κίεβο

Μετά την ανακατάληψη του Σλαβιάνσκ, οι δυνάμεις του ουκρανικού στρατού προχωρούν προς τα νότια και σκοπεύουν να περικυκλώσουν τους φιλορώσους ενόπλους που έχουν υποχωρήσει στην πόλη του Ντονέτσκ. Αναφορές για συγκρούσεις φτάνουν και από το Λουγκάνσκ, ενώ οι φιλορώσοι στο Ντονέντσκ διαμηνύουν ότι θα παλέψουν μέχρι τέλους και ζητούν βοήθεια από τη Ρωσία.

Τον πλήρη έλεγχο του Σλαβιάνσκ, για πρώτη φορά από την έναρξη της κρίσης με τους φιλορώσους ενόπλους στην ανατολική Ουκρανία, έχει πλέον το Κίεβο, πανηγυρίζοντας την εξέλιξη ως «σημείο καμπής» υπέρ του στη σύγκρουση. Η επιχείρηση εναντίον μικρών ομάδων που έχουν μείνει στην περιφέρεια συνεχίστηκαν, ενώ ο μεγάλος όγκος των φιλορώσων που βρίσκονταν στην πόλη φαίνεται πως έχει υποχωρήσει στην πόλη του Ντονέτσκ.

Εκοιμήθη τα ξημέρωματα του Σαββάτου ο προκαθήμενος της ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας που ανήκει στο Ρωσικό Πατριαρχείο, Μητροπολίτης Βλαδίμηρος, όπως ανακοίνωσε το Πατριαρχείο της Μόσχας. Σύμφωνα με τα τοπικά μέσα ενημέρωσης, ο 78χρονος μητροπολίτης νοσηλευόταν σε κλινική του Κιέβου με εσωτερική αιμορραγία.

Ο ρώσος πρωθυπουργός Ντμίτρι Μεντβέντεφ προέβλεψε την Τετάρτη ότι θα υπάρξει «μια ευρεία κρίση φυσικού αερίου το φθινόπωρο» εξαιτίας της διαμάχης μεταξύ της χώρας του και της Ουκρανίας για το θέμα. Εν τω μεταξύ, η κυβέρνηση της Ουκρανίας εξετάζει την πιθανότητα να κηρύξει κατάσταση έκτακτης ανάγκης στον ενεργειακό τομέα.

Τις επιχειρήσεις εναντίον των φιλορώσων ενόπλων στα ανατολικά ξεκίνησαν οι ουκρανικές δυνάμεις λίγες ώρες μετά τον τερματισμό της εκεχειρίας από το Κίεβο. Οι στρατιωτικές δυνάμεις έπληξαν θέσεις στο Ντονέτσκ και το Κραματόρσκ. Φιλορώσοι ένοπλοι έπληξαν αεροσκάφος των ουκρανικών δυνάμεων, το οποίο όμως δεν καταρρίφθηκε σύμφωνα με το Κίεβο. «Επιρροή από το εξωτερικό» βλέπει η Μόσχα στην απόφαση του Κιέβου.

Στον τερματισμό, και τυπικά, της εκεχειρίας στην ανατολική Ουκρανία προχώρησε το Κίεβο, προαναγγέλλοντας την επανέναρξη των στρατιωτικών επιχειρήσεων εναντίον των φιλορώσων ενόπλων σε Λουχάνσκ και Ντονέτσκ. «Θα επιτεθούμε και θα απελευθερώσουμε τα εδάφη μας» ανακοίνωσε ο ουκρανός πρόεδρος Πέτρο Ποροσένκο.

Με συνομιλίες του ουκρανού προέδρου Ποροσένκο με Πούτιν, Μέρκελ και Ολάντ πλησιάζει η εκπνοή της παράτασης που έδωσε το Κίεβο στην εκεχειρία στα ανατολικά μέχρι το βράδυ της Δευτέρας, η οποία έχει στιγματιστεί από συνεχιζόμενες συγκρούσεις. Στο ίδιο το Κίεβο, η εκεχειρία φαίνεται να προκαλεί αντιδράσεις. Νεκρός ρώσος καμεραμάν στο Ντονετσκ.

Μέχρι το πρωί της Δευτέρας παρέτεινε η ουκρανική κυβέρνηση την εκεχειρία που είχε κηρύξει μονομερώς για το ανατολικό τμήμα της χώρας, το οποίο μένει μετέωρο στον έλεγχο φιλορώσων ενόπλων. Η νέα προθεσμία κινείται «παράλληλα» με τη διορία που έθεσε η ΕΕ στη Μόσχα επίσης μέχρι τη Δευτέρα για κινήσεις αποκλιμάκωσης, απειλώντας στην αντίθετη περίπτωση με κυρώσεις. Δεν λείπουν περιστατικά έντασης στα ανατολικά, τα οποία πάντως μένουν ακόμη σχετικά περιορισμένα.

