λιβύη

Την ανησυχία του για την τύχη της τεράστιας ποσότητας οπλισμού που συγκεντρώθηκε στη Λιβύη, όταν ήταν ηγέτης ο Μουαμάρ Καντάφι, εξέφρασε το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. Το Συμβούλιο Ασφαλείας ζήτησε από τη Λιβύη και από τις γειτονικές χώρες να εξαλείψουν τη διασπορά των κλεμμένων όπλων. Η διεθνής κοινότητα ανησυχεί ότι τα όπλα θα καταλήξουν στα χέρια μαχητών της Αλ Κάιντα ή άλλων τρομοκρατικών ή παραστρατιωτικών οργανώσεων.

Μετά από επτά μήνες μίας εκστρατείας που σύντομα πέρασε σε μία χαμηλής έντασης αντιπαράθεση, το ΝΑΤΟ από τα μεσάνυχτα της Δευτέρας τερματίζει τις επιχειρήσεις στη Λιβύη έχοντας, κατά τη Συμμαχία, πετύχει τον διακηρυγμένο σκοπό της, την προστασία των αμάχων από τις δυνάμεις του Μουαμάρ Καντάφι και την απομάκρυνση του πρώην ηγέτη της χώρας.

«Δεν έχουμε ουδεμία πρόθεση να επέμβουμε στη Συρία» δηλώνει ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Άντερς Φογκ Ράσμουσεν την επομένη των «κεραυνών» που εξαπέλυσε ο Μπασάρ αλ-Άσαντ ότι ενδεχόμενη επέμβαση της Δύσης «θα κάψει» τη Μέση Ανατολή. «Δεν μπορούμε να συγκρίνουμε τη Λιβύη με τη Συρία» δήλωσε ο γγ της Συμμαχίας, ο οποίος μετέβη στην «ελεύθερη» Λιβύη για να χαιρετίσει τη λήξη της επτάμηνης ΝΑΤΟϊκής αποστολής τα μεσάνυχτα της Δευτέρας.

Η αποστολή του ΝΑΤΟ στη Λιβύη θα λήξει επισήμως στις 00:01 τη Δευτέρα (λιβυκή ώρα). Εν τω μεταξύ, η Αμερικανίδα υπουργός Εξωτερικών, Χίλαρι Κλίντον, δήλωσε ότι η νέα λιβυκή ηγεσία έχει να αντιμετωπίσει ένα «ιδιαίτερα περίπλοκο έργο» και τόνισε ότι πρώτο μέλημα είναι η ενότητα.

Ο επικεφαλής της μεταβατικής κυβέρνησης της Λιβύης, Μουσταφά Αμπντέλ Τζαλίλ, δήλωσε ότι το ΝΑΤΟ θα πρέπει να διατηρήσει την εμπλοκή του στη χώρα έως τα τέλη του 2011 για να βοηθήσει την κυβέρνηση να εμποδίσει τους κανταφικούς να εγκαταλείψουν τη χώρα. Την Παρασκευή οι οριστικές αποφάσεις του ΝΑΤΟ, το οποίο σε αρχική απόφαση αναφέρει ότι σκοπεύει να τελειώσει η επιχείρηση στις 31 Οκτωβρίου.

Η διεθνής κοινότητα δεν θα πρέπει να ανησυχεί από τις δημόσια εκφρασμένες προθέσεις της Λιβύης να βασίσει το νέο νομικό σύστημα της χώρας στον ισλαμικό νόμο, τη Σαρία, υπογράμμισε ο πρόεδρος του Εθνικού Μεταβατικού Συμβουλίου της Λιβύης Μούσταφα Αμπντέλ Τζαλίλ, μία ημέρα μετά την θριαμβευτική ανακοίνωση της ανεξαρτησίας της χώρας από το κανταφικό καθεστώς.

Τη δικής τους απάντηση στο ερώτημα εάν η «Αραβική Άνοιξη» θα οδηγήσει σε δημοκρατικά καθεστώτα δίνουν ο Γάλλος ιστορικός Μπενζαμέν Στορά, ειδικός του Μαγκρέμπ, καθώς και ο Νεμπίλ Καρουί, διευθυντής και ιδρυτής του τυνησιακού καναλιού Nessma TV. Διαβάζοντας τις σκέψεις τους στη Liberation και την Corriere della Sera διαπιστώνει κανείς ότι τελικά η πτώση δικτατορικών καθεστώτων, όπως έγινε στην Τυνησία, την Αίγυπτο και τη Λιβύη, δεν σημαίνει αυτόματη μετάβαση στη Δημοκρατία.

