αρκτική

Συνέβη μια ωραία πρωία του 1967, στο αποκορύφωμα του Ψυχρού Πολέμου: η αμερικανική αεροπορία ετοιμαζόταν για πόλεμο, πιστεύοντας ότι η Σοβιετική Ένωση προκαλούσε παρεμβολές στα αμερικανικά ραντάρ στην Αρκτική. Η πυρηνική σύρραξη απείχε ένα βήμα, αποκαλύπτουν τώρα οι επιστήμονες που χειρίστηκαν την κρίση.

Αποφασισμένη να πατήσει πόδι στον απέραντο ορυκτό πλούτο της Αρκτικής, η Ρωσία καθέλκυσε την Πέμπτη το μεγαλύτερο και ισχυρότερο παγοθραυστικό του κόσμου, ένα πυρηνοκίνητο πλοίο ικανό να περνά μέσα από πάγους πάχους τριών μέτρων.

Κάθε πράγμα στον καιρό του και ο κολιός τον Αύγουστο -η παροιμία δεν ισχύει πια μόνο για την Ελλάδα αλλά και για τη Γροιλανδία: μόλις τρία χρόνια μετά την πρώτη του εμφάνιση σε αυτά τα βόρεια νερά λόγω της κλιματικής αλλαγής, το σκουμπρί και τα συγγενικά του είδη αντιστοιχούν πλέον στο 23% των εξαγωγών του αρκτικού νησιού.

Η κατάσταση του παγκόσμιου κλίματος το 2016 είναι «ανησυχητική», προειδοποιεί ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός (WMO), έπειτα από τη δημοσιοποίηση στοιχείων που δείχνουν ότι η φετινή άνοιξη είναι η θερμότερη που έχει καταγραφεί ποτέ.

Ιστορική χαρακτηρίζει η Greenpeace τη δέσμευση μεγάλων εταιρειών, όπως η McDonald's και η Marks and Spencer, ότι δεν θα πωλούν μπακαλιάρο που ψαρεύτηκε σε παρθένες περιοχές της Αρκτικής.

Αν η ανθρωπότητα χρησιμοποιήσει όλα τα γνωστά κοιτάσματα ορυκτών καυσίμων, η Αρκτική θα μετατραπεί σε μια απέραντη, εύκρατη θάλασσα και ο υπόλοιπος πλανήτης θα τσουρουφλιστεί από τη ζέστη, προειδοποιεί αυστραλιανή μελέτη που βασίστηκε σε υπολογιστικά μοντέλα.

Με την άνοιξη να έρχεται κάθε χρόνο και νωρίτερα στην Αρκτική, αυτά τα μικρά μεταναστευτικά πτηνά γίνονται όλο και πιο μικρόσωμα. Οι επιπτώσεις, όμως, δεν γίνονται εμφανείς μέχρι να φτάσουν τα πουλιά στο χειμερινό καταφύγιό τους στην Αρκτική.

Με τον πάγο να λιώνει κάτω από τα πόδια τους τα καλοκαίρια, οι πολικές αρκούδες αναγκάζονται να κολυμπούν για μέρες μέχρι να βρουν πού να σταθούν και να κυνηγήσουν, προειδοποιεί ακόμα μια μελέτη για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.

Επτά μήνες μετά το ιστορικό πέρασμα της αποστολής New Horizons από τον Πλούτωνα, η μετάδοση των δεδομένων συνεχίζεται και φέρνει νέες ανακαλύψεις: μεγάλα κομμάτια από πάγο νερού δείχνουν να επιπλέουν σε μια «θάλασσα» από μαλακό πάγο αζώτου.

Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, η σακούλα που αφήσατε να παρασυρθεί από τον αέρα στην παραλία μπορεί  να καταλήξει στην άκρη του κόσμου: αποστολή στην Αρκτική επιβεβαιώνει ότι σημαντικές ποσότητες σκουπιδιών παρασύρονται από τα ρεύματα μέχρι τον αρκτικό κύκλο και απειλούν την άγρια ζωή σε αυτή την υποτίθεται απομονωμένη περιοχή του πλανήτη.

Φωτισμένο μόνο από το Βόρειο Σέλας, ένα πετρελαιοφόρο πλέει τη νύχτα μέσα στο λαβύρινθο του Βορειοδυτικού Περάσματος, σχίζοντας νερά που θα έπρεπε να παραμένουν παγωμένα αυτή την εποχή του χρόνου.

Στο πλαίσιο ερευνητικής αποστολής, παγοθραυστικό της Ακτοφυλακής των ΗΠΑ έφτασε για πρώτη φορά στον Βόρειο Πόλο χωρίς να συνοδεύεται από άλλα σκάφη. Η άφιξή του έρχεται λίγες εβδομάδες μετά το ρωσικό αίτημα στον ΟΗΕ για αναγνώριση κυριαρχικών δικαιωμάτων σε μια αχανή περιοχή της Αρκτικής που περιλαμβάνει και τον πόλο.

Νέο εργαστήριο που δημιουργήθηκε σε μια ρωσική πόλη κοντά στην Αρκτική ξεκινά προσπάθειες για να κλωνοποιήσει το τριχωτό μαμούθ της εποχής των παγετώνων, χρησιμοποιώντας DNA από κουφάρια που βρέθηκαν κατεψυγμένα στο έδαφος της Σιβηρίας.

Η Ρωσία υπέβαλε αίτημα στον ΟΗΕ για επέκταση της ηπειρωτικής υφαλοκρηπίδας της σε μια περιοχή 1,2 δισεκατομμυρίων τετραγωνικών χιλιομέτρων στην Αρκτική, συμπεριλαμβανομένης μάλιστα της περιοχής του Βόρειου Πόλου, ανακοίνωσε την Τρίτη το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών.

