Η δολοφονία Αρούρι είναι ένα χτύπημα, αλλά όχι νοκ άουτ για τη Χαμάς

Η δολοφονία του Σάλεχ αλ Αρούρι, υπαρχηγού της Χαμάς, στερεί από την ομάδα έναν από τους πιο έμπειρους «στρατηγούς» της, ο οποίος βοήθησε στη διοχέτευση χρημάτων και όπλων στους πράκτορές της στη Λωρίδα της Γάζας και αλλού στη Μέση Ανατολή, ενώ ενσωμάτωσε την οργάνωση στο δίκτυο των δυνάμεων του Ιράν που έχουν δεσμευτεί να πολεμήσουν το Ισραήλ, σύμφωνα με αναλυτές.

Αλλά δεν ήταν καθόλου σαφές την Τετάρτη ότι ο θάνατός του θα αποτελούσε ένα εξουθενωτικό πλήγμα για την οργάνωση, η οποία έχει ανασυγκροτηθεί ξανά και ξανά μετά από δολοφονίες των ηγετών της και παρέμεινε αρκετά ευέλικτη ώστε να σχεδιάσει τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου στο νότιο Ισραήλ, σημειώνουν οι New York Times.

Παρόλα αυτά, η δολοφονία Αρούρι – σε μια έκρηξη σε προάστιο της Βηρυτού, την οποία ανώτεροι αξιωματούχοι της Χαμάς και του Λιβάνου απέδωσαν στο Ισραήλ – αποτελεί πλήγμα για την οργάνωση σε μια εξαιρετικά ευάλωτη στιγμή, λένε οι αναλυτές. Το Ισραήλ, πάντως, δεν έχει αναλάβει την ευθύνη για τη δολοφονία του.

Η συντριπτική επίθεση του Ισραήλ στη Γάζα έχει αποδυναμώσει σημαντικά τη στρατιωτική δύναμη της Χαμάς εκεί, συμπεριλαμβανομένης της ικανότητάς της να κατασκευάζει ρουκέτες και άλλα όπλα. Η θέση του Αρούρι, ως de facto πρεσβευτή της Χαμάς στο Ιράν και τη Χεζμπολάχ, σήμαινε ότι θα είχε σημαντικό ρόλο στις προσπάθειες της ομάδας να ανασυγκροτηθεί στρατιωτικά με τη βοήθεια ξένων υποστηρικτών.

«Η οργάνωση μπορεί να μεταμορφωθεί»

«Η Χαμάς θα υποφέρει, επειδή έχασε έναν από τους βασικούς αρχηγούς της», δήλωσε ο Emile Hokayem, διευθυντής για την περιφερειακή ασφάλεια στο Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών στο Λονδίνο. «Ήταν κάποιος που τα πήγαινε καλά στη διαχείριση πολιτικών σχέσεων υψηλού επιπέδου και είχε επίσης αξιοπιστία ως διοικητής».

Η ανασυγκρότηση των στρατιωτικών δυνατοτήτων της «θα είναι το πρόβλημα για τη Χαμάς στην επόμενη φάση, και πιθανότατα θα εξαρτάται περισσότερο από την ξένη υποστήριξη, καθώς η βάση της στην Παλαιστίνη αποδυναμώνεται», πρόσθεσε ο Hokayem.

Η δολοφονία Αρούρι διεθνοποιεί επίσης περαιτέρω τον πόλεμο του Ισραήλ, αυξάνοντας σημαντικά το διακύβευμα για τις χώρες που φιλοξενούν αξιωματούχους της Χαμάς και ασκώντας νέες πιέσεις στην οργάνωση που θα μπορούσαν, αν συνεχιστούν, να τη μεταμορφώσουν.

