Σιτηρά: Σταθερές αποδόσεις κόντρα στην κλιματική αλλαγή

Μόνο η κλιματική αλλαγή αλλά και η αύξηση του κόστους παραγωγής μπορεί να ανακόψουν τη δυναμική πορεία των σιτηρών στην ΕΕ, καθώς σύμφωνα με τις τελευταίες γεωργικές προοπτικές της Κομισιόν, προβλέπεται οι αποδόσεις του ευρωπαϊκού προϊόντος να παραμείνουν σταθερές έως και το 2035.

Ο αγροτικός τομέας βρίσκεται σε διαδικασία προσαρμογής τόσο στην κλιματική αλλαγή όσο και στις αλλαγές των προτιμήσεων των καταναλωτών, ενώ τα επόμενα χρόνια η ανθεκτικότητα των αγροτών της ΕΕ θα συνεχίσει να δοκιμάζεται. Γι’ αυτό, η Κομισιόν στις  γεωργικές προοπτικές 2023 -2035, εξετάζει τους κύριους παράγοντες, που θα μπορούσαν να επηρεάσουν το μέλλον της ευρωπαϊκής γεωργίας, όπως η κλιματική αλλαγή, η καταναλωτική ζήτηση, οι αλλαγές στη διάρθρωση του αγροτικού  τομέα καθώς και οι γεωργικές και εμπορικές πολιτικές.

Οι αποδόσεις

Οι αποδόσεις των σιτηρών στην ΕΕ προβλέπεται να παραμείνουν σταθερές από σήμερα έως το 2035. Τυχόν αρνητικές επιπτώσεις στις αποδόσεις αναμένεται να προέλθουν μόνο από την κλιματική αλλαγή, τους περιορισμούς στη διαθεσιμότητα του προϊόντος αλλά και την αυξημένη τιμή γεωργικών εισροών, όπως για παράδειγμα των φυτοπροστατευτικών προϊόντων.

Παράλληλα, αναμένεται ότι η παραγωγή των σιτηρών θα αυξηθεί. Σύμφωνα με τις προβλέψεις, αυτό θα μπορέσει να επιτευχθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα εφόσον αξιοποιηθούν για τη βελτίωση της βιωσιμότητας της καλλιέργειας, η γεωργία ακριβείας, η εναλλαγή καλλιεργειών και η βελτίωση της υγείας του εδάφους. Στην κατεύθυνση αυτή, οι τεχνολογικές βελτιώσεις θα μπορέσουν να υποστηρίξουν περαιτέρω την παραγωγή.

Σε σύγκριση με τον μέσο όρο της περιόδου 2021-2023, οι αποδόσεις σιταριού εκτιμάται ότι θα μειωθούν ελαφρώς έως το 2035 κατά 0,1 %. Αυξημένες όμως, αναμένονται οι αποδόσεις για τον αραβόσιτο κατά 4,5 % και το κριθάρι κατά 1,4 %, καθώς οι αποδόσεις ήταν ασυνήθιστα χαμηλές το 2022 και το 2023. Επίσης, το «χάσμα» αποδόσεων στο σιτάρι και τον αραβόσιτο μεταξύ των χωρών της ΕΕ προβλέπεται να μειωθεί, καθώς αναμένεται ότι θα επανέρθουν οι αποδόσεις του σιταριού.

Εκτιμήσεις για την παραγωγή

Το 2035, η συνολική παραγωγή σιτηρών στην ΕΕ αναμένεται να φτάσει τους 281,2 εκατ. τόνους (1,4 εκατ. τόνους πάνω από το 2021-2023). Η παραγωγή τόσο μαλακού όσο και σκληρού σιταριού εκτιμάται ότι θα αυξηθεί ελαφρώς σε 128,5 εκατ. τόνους και 7,5 εκατ. τόνους, αντίστοιχα, το 2035 (έναντι 127,7 εκατ. τόνων και 7,4 εκατ. τόνων το 2021-2023), κυρίως λόγω της μικρής αύξησης της έκτασης καλλιέργειας σιταριού.

Παράλληλα, η παραγωγή αραβοσίτου προβλέπεται να αυξηθεί κατά 3% σε 64 εκατ. τόνους το 2035 (έναντι 62,1 εκατομμυρίων τόνων το 2021-2023), αντανακλώντας τόσο τη μικρή αύξηση της καλλιεργήσιμης έκτασης όσο και την αύξηση των αποδόσεων.

Ωστόσο, η παραγωγή κριθαριού αναμένεται να μειωθεί κατά 3,4% έως 49,1 εκατ. τόνους το 2035 (σε σύγκριση με 50,9 εκατομμύρια τόνους το 2021-2023), καθώς η μείωση της καλλιεργήσιμης έκτασης δεν μπορεί να αντισταθμιστεί από τη βελτίωση της απόδοσης.

Τι θα γίνει με την κατανάλωση και το εμπόριο

Μείωση της χρήσης δημητριακών για ζωοτροφές, αλλά αύξηση της κατανάλωσης και του εμπορίου προβλέπει η Κομισιόν.

Ειδικότερα, η χρήση δημητριακών για ζωοτροφές στην ΕΕ αναμένεται να μειωθεί, φτάνοντας τους 152,1 εκατ. τόνους το 2035 (μείωση κατά 3 % σε σύγκριση με την περίοδο 2021-2023). Αυξημένη όμως, λόγω της στροφής σε φυτικές δίαιτες, αναμένεται η ανθρώπινη κατανάλωση δημητριακών, η οποία προβλέπεται ότι θα φθάσει τους 61,5 εκατ. τόνους το 2035 (αύξηση κατά 1,4% σε σύγκριση με το 2021-2023).

Θετικές όμως είναι οι προβλέψεις για το εμπόριο, καθώς αυξημένες κατά 14,6% (συγκριτικά με την περίοδο 2011 – 2023) αναμένονται οι ποσότητες για το σιτάρι, το κριθάρι και τον αραβόσιτο, οι οποίες εκτιμάται ότι θα φθάσουν σε 60,5 εκατομμύρια τόνους το 2035.

Όμως, οι εισαγωγές αραβόσιτου προβλέπεται να μειωθούν σε 13,5 εκατ. τόνους το 2035 (μείωση κατά 13,6% σε σύγκριση με την περίοδο 2021-2023), ενώ οι εισαγωγές σκληρού σιταριού αναμένεται να μειωθεί κατά 16,8% φτάνοντας τους 1,7 εκατ. τόνους το 2035.

Αυξημένες αναμένονται όμως οι εξαγωγές, καθώς οι ποσότητες μαλακού σιταριού και κριθαριού εκτιμάται ότι θα φτάσουν τους 33,5 εκατ. τόνους και 10,2 εκατ. τόνους, αντίστοιχα, το 2035 (και οι δύο ποσότητες θα είναι αυξημένες κατά 21% σε σύγκριση με την περίοδο 2021 – 2023).

Πηγή ΟΤ