Οι κυβερνήσεις των πέντε χωρών που περιβάλλουν τον Αρκτικό Ωκεανό συμφώνησαν να απαγορεύσουν την αλιεία στα διεθνή ύδατα της Αρκτικής μέχρι να μελετηθούν οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στα ιχθυαποθέματα.

Σε μεγάλης κλίμακας στρατιωτικής ασκήσεις ετοιμότητας προχωρούν οι ρωσικές ένοπλες δυνάμεις, όπως ανακοίνωσε η Μόσχα, κινητοποιώντας περίπου 250 αεροσκάφη και 12.000 ενστόλους στην κεντρική, δυτική και νότια ρωσική επικράτεια. Τα γυμνάσια ανακοινώθηκαν ενώ ξεκινούσε η εξίσου άσκηση δυνάμεων χωρών του ΝΑΤΟ στην Αρκτική.

Στην Ελλάδα, τα κατά τόπους πυκνά σύννεφα χάλασαν την παράσταση της έκλειψης το πρωί της Παρασκευής. Δεν πειράζει, το φαινόμενο απαθανατίστηκε από τοποθεσίες που είχαν πολύ καλύτερη θέα, και είδαν τον Ήλιο να χάνεται εντελώς.

Οι πάγοι της Αρκτικής λιώνουν, το ενδιαφέρον ζεσταίνεται για τον ορυκτό πλούτο της Αρκτικής: Η Δανία ζητά από τον ΟΗΕ την κυριότητα μιας έκτασης 900.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων στον Αρκτικό Ωκεανό, υποστηρίζοντας ότι η υφαλοκρηπίδα της Γροιλανδίας εκτείνεται μέχρι το Βόρειο Πόλο.

Δύο και πλέον δεκαετίες μετά την αποκάλυψη της ύπαρξής του, η Ρωσία αποφάσισε τελικά να διαλύσει το λεγόμενο «πλωτό Τσερνομπίλ», ένα πλοίο στο οποίο έχουν αποθηκευτεί ραδιενεργά απόβλητα από πυρηνοκίνητα υποβρύχια του σοβιετικού στόλου στην Αρκτική.

Λένε ότι οι συμφωνίες υπάρχουν για να σπάνε. Άρα δεν προξένησε εντύπωση η ανακοίνωση της δανέζικης βιομηχανίας παιχνιδιών Lego ότι δεν θα ανανεώσει την συμφωνία μάρκετινγκ που είχε εδώ και πολλές δεκαετίες με τον πετρελαϊκό κολοσσό Shell. Αιτία ένα βίντεο της Greenpeace έβαλε τίτλους τέλους σε μια συνεργασία ανάμεσα στις δυο πλευρές που κρατούσε από τη δεκαετία του 1960.

Βρέθηκε ένα από τα δύο βρετανικά σκάφη εξερεύνησης, τα οποία είχαν χαθεί στην Αρκτική πριν από 169 χρόνια, όπως ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός του Καναδά. Τα δυο θρυλικά πλοία του βρετανού πλοιάρχου Τζον Φράνκλιν, «Τρόμος» και «Έρεβος», είχαν αποπλεύσει το 1845, με σκοπό να εντοπίσουν το μυθικό Βορειοδυτικό Πέρασμα, αλλά δεν επέστρεψαν ποτέ στη βάση τους. Η εξαφάνισή τους αποτελούσε ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια.

Η Ρωσία στέλνει πλοία του Βόρειου Στόλου στην Αρκτική, με στόχο να επαναλειτουργήσει μία μόνιμη βάση στην περιοχή, μετέδωσαν το Σάββατο ρωσικά μέσα ενημέρωσης. Η κίνηση αυτή έρχεται εν μέσω ψυχροπολεμικού κλίματος που επικρατεί στις σχέσεις με τη Δύση με επίκεντρο την ουκρανική κρίση και ενώ πολλοί επιθυμούν να αυξήσουν την επιρροή τους στην Αρκτική, εξαιτίας των πλούσιων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων.

Βρίσκεται σε απόσταση μόλις 7 ετών φωτός, είναι όμως τόσο σκοτεινό που παρέμενε άγνωστο ως σήμερα. Είναι το ψυχρότερο γνωστό άστρο, ένας καφέ νάνος με θερμοκρασία από -13 έως 48 βαθμούς Κελσίου.

Το μόνο που διακρίνει κανείς στην επιφάνεια αυτού του απομονωμένου νησιού της Αρκτικής είναι μια φωτισμένη σφήνα από τσιμέντο και γυαλί. Η υπόγεια Τράπεζα Σπόρων του Σβάλμπαρντ, μια διεθνής προσπάθεια για τη διαφύλαξη της βιοποικιλότητας της χλωρίδας όλου του κόσμου, εμπλουτίστηκε με ακόμα 20.000 σπόρους από 100 χώρες.

Στον ενεργειακό κολοσσό της Ρωσίας Gazprom, που επικρίνεται για τα προγράμματά του στην Αρκτική, και την αμερικανική εταιρεία ενδυμάτων Gap, η οποία κατηγορείται για την πολιτική της στο Μπαγκλαντές, απονεμήθηκαν τα «βραβεία της ντροπής» για το 2014, τα οποία απονέμει κυρίως η περιβαλλοντική οργάνωση Greenpeace. Τα βραβεία απονέμονται στο περιθώριο του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ του Νταβός σε επιχειρήσεις που κατηγορούνται ότι έδειξαν «ιδιαίτερη αδιαφορία για τα ανθρώπινα δικαιώματα και το περιβάλλον».