Τα μέλη της Χαμάς δεν μπορούν πλέον να λειτουργούν χωρίς κίνδυνο στο Λίβανο, εκτιμούν αναλυτές

Ο Σάλεχ αλ Αρούρι, υπαρχηγός της Χαμάς, που σκοτώθηκε στη Βηρυτό

«Το κίνημα θα αλλάξει σημαντικά»

Τα τελευταία χρόνια, η Χαμάς λειτουργεί ως δίκτυο με κόμβους σε όλη τη Μέση Ανατολή. Από το 2007, ήταν η de facto κυβέρνηση για τα 2,2 εκατομμύρια Παλαιστίνιους της Γάζας, επιβλέποντας υπηρεσίες όπως η ύδρευση και η ηλεκτροδότηση, ενώ η ένοπλη πτέρυγά της συχνά μάχονταν με το Ισραήλ.

Οι πράκτορές της οργανώνονταν επίσης μυστικά στην κατεχόμενη από το Ισραήλ Δυτική Όχθη, ενώ αξιωματούχοι σε άλλες χώρες συγκέντρωναν χρήματα για τη χρηματοδότηση των επιχειρήσεών της, διατηρούσαν σχέσεις με τους συμμάχους της και μετέδιδαν τις απόψεις της σε δημοσιογράφους και ξένους διπλωμάτες.

Ωστόσο, η δολοφονία Αρούρι υποδηλώνει ότι τα μέλη της Χαμάς δεν μπορούν πλέον να λειτουργούν χωρίς κίνδυνο στο Λίβανο, όπου αξιωματούχοι της οργάνωσης έδιναν συχνά συνεντεύξεις Τύπου καθ’ όλη τη διάρκεια του πολέμου στη Γάζα. Μπορεί επίσης να πρέπει να είναι προσεκτικοί και στο Κατάρ, όπου οι ανώτεροι πολιτικοί ηγέτες της οργάνωσης έχουν γραφείο, όπως και στην Τουρκία, όπου υψηλόβαθμα στελέχη της Χαμάς περνούν τακτικά χρόνο.

«Το κίνημα θα αλλάξει σημαντικά», σημείωσε ο Hokayem του Διεθνούς Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών στο Λονδίνο.

Το Ισραήλ είχε δολοφονήσει πολλούς ηγέτες της, χωρίς αποτέλεσμα

Το Ισραήλ, οι Ηνωμένες Πολιτείες και άλλες χώρες θεωρούν τη Χαμάς τρομοκρατική οργάνωση, περιορίζοντας το πού μπορούν να μεταβούν οι ηγέτες της. Ακόμα και χώρες που δεν έχουν θέσει εκτός νόμου την οργάνωση θα μπορούσαν να διστάσουν να υποδεχθούν στελέχη της, φοβούμενες δολοφονίες στο έδαφός τους.

Ο Αρούρι συναντήθηκε με τον ανώτατο ηγέτη του Ιράν, τον Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, ήρθε κοντά στον Χασάν Νασράλα, τον ισχυρό ηγέτη της Χεζμπολάχ, και βοήθησε στη δημιουργία δυνάμεων της Χαμάς στο Λίβανο, κατά μήκος των βόρειων συνόρων του Ισραήλ.

Ακόμα και πριν από τον πόλεμο, ο Νασράλα είχε προειδοποιήσει ότι τυχόν δολοφονίες στο Λίβανο θα έβρισκαν σθεναρή απάντηση. Την Τετάρτη, μια ημέρα μετά τη δολοφονία του Αρούρι, διεμήνυσε ότι το Ισραήλ «δεν θα μείνει ατιμώρητο».

Ο Imad Alsoos, ερευνητής από τη Γάζα στο κέντρο MECAM του Πανεπιστημίου της Τύνιδας, δήλωσε χαρακτηριστικά ότι η απώλεια του Αρούρι «δεν θα σακατέψει τη Χαμάς». Το Ισραήλ, είπε, είχε δολοφονήσει πολλούς ηγέτες της Χαμάς κατά τη διάρκεια των δεκαετιών, χωρίς να υπονομεύσει μόνιμα την ικανότητα της ομάδας να ανασυγκροτηθεί – ή να σχεδιάσει την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου.

