λισαβόνα

Στη Λισαβόνα φθάνουν την Τρίτη οι αντιπρόσωποι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου προκειμένου να συζητηθούν οι όροι του δανεισμού των 80 δισ. ευρώ από τον μηχανισμό ευρω-στήριξης.

Η Πορτογαλία θα υποβάλει αίτημα στην Κομισιόν για οικονομική στήριξη, ανακοίνωσε ο Πορτογάλος πρωθυπουργός Ζοζέ Σόκρατες σε διάγγελμά του στον πορτογαλικό λαό, καθιστώντας έτσι τη χώρα το τρίτο μέλος της Ευρωζώνης που ζητά τη βοήθεια των εταίρων της. Σταγόνα που «ξεχείλισε» το ποτήρι ήταν τα «απαγορευτικά» επιτόκια της δημοπρασίας της Τετάρτης. Για υπεύθυνη κίνηση μίλησε ο Όλι Ρεν ενώ ο Μπαρόζο διαβεβαίωσε ότι η Κομισιόν θα εξετάσει το συντομότερο δυνατόν το αίτημα. «Έτοιμο να βοηθήσει» δηλώνει το ΔΝΤ. Η αντιπολίτευση έσπρωξε τη χώρα στο μηχανισμό, λέει ο υπουργός Οικονομικών.

Ξεκινώντας στις 5 Ιουνίου με απευθείας πτήσεις, πέντε φορές την εβδομάδα, η ΤΑΡ Portugal θα συνδέει την Αθήνα με τη Λισαβόνα. Οι πτήσεις θα εκτελούνται με αεροσκάφη τύπου Airbus A320 χωρητικότητας 156 θέσεων, με διαρρύθμιση δύο κατηγοριών, διακεκριμένης και οικονομικής.

Πολλαπλασιάζονται μέρα με τη μέρα οι πιέσεις προς την Πορτογαλία προκειμένου να ζητήσει αυτό που μετ' επιτάσεως διακηρύσσει ότι θέλει να αποφύγει η ίδια η κυβέρνηση της χώρας, τον εξωτερικό δανεισμό και στην προσφυγή στον μηχανισμό στήριξης ΕΕ-ΔΝΤ.

Την πιστοληπτική αξιολόγηση της Πορτογαλίας υποβάθμισε η Fitch την Παρασκευή, ρίχνοντας τη Λισαβόνα κατά τρεις μονάδες στο ΒΒΒ-, με αρνητικές προοπτικές. Η επιθετική υποβάθμιση, τρεις ημέρες μετά την υποβάθμιση από την S&P μόλις μία μονάδα πριν το Junk, είναι ενδεικτική της πίεσης που δέχεται η Πορτογαλία για προσφυγή της στον ευρωπαϊκό μηχανισμό: Ο οίκος χαρακτηρίζει μάλιστα «αναγκαία» την προσφυγή της Λισσαβόνας σε εξωτερική βοήθεια.

Ο οίκος αξιολόγησης Standard & Poor's υποβάθμισε κατά μία μονάδα την πιστοληπτική αξιολόγηση της Πορτογαλίας, στο ΒΒΒ- με αρνητικές προοπτικές. Πρόκειται για την τελευταία βαθμίδα πριν το junk. O οίκος εκτιμά ότι η Λισαβόνα, λόγω της όλο και δυσκολότερης πρόσβασής της στις αγορές, θα υποβάλει αίτημα προσφυγής και θα βρεθεί πρώτα στον προσωρινό και έπειτα στο μόνιμο μηχανισμό στήριξης. Η Πορτογαλία παραμένει «πολύ αποφασισμένη» να μην προσφύγει σε εξωτερική βοήθεια, παρά την αυξανόμενη πίεση από τις αγορές, δηλώνει την ίδια ώρα ο Ζ.Σόκρατες.

«Πρακτικά αναπόφευκτη» θεωρείται για το Βερολίνο η ένταξη της Πορτογαλίας στον μηχανισμό ευρω-στήριξης, σύμφωνα με δηλώσεις αξιωματούχου του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών που επικαλείται η εφημερίδα Handelsblatt.

