ανταρκτικής

Ένα γιγάντιο παγόβουνο, το οποίο είχε πρόσφατα αποκολληθεί από την Ανταρκτική, άρχισε σιγά-σιγά να κινείται προς την ανοικτή θάλασσα. Τις τελευταίες εβδομάδες, το παγόβουνο Α-68, ένα από τα μεγαλύτερα που έχουν υπάρξει στο νότιο ημισφαίριο, κινείτο πέρα-δώθε κοντά στην παγοκρηπίδα Λάρσεν, από όπου είχε αποκοπεί.

Στη Βρετανική Βάση της Ανταρκτικής παντρεύτηκαν ο Τομ Σιλβέστερ και η Τζούλι Μπάουμ και όλοι έμοιαζαν ευχαριστημένοι. Ακόμα και αν έπρεπε να κάτσουν για τις φωτογραφίες σε θερμοκρασίες -9C. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε το νυφικό.

Μια γιγάντια ρωγμή που εξαπλώνεται στην άκρη της Ανταρκτικής Χερσονήσου επεκτάθηκε κατά 17 χιλιόμετρα σε διάστημα μιας εβδομάδας και απέχει πλέον μόλις 13 χιλιόμετρα από την άκρη του πάγου, αναφέρουν βρετανοί ερευνητές. Το παγόβουνο που θα σχηματιστεί εκτιμάται ότι θα είναι ένα από τα 10 μεγαλύτερα που έχουν καταγραφεί ποτέ.

Έπειτα από χρόνια επεξεργασίας των δεδομένων, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Μετεωρολογίας (WMO) του OHE αναγνώρισε επίσημα νέο ρεκόρ υψηλής θερμοκρασίας για την ήπειρο της Ανταρκτικής: στις 24 Μαρτίου 2015, όταν το καλοκαίρι τέλεινε στο νότιο ημισφαίριο, ο υδράργυρος έφτασε τους 17,5 βαθμούς Κελσίου.

Ένα βαθύ χάσμα μήκους 170 χιλιομέτρων στην άκρη της Ανταρκτικής απέχει ελάχιστα από την άλλη άκρη του πάγου, αναφέρουν ερευνητές που πέταξαν πάνω από το γεωλογικό φαινόμενο. Το παγόβουνο που θα σχηματιστεί εκτιμάται ότι θα έχει έκταση άνω των 5.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων, σχεδόν όσο η Αττική και η Εύβοια μαζί.

Ένα χάσμα βάθους 500 μέτρων όλο και μεγαλώνει σε μια από τις πλάκες πάγου που επιπλέουν έξω από τις ακτές της Ανταρκτικής, δείχνουν οι τελευταίες παρατηρήσεις της NASA. Και όταν η ρωγμή φτάσει στην άλλη άκρη, θα γεννήσει ένα παγόβουνο σχεδόν διπλάσιο σε έκταση από την Εύβοια.

Αμερικανός ερευνητής που εργαζόταν στην Ανταρκτική σκοτώθηκε στις 22 Οκτωβρίου όταν έπεσε 30 μέτρα με το όχημά του σε μια ρωγμή στον πάγο, ανακοίνωσε το αμερικανικό Εθνικό Ίδρυμα Επιστημών.

Μια πολύτιμη στήλη πάγου που ανασύρθηκε από το βυθό της Ανταρκτικής αποκαλύπτει πώς η απομονωμένη ήπειρος μεταμορφώθηκε από τροπικός παράδεισος στην παγωμένη έρημο που βλέπουμε σήμερα.

Η στάθμη των θαλασσών της Γης μπορεί να ανέβει σε υπερδιπλάσιο ύψος σε σχέση με τις έως τώρα πιο συντηρητικές εκτιμήσεις, προειδοποιεί μια νέα αμερικανική επιστημονική έρευνα. Η μελέτη βασίζει τις πιο ανησυχητικές εκτιμήσεις της σε μια νέα ανάλυση της κλιματικής αλλαγής στην Ανταρκτική. Συμπεραίνει ότι υπάρχει αυξημένος κίνδυνος να λιώσουν πολύ πιο γρήγορα τεράστιες εκτάσεις πάγου και να πέσουν στο νερό, υψώνοντας τη στάθμη διεθνώς ένα έως δύο μέτρα έως το 2100.