Λίγες ημέρες μετά το θάνατο του Καντάφι, του οποίου η σορός υποβλήθηκε σε αυτοψία, η νέα ηγεσία της χώρας ανακήρυξε και επίσημα την Κυριακή την απελευθέρωση της Λιβύης, με την Ευρωπαϊκή Ένωση να προτρέπει το μεταβατικό συμβούλιο να προχωρήσει σύντομα σε ελεύθερες εκλογές, και την Ελβετία να προθυμοποιείται να συμβάλλει στη μετάβαση προς τη δημοκρατία. Η Σαρία θα είναι η βάση του νομικού συστήματος της χώρας, είπε ο πρόεδρος του Εθνικού Μεταβατικού Συμβουλίου της Λιβύης Μούσταφα Αμπντέλ Τζαλίλ, δείχνοντας τον δρόμο για την κατάργηση των κοσμικού χαρακτήρα διατάξεων που ίσχυσαν στη κανταφική εποχή.

Μετά το βίαιο τέλος της βίαιης ζωής του Μουαμάρ Καντάφι -υπό συνθήκες που παραμένουν ασαφείς και παραπέμπουν σε συνοπτική εκτέλεση- οι μόνιμοι αντιπρόσωποι του ΝΑΤΟ συνεδρίασαν στις Βρυξέλλες και αποφάσισαν καταρχήν να τερματιστεί η αποστολή στη Λιβύη στις 31 Οκτωβρίου. Το Εθνικό Μεταβατικό Συμβούλιο ανακοινώνει το Σάββατο από τη Βεγγάζη την «απελευθέρωση» της χώρας μετά την πτώση της Σύρτης και το θάνατο του συνταγματάρχη -για τον οποίο ζητά τη διεξαγωγή έρευνας εκπρόσωπος του ΟΗΕ, καθώς και η Ρωσία. Στη Μιζουράτα η σορός του Καντάφι, καθυστερεί η ταφή.

Οι εικόνες του αιμόφυρτου Μουαμάρ Καντάφι έκαναν τον γύρο του κόσμου. Την ώρα που οι ακριβείς συνθήκες του θανάτου του δεν έχουν ξεκαθαριστεί και οι πληροφορίες είναι συγκεχυμένες, τα βίντεο και οι φωτογραφίες που μεταδόθηκαν ρίχνουν φως στις τελευταίες στιγμές του Καντάφι. Πυρά από ένα γαλλικό Μιράζ ήταν αυτά που εμπόδισαν το κονβόι του Λίβυου συνταγματάρχη να ξεφύγει. Συμβολική εξέλιξη, αν σκεφτεί κανείς ότι γαλλικά αεροσκάφη ήταν εκείνα που ξεκίνησαν την ΝΑΤΟϊκή αεροπορική επιχείρηση στη Λιβύη επτά μήνες νωρίτερα. «Η επιχείρηση του ΝΑΤΟ τελείωσε» λέει ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών. Έρευνα για τις συνθήκες του θανάτου του Καντάφι ζητά ο εκπρόσωπος του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Η κηδεία θα καθυστερήσει για να γίνει έρευνα από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο.

Την ιστορική ημέρα για τη Λιβύη που την απάλλαξε από τη σιδηρά πυγμή του Μουαμάρ Καντάφι χαιρέτισε ο πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα σε δηλώσεις του για το τέλος του Λίβυου ηγέτη. Οι ΗΠΑ, υποσχέθηκε ακόμη ο Αμερικανός πρόεδρος, θα είναι συνέταιρος της Λιβύης ενώ πρόσθεσε ότι η στρατιωτική αποστολή του ΝΑΤΟ στη χώρα σύντομα θα τερματιστεί.