Η απερχόμενη κυβέρνηση της Πορτογαλίας «θα συνεχίσει να εργάζεται με όλες της τις δυνάμεις κατά του ενδεχομένου μιας προσφυγής σε εξωτερική βοήθεια», δήλωσε ο εκπρόσωπος του υπουργικού συμβουλίου, λίγο πριν την έναρξη της Συνόδου Κορυφής. Αυτό είναι προς το συμφέρον της χώρας σημείωσε, προσθέτοντας ότι «αρκεί να δούμε την κατάσταση αυτών που έχουν ζητήσει αυτήν τη βοήθεια, που αντιμετωπίζουν επιτόκια υψηλότερα από προηγουμένως και υφίστανται εξαιρετικά βίαια μέτρα». Την ίδια στιγμή η ΕΕ δηλώνει έτοιμη να παράσχει οικονομική βοήθεια στην Λισαβόνα  υπό τους γνωστούς όρους φυσικά, τοποθετώντας το ποσό στα 80 δισ. ευρω.

Με κέρδη έκλεισαν τα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια την Πέμπτη, παρά τις εξελίξεις αναφορικά με την Πορτογαλία, καθώς οι αγορές φαίνεται ότι επικεντρώθηκαν στα εταιρικά αποτελέσματα και τη Σύνοδο Κορυφής. Στο πράσινο και η Νέα Υόρκη, μετά τα επίσης θετικά εταιρικά αποτελέσματα και τη μείωση των αιτήσεων για επιδόματα ανεργίας στις ΗΠΑ την περασμένη εβδομάδα.

Σε τεντωμένο σχοινί ακροβατεί η πορτογαλική κυβέρνηση μειοψηφίας, καθώς η χώρα ετοιμάζεται για την ψήφιση του νέου πακέτου λιτότητας την Τετάρτη -το οποίο η αντιπολίτευση δεν προτίθεται, προς το παρόν, να ψηφίσει. Ο πρωθυπουργός Σόκρατες έχει προειδοποιήσει ότι θα παραιτηθεί εάν τα μέτρα δεν περάσουν, ενώ η πολιτική κρίση απειλεί να ρίξει την Λισαβόνα στο «δίχτυ» του μηχανισμού διάσωσης.

Τη διαβεβαίωση ότι η Λισαβόνα δεν θα καταφύγει στον ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης επανέλαβε ο Πορτογάλος πρωθυπουργός Ζοζέ Σόκρατες μετά τη συνάντησή του με την Άνγκελα Μέρκελ στο Βερολίνο. Τις «θαρραλέες προσπάθειες» της Πορτογαλίας επικρότησε η Γερμανίδα καγκελάριος, λέγοντας πως το Βερολίνο δεν πιέζει τη Λισαβόνα να ζητήσει διάσωση.

Μήνυμα στην Πορτογαλία, ότι θα πρέπει «να σεβαστεί όλες τις δεσμεύσεις της» για τη μείωση του ελλείμματος και του δημόσιου χρέους της, έστειλε την Κυριακή ο Ζαν - Κλοντ Τρισέ. Σε συνέντευξή του στο γαλλικό ραδιόφωνο Europe 1, ο επικεφαλής της ΕΚΤ τόνισε ότι η απαίτηση αυτή ισχύει για «όλες τις χώρες» της ζώνης του ευρώ «χωρίς καμία εξαίρεση» και αρνήθηκε να αποφανθεί για μια ενδεχόμενη ανάγκη της Λισαβόνας να επιδιώξει ευρωπαϊκή βοήθεια, όπως η Ελλάδα και η Ιρλανδία.

Αυξάνονται οι ανησυχίες στα μέλη της Ευρωζώνης για τη δυνατότητα της Πορτογαλίας να χρηματοδοτείται μέσω των αγορών, και παράγοντες της ΕΕ φέρονται, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, να πιστεύουν ότι η Λισαβόνα θα αναγκαστεί να ζητήσει «διάσωση» μέχρι τον Απρίλιο. «Η Πορτογαλία πνίγεται, και δεν θα μπορέσει να αντέξει μετά το τέλος του Μαρτίου» ανέφεραν ανώνυμες διπλωματικές πηγές από την Ευρωζώνη.