Αυτές οι δολοφονίες έκαναν τη Χαμάς ευέλικτη, ανέφερε, μάλιστα, και οι ηγέτες της ανέβηκαν στην κορυφή, μέσω εκλογών και νομιμοποίησής τους μέσα στην οργάνωση, όχι λόγω προσωπικού χαρίσματος ή θρησκευτικών διαπιστευτηρίων – χαρακτηριστικά που θα μπορούσαν να κάνουν πιο δύσκολη την αντικατάσταση μεμονωμένων ηγετών.

Ο Αρούρι ήταν «θανατηφόρα» αποτελεσματικός

Μέσα στη Χαμάς, έχεις πάντα μια συγκεκριμένη ιεραρχία και η αντικατάσταση είναι πολύ ομαλή, εξήγησε, αφού «η προσωπικότητα δεν είναι η πηγή της εξουσίας».

Επί σειρά ετών, λειτουργώντας κυρίως στο παρασκήνιο, ο Αρούρι εργάστηκε για να αναβαθμίσει τις πολεμικές ικανότητες της Χαμάς και να αναπροσανατολίσει τη θέση της στην ευρύτερη Μέση Ανατολή.

Η «θανατηφόρα» αποτελεσματικότητά του οδήγησε τις Ηνωμένες Πολιτείες να προσφέρουν έως και 5 εκατομμύρια δολάρια για πληροφορίες σχετικά με την τύχη του και τον ανέβασε στην κορυφή της λίστας δολοφονιών του Ισραήλ.

Το Ισραήλ είχε ορκιστεί, μετά τη φονική επίθεση της 7ης Οκτωβρίου, να κυνηγήσει τους ηγέτες της Χαμάς όπου κι αν βρίσκονται. Ο Αρούρι ήταν ο πιο υψηλόβαθμος αξιωματούχος της Χαμάς που σκοτώθηκε από την έναρξη του πολέμου στη Γάζα πριν από σχεδόν τρεις μήνες.

«Η απώλεια κάποιου, που είναι τόσο στενά συνδεδεμένος τόσο με τις τακτικές επιχειρήσεις όσο και με τη στρατηγική διπλωματία, είναι ένα σοβαρό πλήγμα για τη Χαμάς», έγραψαν οι Hanin Ghaddar και Matthew Levitt σε μια ανάλυση για το Ινστιτούτο Εγγύς Ανατολής της Ουάσιγκτον. Είπαν ότι ο Αρούρι είχε «διαδραματίσει κρίσιμο ρόλο ως ένας από τους κύριους και πιο αποτελεσματικούς συνδέσμους της ομάδας τόσο με τη Χεζμπολάχ όσο και με το Ιράν».

Ο ρόλος-κλειδί του Ιράν

Αυτή την εβδομάδα, τουρκικά ειδησεογραφικά πρακτορεία έδωσαν μεγάλη δημοσιότητα στις συλλήψεις 33 ατόμων που θεωρούνται ύποπτα για κατασκοπεία υπέρ του Ισραήλ, υποστηρίζοντας ότι συμμετείχαν σε «αναγνωριστικές επιχειρήσεις» και «καταδίωξη, επίθεση και απαγωγή» αλλοδαπών στην Τουρκία.

Ο πρόεδρος της χώρας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος έχει εκφράσει την υποστήριξή του προς τη Χαμάς και έχει επικρίνει το Ισραήλ για τον πόλεμο στη Γάζα, προειδοποίησε προηγουμένως ότι το Τελ Αβίβ θα υποστεί «σοβαρές συνέπειες» εάν επιτεθεί σε μέλη της Χαμάς στην Τουρκία.

Αξιωματούχοι στο Κατάρ δεν έχουν ανακοινώσει καμία αλλαγή στο καθεστώς του γραφείου της Χαμάς στη χώρα τους.