Το οριστικό πλέον τέλος της εποχής του Μουαμάρ Καντάφι, που ήρθε με τον θάνατο του πρώην ηγέτη στη Σύρτη, καλωσορίζει η διεθνής κοινότητα ζητώντας από τους Λίβυους να επιδείξουν πνεύμα συμφιλίωσης και να φροντίσουν για την ειρηνική μετάβαση σε μία νέα εποχή. «Είναι σαφές ότι αυτή η ημέρα είναι μία ιστορική ημέρα μετάβασης για τη Λιβύη» τόνισε ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Μπαν Γκι-Μουν, απηχώντας τις απόψεις της διεθνούς κοινότητας.

Πυροβολισμοί και πυροτεχνήματα ακούστηκαν στην Τρίπολη, καθώς έγιναν γνωστές πληροφορίες για τη σύλληψη του γιου του Μουαμάρ Καντάφι, Μοτασίμ. Οι δυνάμεις του Εθνικού Μεταβατικού Συμβουλίου δήλωσαν ότι συνέλαβαν και κρατούν τον Μοτασίμ, ωστόσο οι πληροφορίες παραμένουν συγκεχυμένες. Εν τω μεταξύ, η γενέτειρα του Καντάφι εξακολουθεί να είναι για εβδομάδες πεδίο σφοδρότατων συγκρούσεων ανάμεσα στους κανταφικούς και τις δυνάμεις του Επαναστατικού Συμβουλίου.

Ο νέος ηγέτης της Αλ Κάιντα, Αϊμάν Αλ Ζαουάχρι, πανηγύρισε την «ήττα» -όπως την αποκάλεσε- των ΗΠΑ, αναφερόμενος στις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου και στην αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από Ιράκ και Αφγανιστάν. Παράλληλα, ζήτησε από τους Λίβυους αντικανταφικούς να εγκαθιδρύσουν στη Λιβύη ισλαμιστικό καθεστώς, ενώ ζήτησε από τους Αλγερινούς να επαναστατήσουν.

Η στρατιωτική επέμβαση στη Λιβύη, παρά τα όσα έλεγαν οι επικριτές της, δεν ήταν λάθος, είπε ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ Λίο Πανέτα, υπερασπιζόμενος την ΝΑΤΟϊκή επέμβαση που συνεχίζεται για περισσότερους από έξι μήνες αν και με βραδύτερους ρυθμούς. Η αποστολή θα συνεχιστεί αλλά δεν υπάρχουν προαποφασισμένα κριτήρια για τα οποία θα τερματιστεί η επιχείρηση, υπογραμμίζει ο Πανέτα και ο στρατιωτικός διοικητής του ΝΑΤΟ, Τζέιμς Σταυρίδης.

Την εκτίμησή του ότι ο Μουαμάρ Καντάφι παραμένει μέσα στη Λιβύη και ότι θα συνεχίσει να μάχεται κατά της νέας κυβέρνησης ως το τέλος έδωσε ο πρώην Λίβυος πρωθυπουργός Αλί Μπαγκντατί Αλί αλ-Μαχμούντι. Εμφανίστηκε δε πρόθυμος να συνεργαστεί με τη νέα κυβέρνηση, αρκεί να αποσύρει το αίτημα για έκδοση του στη Λιβύη και την αρνητική κριτική σε βάρος του.

Η επανάσταση στη Λιβύη και η πτώση του Μουαμάρ Καντάφι μπορεί να εμπνεύσει ανθρώπους σε όλο τον κόσμο, μεταξύ τους του Σύρους, τους Ιρανούς, τους Κινέζους και τους Ρώσους, υποστήριξε από την Τρίπολη ο Αμερικανός γερουσιαστής Τζον Μακέιν. Σε ερώτηση για το αν οι ΗΠΑ θα συνεργάζονταν με μία λιβυκή ισλαμική κυβέρνηση απάντησε ότι η Ουάσινγκτον θα συνεργάζονταν με όποια κυβέρνηση διάλεγε ο λαός της Λιβύης «αλλά προφανώς οι σχέσεις μας θα επηρεαστούν από το είδος αυτής της κυβέρνησης».

Στη Νότια Αφρική το Κόπα Άφρικα 2013

Τον κίνδυνο ενός «νέου κύκλου αποικιοκρατικών πολέμων», που αναδείχθηκε με τις συγκρούσεις στη Λιβύη, κατήγγειλε ο Ούγκο Τσάβες στην ομιλία του που αναγνώσθηκε κατά τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ. Ο πρόεδρος της Βενεζουέλας, ο οποίος δεν παρέστη στη Συνέλευση λόγω των προβλημάτων υγείας που αντιμετωπίζει, τάχθηκε εκ νέου υπέρ της αναγνώρισης ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους, εξαπολύοντας βολές κατά των ΗΠΑ, αλλά και των Ηνωμένων Εθνών.