Σε επαναγορά κρατικών χρεογράφων της που λήγουν τον Απρίλιο και τον Ιούνιο σχεδιάζει να προχωρήσει η Πορτογαλία της την Τετάρτη, κίνηση που στοχεύει μεταξύ άλλων να πείσει τις αγορές ότι η Λισαβόνα δεν αντιμετωπίζει πρόβλημα ρευστότητας. Το δεύτερο τρίμηνο, η Λισαβόνα πρέπει να αποπληρώσει ομόλογα αξίας σχεδόν 9 δισ. ευρώ, αλλά επιτυχής πρόωρη επαναγορά τους θα ελάφρυνε κάπως το βάρος στο πορτογαλικό χρέος. Συρρίκνωση κατέγραψε το πορτογαλικό ΑΕΠ το δ' τρίμηνο, αν και συνολικά το 2010 η ανάπτυξη ξεπέρασε τις εκτιμήσεις φτάνοντας το 1,4%.

«Το θέμα δεν είναι αν θα προσφύγει η Πορτογαλία στον μηχανισμό στήριξης ΕΕ-ΔΝΤ, αλλά το πότε», τονίζουν οι αναλυτές, καθώς, παρά τις επίσημες διαψεύσεις, εντείνεται  η φημολογία ότι Βερολίνο και Παρίσι ασκούν ασφυκτικές πιέσεις προς αυτή την κατεύθυνση στη Λισαβόνα. Το επιτόκιο στο 10ετές κρατικό ομόλογο αναφοράς ξεπέρασε το κρίσιμο επίπεδο του 7%, το οποίο δείχνει ότι οι αγορές «σπρώχνουν» την χώρα στη διεθνή βοήθεια.

Σε αγορά πενταετών και δεκαετών πορτογαλικών ομολόγων προχώρησε η ΕΚΤ, σύμφωνα με πηγές στις χρηματοοικονομικές αγορές, σε μία προσπάθεια να αποκλιμακωθούν οι πιέσεις στη Λισαβόνα. Ξεχωριστή πηγή ανέφερε πως η ΕΚΤ «φαίνεται να προχώρησε» σε αγορά ελληνικών και ιρλανδικών ομολόγων, αλλά όχι ισπανικών. Η κίνηση γίνεται ενώ κορυφώνεται ο θόρυβος στην ΕΕ πως η Πορτογαλία δεν θα αποφύγει την προσφυγή στον ευρωπαϊκό μηχανισμό και τα spread έχουν πάρει την ανιούσα.

Στο στόχαστρο των αγορών αλλά και όλο και περισσότερων ευρωπαϊκών κυβερνήσεων έχει βρεθεί η Λισαβόνα, που προσπαθεί να αντισταθεί στις πιέσεις που δέχεται από παντού να προσφύγει στον ευρωπαϊκό μηχανισμό διάσωσης. Βερολίνο και Παρίσι δείχνουν «επιτακτικά» την οδό προς το μηχανισμό, «προσφυγή θα ισοδυναμεί με πτώση της κυβέρνησης Σόκρατες» απαντά η πορτογαλική αντιπολίτευση.

Κεφάλαια συνολικού ύψους 20 δισ. ευρώ σκοπεύει να αντλήσει από τις αγορές η Πορτογαλία το 2011, την στιγμή που όλο και περισσότεροι «ποντάρουν» πως η Λισαβόνα θα γίνει η τρίτη ευρωπαϊκή πρωτεύουσα που θα καταφύγει στην ΕΕ και ΔΝΤ υπό την πίεση της δημοσιονομικής κρίσης. Η Πορτογαλία δανείστηκε με όλο και αυξημένο κόστος στις τελευταίες δημοπρασίες της, ενώ με βάση τα τρέχοντα spread το επιτόκιο των ομολόγων της θα διαμορφωνόταν σήμερα κοντά στο 6,7%.