Ο αναπροσανατολισμός της Χαμάς προς το Ιράν και τους περιφερειακούς συμμάχους της από τον Αρούρι θα διαμορφώσει πιθανότατα το μέλλον της ομάδας και θα μπορούσε να καθορίσει το πού θα εγκατασταθούν οι ηγέτες της.

Η Χαμάς είχε λάβει υποστήριξη από το Ιράν αμέσως μετά την ίδρυση της ομάδας το 1987, αλλά η σχέση αυτή έγινε τεταμένη αφού η Χαμάς έκλεισε το γραφείο της στη Συρία, στενό σύμμαχο του Ιράν, το 2012, εν μέσω της βίαιης καταστολής μιας αντικυβερνητικής εξέγερσης από τη Δαμασκό.

Ο Αρούρι ήταν μεταξύ μιας ομάδας ηγετών της Χαμάς που θεωρούσαν την απόφαση αυτή λάθος και συνεργάστηκε στενά με τον Yahya Sinwar, έναν ηγέτη στη Γάζα, για την ανοικοδόμηση των δεσμών με το Ιράν και τους περιφερειακούς συμμάχους του, σύμφωνα με περιφερειακούς αξιωματούχους και αναλυτές που παρακολουθούν την οργάνωση.

Breaking: A major explosion right now in Beirut Lebanon, reports that it was a targeted hit on someone senior pic.twitter.com/0ezddEvdEX

— Raylan Givens (@JewishWarrior13) January 2, 2024

Θα μπει η Χεζμπολάχ στον πόλεμο;

«Η θέση του Αρούρι και του Sinwar ήταν ότι το αραβικό στρατόπεδο ήταν επισφαλές και δεν μπορούμε να σταθούμε σε αυτό», δήλωσε ο Alsoos στο Πανεπιστήμιο της Τύνιδας. «Αποφάσισαν ότι έπρεπε να συμμαχήσουν με τη Χεζμπολάχ και το Ιράν, ώστε να τους υποστηρίξουν στρατιωτικά και οικονομικά».

Αυτή η προσέγγιση έλαβε ώθηση το 2017, όταν και οι δύο άνδρες προήχθησαν στις εσωτερικές εκλογές της Χαμάς. Ο Sinwar, ο οποίος ήταν κοντά στη στρατιωτική πτέρυγα της οργάνωσης, έγινε ο ηγέτης της Χαμάς στη Γάζα και ο Αρούρι ανέβηκε στο δεύτερο υψηλότερο αξίωμα της Χαμάς και ανέλαβε τις επιχειρήσεις της στη Δυτική Όχθη.

Ο ρόλος του στη δημιουργία των δυνάμεων της Χαμάς στο Λίβανο υποδήλωνε μια στενή σχέση με τον Νασράλα, τον ηγέτη της Χεζμπολάχ.

«Δεν εργάζονται ανεξάρτητα. Δουλεύουν με τη Χεζμπολάχ», λέει ο ερευνητής από τη Γάζα στο Πανεπιστήμιο της Τύνιδας για τους μαχητές της Χαμάς στο Λίβανο. «Αυτό σημαίνει ότι ο Νασράλα εμπιστευόταν αρκετά τον Αρούρι για να του επιτρέψει να το κάνει αυτό».

Η δολοφονία του, όμως, έγινε μέσα στο ίδιο της το σπίτι, στο Λίβανο, και η Χεζμπολάχ δεν μπόρεσε να προστατέψει τον υπ’ αριθμόν δύο αξιωματούχο της Χαμάς, σε μια περιοχή που αποτελεί βασικότατο προπύργιό της.

Για αυτό, εξάλλου, υπάρχουν βάσιμοι φόβοι ότι θα εμπλακεί πιο δυναμικά από ποτέ στον πόλεμο του Ισραήλ με τη Χαμάς, πυροδοτώντας σοβαρές εξελίξεις στην ήδη φλεγόμενη Μέση Ανατολή.