Ένα τεράστιο, άγνωστο μέχρι σήμερα, σύστημα φαραγγιών ενδέχεται να κρύβεται κάτω από το στρώμα πάγου της Ανταρκτικής. Ενδείξεις της ύπαρξής του είναι ορατές σε μία εν πολλοίς ανεξερεύνητη περιοχή της λευκής ηπείρου που ονομάζεται Γη της Πριγκίπισσας Ελισάβετ.

Υπήρξε μια εποχή που η Μεσόγειος έπαψε για λίγο να είναι θάλασσα -μετατράπηκε σε μια απέραντη έρημο από αλάτι πάχους εκατοντάδων ή χιλιάδων μέτρων. Τα αίτια αυτής της γεωλογικής κρίσης παραμένουν εν πολλοίς αδιευκρίνιστα, όπως φαίνεται όμως σχετίζονται με τους πάγους της Ανταρκτικής.

Αν η Ανταρκτική χάσει δύο ευαίσθητους παγετώνες, οι οποίοι ήδη λιώνουν με ταχύ ρυθμό, ολόκληρη η γιγάντια πλάκα πάγου που καλύπτει τη δυτική πλευρά της ηπείρου θα κυλήσει στη θάλασσα και θα ανεβάσει τη στάθμη των ωκεανών έως και κατά τρία μέτρα σε διάστημα μερικών αιώνων.

Με το αφοπλιστικό επιχείρημα ότι «δεν υπάρχει λόγος», η Ρωσία μπλόκαρε για πέμπτη συνεχή φορά την πρόταση για δημιουργία θαλάσσιου καταφυγίου στο ευαίσθητο οικοσύστημα της Ανταρκτικής. Είναι πλέον η μόνη χώρα που αντιδρά, έπειτα από την απόφαση της Κίνας να στηρίξει την πρόταση.

Όλα φαίνονταν εντάξει στο νότιο τμήμα της Ανταρκτικής Χερσονήσου μέχρι το 2009. Ξαφνικά, γιγάντιες ποσότητες πάγου άρχισαν να κατρακυλούν στη θάλασσα. Η απότομη και «ανησυχητική» απώλεια πάγου είναι τόσο μεγάλη ώστε επηρεάζει το βαρυτικό πεδίο του πλανήτη, αναφέρει διεθνής ερευνητική ομάδα στο περιοδικό Science.

Μια ακόμα από τις απέραντες πλάκες πάγου που επιπλέουν γύρω από τις ακτές της Ανταρκτικής, η οποία έχει έκταση όσο το νησί της Λέσβου, εξασθενίζει ταχύτατα και πιθανότατα θα έχει διαλυθεί πριν από το τέλος της δεκαετίας, προειδοποιεί μελέτη της NASA.

Είναι η πιο κρύα, και περιέργως μια από τις πιο ξηρές, ερήμους του πλανήτη. Όμως οι Ξηρές Κοιλάδες της Ανταρκτικής φαίνεται ότι κρύβουν κάτω από την γυμνή επιφάνεια ένα δίκτυο λιμνών αλμυρού νερού, οι οποίες πιθανότατα φιλοξενούν άγνωστες μικροβιακές κοινότητες -ίσως σαν κι αυτές που μπορεί να κρύβονται στον Άρη.

Καθώς ξεκινάει η «τουριστική περίοδος» στην Ανταρκτική, αρκετοί επιστήμονες και περιβαλλοντικές οργανώσεις επισημαίνουν για ακόμη μια χρονιά την σημασία της όσο το δυνατόν πιο λελογισμένης εισροής τουριστών στην Λευκή Ήπειρο, προκειμένου το ευαίσθητο οικοσύστημα της να μην επιβαρυνθεί περαιτέρω.