Την πιστοληπτική ικανότητα της Πορτογαλίας υποβάθμισε η Fitch, λόγω της αργής μείωσης του ελλείμματός της και το δυσκολότερο περιβάλλον στις αγορές για τη χώρα. Η αξιολόγηση του διεθνούς οίκου βρίσκεται πλέον στο Α+, με αρνητικές προοπτικές. Νωρίτερα, η Fitch υποβάθμισε και την πιστοληπτική ικανότητα της Ουγγαρίας σε ΒΒΒ-, μόλις μία μονάδα πριν το junk.

Στο 5,28% εκτοξεύτηκε το επιτόκιο που καλείται να πληρώσει η Πορτογαλία μετά τη δημοπρασία τίτλων του Δημοσίου την Τετάρτη, κοντά δηλαδή στα επίπεδα των πακέτων στήριξης για Ελλάδα και Ιρλανδία, ενώ η κρίση χρέους επεκτείνεται στην Ευρωζώνη. «Δεν χρειαζόμαστε βοήθεια, θα κάνουμε ό,τι μπορούμε μόνοι μας» επιμένει ο πρωθυπουργός της χώρας Ζοζέ Σόκρατες, διαψεύδοντας ότι η Λισαβόνα ετοιμάζεται να προσφύγει στο μηχανισμό διάσωσης.

Η Standard & Poor's προειδοποίησε, την Τρίτη, ότι ίσως μειώσει την αξιολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας της Πορτογαλίας, εάν επιδεινωθούν περαιτέρω οι αναπτυξιακές προοπτικές της χώρας ή εάν συμμετέχουν ιδιώτες ομολογιούχοι σε πιθανή αναδιάρθρωση του χρέους της.

Πρόταση δημιουργίας μιας ζώνης ελεύθερων συναλλαγών που θα καλύπτει το σύνολο της Ευρώπης και της Ρωσικής Ομοσπονδίας κατέθεσε ο Βλαντιμίρ Πούτιν, λίγο προτού φτάσει στη Γερμανία για επίσημη επίσκεψη. Μιλώντας στην εφημερίδα Suddeutsche Zeitung, ο πρωθυπουργός της Ρωσίας τονίζει ότι το επίπεδο των σχέσεων της ΕΕ με τη χώρα του θα μπορούσε να είναι σε ανώτερο επίπεδο.

Με τη φράση «εις το επανιδείν φίλοι παιδόφιλοι» ...αποχαιρέτησε ο Γάλλος πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί τους δημοσιογράφους σε ανεπίσημη συνομιλία στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ στη Λισαβόνα. Ο Γάλλος πρόεδρος εξοργίστηκε όταν ρωτήθηκε σχετικά με καταγγελίες για μίζες με φόντο πώληση αρμάτων μάχης στο Πακιστάν το 1995. «Μοιάζετε με παιδόφιλο έχω αυτή τη βαθιά πεποίθηση» είπε σε δημοσιογράφο, θέλοντας να δείξει ότι δεν μπορεί κάποιος να αποδίδει κατηγορίες χωρίς να έχει αποδείξεις.

Ιδιαίτερα σημαντική χαρακτηρίζεται, από ελληνικής πλευράς και όχι μόνο, η Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ που διεξήχθη το τελευταίο διήμερο στη Λισαβόνα, με θέματα την αλλαγή του αμυντικού δόγματος της Συμμαχίας και τη συνεργασία με άλλες χώρες και Οργανισμούς. Σε δηλώσεις του στους δημοσιογράφους, ο πρωθυπουργός Γ.Παπανδρέου σημείωσε ότι η σύνοδος εξελίχθηκε θετικά σε ό,τι αφορά τα δικά μας συμφέροντα, ενώ αναφορικά με τη στάση της Τουρκίας είπε ότι η γειτονική χώρα υπέγραψε το κείμενο χωρίς να προβάλει καμία διαφωνία.

Τα μέλη του ΝΑΤΟ, κατά τη διάρκεια της Συνόδου στη Λισαβόνα, αποφάσισαν να αρχίσουν από το 2011 τη σταδιακή μείωση των στρατευμάτων τους από το Αφγανιστάν με ορίζοντα το 2014, αν και οι ΗΠΑ αποφεύγουν να δεσμευτούν το πότε θα τερματιστούν οι στρατιωτικές επιχειρήσεις στη χώρα.