφρά στο ίδιο διάστημα. Ολλανδοί ερευνητές εκτιμούν τώρα ότι έλυσαν το μεγάλο παράδοξο.

Μέχρι πριν από 80 εκατομμύρια χρόνια, η Ανταρκτική ήταν μέρος μιας αρχαίας υπερηπείρου που ονομάστηκε Γκοντβάνα. Αργότερα, το έδαφος σχίστηκε και δημιούργησε μια μια μεγάλη κοιλάδα, την οποία διέτρεχαν μακριά, νωχελικά ποτάμια. Αργότερα, πριν από 34 εκατομμύρια χρόνια, η επίπεδη τότε ήπειρος μπήκε στην κατάψυξη και άλλαξε για πάντα.

Οι παγετώνες του Καναδά, οι τρίτοι μεγαλύτεροι στον κόσμο ύστερα από αυτούς της Ανταρκτικής και της Γροιλανδίας, απειλούνται με μη αναστρέψιμη καταστροφή. Νέα μελέτη υποστηρίζει ότι το ένα πέμπτο θα έχει λιώσει ως το τέλος του αιώνα, με αποτέλεσμα να επιταχυνθεί η άνοδος της θερμοκρασίας και της στάθμης της θάλασσας.

Οι Ρώσοι επιστήμονες που κατάφεραν να τρυπήσουν τους πάγους πάνω από τη μεγαλύτερη υπόγεια λίμνη της Ανταρκτικής ανακοίνωσαν ότι εντόπισαν βακτήρια άγνωστα ως σήμερα στην επιστήμη, απομονωμένα από τον υπόλοιπο πλανήτη εδώ και εκατομμύρια χρόνια.

Θαλάσσιοι ελέφαντες με αισθητήρες στο κεφάλι βούτηξαν 1.800 μ. κάτω από τους πάγους της Ανταρκτικής προσφέροντας στους επιστήμονες πολύτιμες πληροφορίες για το Βαθύ Ρεύμα, το ψυχρότερο και βαθύτερο υδάτινο στρώμα του Νότιου Παγωμένου Ωκεανού, το οποίο παίζει ρυθμιστικό ρόλο στην ωκεάνια κυκλοφορία και το κλίμα της Γης.

Έλληνες υπάρχουν πράγματι ακόμα και στον πάτο του κόσμου: Χρηματοδοτούμενος από την ευρωπαϊκή διαστημική υπηρεσία ESA, ο Έλληνας γιατρός Ευάγγελος Καϊμακάμης έφτασε στην ερευνητική βάση Concordia στην Ανταρκτική, κοντά στο Νότιο Πόλο, και αναφέρει τις πρώτες εντυπώσεις του στο κατεψυγμένο τοπίο.

Μόλις δύο εβδομάδες μετά την ανακοίνωση των Ρώσων ότι έχουν στα χέρια τους τα πρώτα δείγματα της λίμνης Βοστόκ στην Ανταρκτική, ενός όγκου γλυκού νερού που παραμένει απομονωμένος κάτω από χιλιόμετρα πάγου, αμερικανική αποστολή κατάφερε να φτάσει στο νερό μιας δεύτερης θαμμένης λίμνης, της Λίμνης Ουίλανς στη Δυτική Ανταρκτική.

Υπερβολικά δύσκολη αποδείχθηκε η απόπειρα της βρετανικής αποστολής στην Ανταρκτική να φτάσει στα μυστηριώδη νερά της λίμνης Έλσγουορθ, μιας από τις δεκάδες λίμνες της λευκής ηπείρου που κρύβονται θαμμένες κάτω από χιλιόμετρα πάγου. Τεχνικές δυσκολίες οδήγησαν στη ματαίωση της αποστολής, η οποία ήλπιζε να ανακαλύψει «εξωγήινες» μορφές ζωής.

Μπορούμε να επιβιώσουμε στην Ανταρκτική; Πώς επηρεάζουν οι θερμοκρασίες του εδάφους την ανθρώπινη συμπεριφορά; Τι μπορεί να κάνει κάποιος για να επιζήσει σε αυτή την «κατεψυγμένη» έρημο; Αυτά είναι μερικά από τα ερωτήματα που επιχειρεί να απαντήσει η έκθεση «Αποστολή: Παγωμένη Ανταρκτική» που φιλοξενείται από το Σάββατο 20 Οκτωβρίου μέχρι τον Φεβρουάριο του 2013 στον «Ελληνικό Κόσμο». Η έκθεση έρχεται από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου.

Μικρόβια τα οποία σιγοτρώνε τα υπολείμματα των δασών που ενδεχομένως κάλυπταν κάποτε την Ανταρκτική παράγουν δισεκατομμύρια τόνους μεθανίου, το οποίο θα μπορούσε να επιδεινώσει σημαντικά την κλιματική αλλαγή, προειδοποιεί νέα μελέτη στο περιοδικό Nature.

Χρησιμοποιώντας ειδικά γεωραντάρ, ερευνητές της Βρετανικής Αποστολής στην Ανταρκτική εντόπισαν μια θαμμένη τάφρο στο μέγεθος του Γκραν Κάνιον σε μια από τις πιο δυσπρόσιτες περιοχές της λευκής ηπείρου. Το γιγάντιο ρήγμα φαίνεται ότι επιτρέπει την είσοδο θαλασσινού νερού κάτω από τους πάγους και επιταχύνει έτσι την υποχώρησή τους.

Οι τεράστιες κρηπίδες πάγου που περιβάλλουν την Ανταρκτική δεν συρρικνώνονται λόγω του θερμού αέρα, αλλά λόγω του ζεστού νερού που τις κατατρώει από τη βάση τους, αποκαλύπτει μελέτη που βασίστηκε σε δορυφορικά δεδομένα. Το φαινόμενο δεν οφείλεται αποκλειστικά στην κλιματική αλλαγή, δείχνει όμως ότι η άνοδος της στάθμης των ωκεανών μπορεί να είναι ταχύτερη από ό,τι προβλεπόταν μέχρι σήμερα.

Κανένα μέρος στη Γη δεν είναι πια ασφαλές από τις παρενέργειες της ανθρώπινης παρουσίας: οι χιλιάδες τουρίστες και επιστήμονες που επισκέπτονται κάθε χρόνο στην Ανταρκτική μεταφέρουν άθελά τους χιλιάδες σπόρους ξενικών φυτών, τα οποία έχουν ήδη αρχίσει να κατακτούν την ήπειρο, εις βάρος της ενδημικής πανίδας.

Έπειτα από μια δεκαετία προσπαθειών, η ρωσική αποστολή στην Ανταρκτική έφτασε μέχρι την επιφάνεια της περίφημης Λίμνης Βοστόκ, μιας γιγάντιας μάζας γλυκού νερού που παραμένει απομονωμένη εδώ και εκατομμύρια χρόνια κάτω από τέσσερα χιλιόμετρα πάγου, μεταδίδει το πρακτορείο RIA Novosti.