Σωματίδια που άφησαν πίσω τους κομήτες καθώς ταξίδευαν στο Ηλιακό Σύστημα έπεσαν στη Γη και διατηρήθηκαν αναλλοίωτα στους πάγους της Ανταρκτικής, ανακάλυψαν αμερικανοί και ιάπωνες ερευνητές. Το πολύτιμο υλικό, λένε, θα μπορούσε να προσφέρει νέα στοιχεία για το σχηματισμό των πλανητών.

Το πάχος του πάγου που επιπλέει γύρω από την Ανταρκτική παίζει σημαντικό ρόλο στο παγκόσμιο κλίμα, η μέτρησή του όμως είναι δύσκολη. Τη λύση προσφέρει ένα αυτόνομο υποβρύχιο ρομπότ, το οποίο μέτρησε από κάτω το θαλάσσιο πάγο σε μια έκταση σχεδόν τέσσερις φορές μεγαλύτερη από της Ελλάδας.

Η ζωή όχι μόνο υπάρχει αλλά μπορεί και συντηρείται σε ενεργά οικοσυστήματα με πλούσια ποικιλότητα μέσα στο αφιλόξενο, ψυχρό και απολύτως σκοτεινό περιβάλλον των νερών που είναι κλεισμένα κάτω από τους πάγους της Ανταρκτικής. Αυτό αποδεικνύει η μελέτη των μικροοργανισμών στα δείγματα νερού από τη «σφραγισμένη» μέσα στον πάγο της Δυτικής Ανταρκτικής λίμνη Γουίλανς.

Ο σεισμός των 8,8 βαθμών που χτύπησε το 2010 τη Χιλή, ο έκτος ισχυρότερος σεισμός που έχει καταγραφεί ποτέ, προκάλεσε ρωγμές στους πάγους της Ανταρκτικής χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά.

Τα ευαίσθητα οικοσυστήματα της Ανταρκτικής απειλούνται από τα ξένα είδη που μεταφέρουν άθελά τους οι τουρίστες αλλά και από την κατασκευή νέων ερευνητικών βάσεων, προειδοποιούν ειδικοί από την Αυστραλία.

Όλο και περισσότερες μελέτες έρχονται το τελευταίο διάστημα να επιβεβαιώσουν ότι η Ανταρκτική είναι πολύ πιο ασταθής και «απρόβλεπτη» από ό,τι πίστευαν οι επιστήμονες. Η πιο πρόσφατη έγινε από διεθνή ομάδα παλαιοκλιματολόγων και αποκάλυψε ότι η «παγωμένη ήπειρος» είχε λιώσει στο παρελθόν 5.000 χρόνια νωρίτερα από ό,τι εθεωρείτο ως τώρα, συμβάλλοντας τελικά σε μια δραματική άνοδο της θαλάσσιας στάθμης.

Ένα σαρκοβόρο αλλά γοητευτικό θηλαστικό, ένα εξίσου όμορφο δέντρο 12 μέτρων που ως τώρα κρυβόταν σε κοινή θέα, καθώς και μια σκληροτράχηλη θαλάσσια ανεμώνη που ζει κάτω από τους πάγους της Ανταρκτικής ηγούνται στο Top 10 των νέων ειδών του 2013, από τα συνολικά 18.000 που ανακαλύφθηκαν και βαφτίστηκαν πέρυσι.

Η κατάρρευση μεγάλου τμήματος των πάγων της Δυτικής Ανταρκτικής είναι μη αναστρέψιμη σύμφωνα με δυο μεγάλες μελέτες που δόθηκαν ταυτόχρονα στη δημοσιότητα. «Η υποχώρηση αυτή θα έχει τεράστιες συνέπειες στην άνοδο της θαλάσσιας στάθμης σε όλο τον κόσμο τους επόμενους αιώνες» λένε οι ερευνητές.