Μακροπρόθεσμη κατάπαυση του πυρός, ώστε να επιτραπεί η διεξαγωγή ειρηνευτικών συνομιλιών στην Ουκρανία, ζητεί ο Βλαντιμίρ Πούτιν λίγο πριν φτάσει στο τέλος της η μονομερής εκεχειρία που είχε κηρύξει το Κίεβο. «Πασχίζουμε ειλικρινά να βοηθήσουμε την ειρηνευτική διαδικασία» είπε ο ρώσος πρόεδρος. Αναφορές για σφοδρές μάχες στα ανατολικά λίγη ώρα πριν εκπνεύσει η εκεχειρία.

Την αντίδρασή της έδειξε η Μόσχα στη συμφωνία διασύνδεσης της ΕΕ με Ουκρανία, Μολδαβία και Γεωργία, κυριολεκτικά πριν ακόμη στεγνώσει το μελάνι, προειδοποιώντας το Κίεβο πως θα υπάρχουν «βαριές συνέπειες». Το Κρεμλίνο ανέφερε πως θα λάβει μέτρα να προστατεύσει τη ρωσική οικονομία εάν η συμφωνία έχει αρνητικές επιπτώσεις στη ρωσική οικονομική δραστηριότητα.

Στην υπογραφή της συμφωνίας εμπορικής σύνδεσης με τον ευρωπαϊκό οικονομικό χώρο προχωρούν οι «28» και η Ουκρανία, η Μολδαβία και η Γεωργία. Η συμφωνία έχει κεντρική σημασία για το Κίεβο, με τον πρόεδρο Ποροσένκο να υπογράφει το κείμενο, από το οποίο ο Γιανουκόβιτς είχε απομακρυνθεί, πυροδοτώντας την εσωτερική σύγκρουση που έφερε τη χώρα σε διαμελισμό. Πριν ακόμη στεγνώσει το μέλανι αντέδρασε η Ρωσία.

Την ανεπαρκή στήριξη της Μόσχας στο ειρηνευτικό σχέδιο που έχει προτείνει ο ίδιος, κατήγγειλε ο ουκρανός πρόεδρος, Πέτρο Ποροσένκο, μια ημέρα πριν τη λήξη της εύθραυστης μονομερούς εκεχειρίας που έχει κηρύξει το Κίεβο στην ανατολική Ουκρανία. Την ίδια ώρα οι αυτονομιστές αντάρτες συμφώνησαν σε νέες διαβουλεύσεις την Παρασκευή προκειμένου να τερματιστεί η κρίση στα ανατολικά.

Η ουκρανική κυβέρνηση υπογραμμίζει την επιλογή που έχει να τερματίσει την εκεχειρία που είχε κηρύξει μονομερώς και είχαν αποδεχθεί οι φιλορώσοι ένοπλοι, στον απόηχο της κατάρριψης του στρατιωτικού ελικοπτέρου έξω από το Σλαβιάνσκ. Ο ουκρανός πρόεδρος πρόκειται να συνομιλήσει τηλεφωνικά με Πούτιν, Μέρκελ και Ολάντ και ελπίζει, όπως υπογράμμισε, «σε πρακτικά μέτρα για τον αφοπλισμό και την απόσυρση των μισθοφόρων» από την ανατολική Ουκρανία.

Η αποδοχή της εκεχειρίας, έστω και μέχρι την Παρασκευή, από τους φιλορώσους ενόπλους στην ανατολική Ουκρανία θέτει το πεδίο έντονης διπλωματικής κινητικότητας στις ευρωπαϊκές πρωτεύσουες για την αποκλιμάκωση της κρίσης. Ο ρώσος πρόεδρος πηγαίνει στη Βιέννη, ο γερμανός ΥΠΕΞ στο Κίεβο, οι Βρυξέλλες βρίσκονται σε αναμονή ενώ η Ουάσινγκτον εγείρει ξανά την απειλή κυρώσεων στη Μόσχα. Από το ουκρανικό έδαφος δεν έλειψαν πάντως επεισόδια κατά τη διάρκεια της νύχτας.

Υπουργοί Εξωτερικών των «28» δηλώνουν πως η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι «έτοιμη εάν χρειαστεί» να προχωρήσει σε νέες κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας εξαιτίας της ουκρανικής κρίσης. Παρών και ο ουκρανός υπουργός Εξωτερικών, ο οποίος και θα παρουσίασει το σχέδιο εκεχειρίας που έχει θέσει το Κίεβο στους φιλορώσους ενόπλους. Στην κορυφή της ατζέντας βρίσκεται και η συμφωνία διασύνδεσης με την Ουκρανία, αλλά και η κρίση σε Ιράκ και Συρία. Κυρώσεις σε 12 σύρους υπουργούς επέβαλαν οι Βρυξέλλες.

Ο Βλαντιμίρ Πούτιν θεωρεί ότι η εκεχειρία που ανακοίνωσε το Κίεβο δεν πρέπει να έχει «χαρακτήρα τελεσιγράφου» για τους φιλορώσους αυτονομιστές και ότι δεν θα είναι «βιώσιμη» και «ρεαλιστική» χωρίς διάλογο, ανακοίνωσε η υπηρεσία Τύπου του Κρεμλίνου. Η εκεχειρία έτσι κι αλλιώς έχει παραβιαστεί στα σύνορα με τη Ρωσία.