Ο Σαΐφ αλ-Ισλάμ, γιος του πρώην ηγέτη της Λιβύης Μουαμάρ Καντάφι, βρίσκεται μέσα στη χώρα και κάλεσε οπαδούς του να καταλάβουν την Τρίπολη, σύμφωνα με τηλεοπτικά πλάνα που μετέδωσε ο συριακός φιλοκανταφικός σταθμός Arrai Tv. Στο βίντεο, με ημερομηνία 20 Σεπτεμβρίου, εμφανίζεται να ξεσηκώνει οπαδούς και να καλεί σε κατάληψη της Τρίπολης. Ωστόσο, δεν αναφέρθηκε σε ποιο σημείο της χώρας βρίσκεται.

Ο ανατραπείς ηγέτης της Λιβύης Μουαμάρ Καντάφι δηλώνει πως εξακολουθεί να βρίσκεται στη Λιβύη και πως θέλει να πεθάνει εκεί ως «μάρτυρας», όπως αναφέρει τη Δευτέρα ο δικτυακός τόπος του τηλεοπτικού δικτύου Al Libya, που παραμένει πιστό στο παλαιό καθεστώς. Την ίδια στιγμή η Σύρτη πολιορκείται από τις δυνάμεις της νέας ηγεσίας και πληροφορίες θέλουν τη φυλή του Μουαμάρ Καντάφι να διαπραγματεύεται εκεχειρία και παράδοση των όπλων.

Οι δυνάμεις του Εθνικού Μεταβατικού Συμβουλίου, υποστηριζόμενες από ΝΑΤΟϊκά αεροσκάφη, εξακολουθούν να μάχονται στα ανατολικά προάστια της Σύρτης με άνδρες που παραμένουν πιστοί στον συνταγματάρχη Καντάφι, σε μία προσπάθεια να καταληφθεί η πόλη-προπύργιο των κανταφικών. Όπως υποστηρίζουν έχουν πραγματοποιήσει πρόοδο αλλά μάλλον απέχουν από την πλήρη κατάληψη.

Σκωτσέζοι εισαγγελείς επικοινώνησαν με τη μεταβατική κυβέρνηση της Λιβύης, ζητώντας τους βοήθεια στη συγκέντρωση πληροφοριών που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε νέες διώξεις σχετικά με τη βομβιστική επίθεση του 1998 σε αεροσκάφος της Pan Am που ανατινάχθηκε πάνω από την πόλη Λόκερμπι.

Ομάδες ενόπλων που κατά τα φαινόμενα παραμένουν πιστές στον Μουαμάρ Καντάφι και στους γιους τους επιτέθηκαν στη πόλη Γκανταμές στα νότια της χώρας πριν απωθηθούν. Σφοδρές συγκρούσεις στη Σύρτη με συνδρομή, υπέρ των εξεγερμένων, και των ΝΑΤΟϊκών δυνάμεων. Μαζικός τάφος θυμάτων εξέγερσης του 1996 ανακαλύφθηκε σε φυλακές στην Τρίπολη. Εν τω μεταξύ, περισσότερα στοιχεία για βιασμούς από τον Καντάφι, τους γιους του άλλους αξιωματούχους θα παρουσιάσει στο ΔΠΔ Λίβυα ψυχολόγος.

Για μία ακόμη εβδομάδα αναβάλλει τη δημιουργία μεταβατικής κυβέρνησης το λιβυκό Εθνικό Μεταβατικό Συμβούλιο, λόγω των έντονων διαφωνιών για τη σύνθεσή της και το ποιες πόλεις θα αντιπροσωπεύονται. Παράλληλά, οι δυνάμεις του Συμβουλίου ανέφεραν, χωρίς να δίνουν περισσότερες λεπτομέρειες, πως εντόπισαν όπλα σε δύο λιβυκές πόλεις τα οποία ενδεχομένως «να απαγορεύονται από τις διεθνείς συνθήκες».