Το υπουργείο Εσωτερικών της Ουκρανίας ανακοίνωσε ότι οι δυνάμεις της χώρας θα τηρήσουν μονομερή κατάπαυση του πυρός, διάρκειας επτά ημερών. Ηγέτης των φιλορώσων αυτονομιστών απορρίπτει τον αφοπλισμό, χωρίς την απόσυρση των ουκρανών στρατιωτών. Για «τελεσίγραφο» και όχι για «ειρηνευτική πρόταση» κάνει λόγο η Ρωσία.

Σχέδιο για αποκλιμάκωση της έντασης στην ανατολική Ουκρανία παρουσίασε ο πρόεδρος Πέτρο Ποροσένκο, το οποίο προβλέπει αφοπλισμό των φιλορωσικών μονάδων, «αποκέντρωση» των πολιτικών δομών και δυνατότητα φυγής στο εξωτερικό όσων «δεν έχουν τελέσει σοβαρά εγκλήματα». Η υποδοχή που θα έχει το σχέδιο, την στήριξη της Μόσχας στο οποίο ζήτησε το Κίεβο, είναι αβέβαιη. Την σκιά της στη νέα απόπειρα ρίχνει τόσο η ενίσχυση ρωσικών δυνάμεων κοντά στη μεθόριο όσο και οι εντεινόμενες συγκρούσεις με τους ενόπλους.

Προκαταρκτικές συνομιλίες έχει διεξάγει, σύμφωνα με στελέχη του IIF, η Ουκρανία για αναδιάρθρωση του χρέους της. Οι αναφορές από το Ινστιτούτο υπογραμμίζουν πως οι συνομιλίες βρίσκονται «σε πολύ προκαταρκτικό στάδιο», λέγοντας πως εάν το Κίεβο αποφάσιζε να επιδιώξει αναδιάρθωση, σκοπεύει να το κάνει σε «απολύτως εθελοντική βάση» με τους πιστωτές.

Η Μόσχα άρχισε ξανά την συγκέντρωση στρατιωτικών δυνάμεων στα σύνορα με την Ουκρανία, δήλωσε ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Άντερς Φογκ Ράσμουσεν, κάνοντας λόγο για «μια πολύ λυπηρή οπισθοδρόμηση». Την Πέμπτη η Ρωσία είπε «όχι» σε πρόταση του Κιέβου για εκεχειρία. Λίγο αργότερα, ο ουκρανός πρόεδρος ανακοίνωσε ότι θα υπογράψει συμφωνία σύνδεσης με την ΕΕ στις 27 Ιουνίου.

Σφοδρές συγκρούσεις μεταξύ του ουκρανικού στρατού και των φιλορώσων ενόπλων στις ανατολικές επαρχίες καταγράφηκαν μετά το «όχι» στην πρόταση του Κιέβου να κάνει το πρώτο βήμα για εκεχειρία.

Ρωσικές αναφορές υποστηρίζουν, μετά τη συνομιλία Ποροσένκο-Πούτιν, ότι το Κίεβο προτείνει μονομερή εκεχειρία στις ανατολικές επαρχίες ως πρώτο βήμα για αποκλιμάκωση της έντασης με τους φιλορώσους ενόπλους.

Η Ρωσία προωθεί νέο σχέδιο ψηφίσματος για την ουκρανική κρίση, που περιστρέφεται γύρω από την «ανθρωπιστική καταστροφή» που διαπιστώνει στις ανατολικές επαρχίες -κάτι που δεν συμμερίζονται οι δυτικές χώρες- και περιλαμβάνει έκκληση για παύση πυρός και «εθνικό διάλογο». Παράλληλα, οι φιλορώσοι αυτονομιστές στο Ντονέτσκ κατέλαβαν και το υποκατάστημα της Κεντρικής Τράπεζας, οδηγώντας το Κίεβο σε αναστολή της λειτουργίας της.

Υπάρχουν κίνδυνοι για τον εφοδιασμό του φυσικού αερίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση και δεν είναι ασήμαντοι, δηλώνει η Gazprom, μετά το κλείσιμο της στρόφιγγας προς την Ουκρανία και εν μέσω ανησυχιών από την ΕΕ για το πώς αυτό θα επηρεάσει τις προμήθειες στην Ευρώπη. Ο πρόεδρος της Κομισιόν, Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο, κάλεσε την Ουκρανία και την Ρωσία να «κάνουν μια προσπάθεια» για να επιτευχθεί συμφωνία.

Ανησυχία προκαλεί στις Βρυξέλλες το κλείσιμο της στρόφιγγας ρωσικού αερίου προς την Ουκρανία, με την Κομισιόν να διαπιστώνει ενδεχόμενο ελλείψεων μεσοπρόθεσμα. Η ευρωπαϊκή πλευρά κάλεσε εκ νέου σε συμβιβασμό, σημειώνοντας ότι προβλέπονται νέες τριμερείς συνομιλίες εντός του μήνα αλλά και πως το σχέδιο για τον αγωγό South Stream «είναι κάτι που μπορούμε να αποδεχθούμε».