Κλιματική αλλαγή: Το Ελ Νίνιο έρχεται με απειλητικές διαθέσεις για όλο τον κόσμο

Το φετινό καλοκαίρι με τους καύσωνες διαρκείας και τις σφοδρές πλημμύρες έπεισε και τον τελευταίο άνθρωπο επί γης ότι η κλιματική αλλαγή είναι η μεγαλύτερη παγκόσμια πρόκληση της εποχής μας.

Και τα χειρότερα είναι μπροστά μας, σύμφωνα με την Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας των ΗΠΑ (NOAA), η οποία προβλέπει μια μέτρια έως πολύ ισχυρή περίοδο Ελ Νίνιο τουλάχιστον μέχρι τον Φεβρουάριο του 2024.

Πρόκειται για μια πρόβλεψη με πολύ σημαντικές συνέπειες για όλη την ανθρωπότητα, σημειώνει σχετικό άρθρο του Foreign Policy.

Οι τρομερές συνέπειες

Κι αυτό γιατί ακόμα και μια τυπική περίοδο Ελ Νίνιο μπορεί να μειώσει τη συγκομιδή σε βασικές καλλιέργειες, να αυξήσει τις ασθένειες, να επηρεάσει τις οικονομικές προοπτικές των αναπτυσσόμενων και μεσαίου εισοδήματος χωρών, να αυξήσει τον κίνδυνο ένοπλων συγκρούσεων στις τροπικές περιοχές και να τροφοδοτήσει τις θαλάσσιες συγκρούσεις και τις εδαφικές φιλοδοξίες στην Ανατολική και Νότια Σινική Θάλασσα.

Οι περισσότεροι από αυτούς τους κινδύνους θα πλήξουν κατά κύριο λόγο τις χώρες, που δεν είναι καλά προετοιμασμένες για τις οικονομικές και πολιτικές επιπτώσεις του.

Γι’ αυτό και το αμερικανικό περιοδικό επισημαίνει ότι επείγει η χαλάρωση του χρέους των αναπτυσσόμενων και μεσαίου εισοδήματος χωρών και η ενίσχυση της ανθεκτικότητας στο παγκόσμιο σύστημα τροφίμων.

Ελ Νίνιο και Λα Νίνια

Ελ Νίνιο (El Niño) ονοµάζεται το θερµό θαλάσσιο ρεύµα που εµφανίζεται στον Ειρηνικό Ωκεανό και αποτελεί µέρος των διακυμάνσεων, που παρουσιάζει η επιφανειακή θερμοκρασία του Ειρηνικού και του Ινδικού Ωκεανού εντός της Τροπικής Ζώνης.

Ο όρος El Niño, που στα ισπανικά σημαίνει «το αγόρι», αναφέρεται ουσιαστικά στο Θείο Βρέφος καθώς το φαινόμενο εκδηλώνεται συνήθως με τη μέγιστη έντασή του την περίοδο των Χριστουγέννων στις δυτικές ακτές της Νοτίου Αμερικής, κοντά στις ακτές του Περού και του Ισημερινού.  Συνήθως κάνει την εμφάνισή του στο τέλος κάθε χρόνου και διαρκεί µερικές εβδομάδες, ωστόσο κάθε 3 µε 7 χρόνια αποκτά τη μέγιστή του ένταση.

Το αντίθετο φαινόμενο ονομάζεται Λα Νίνια (La Niña) και συνοδεύεται από ψυχρότερα από τα κανονικά επιφανειακά νερά στην τροπική ζώνη του Ειρηνικού Ωκεανού. Τα τελευταία 4 χρόνια και μέχρι τους 2 πρώτους μήνες του 2023 είχαμε το φαινόμενο La Niña.

Θερμότερο 2024

Όπως εξηγεί ο επιστήμονας Τζος Γουίλις από το  Propulsion Labaratory «όταν ο Ειρηνικός μιλάει, όλος ο κόσμος ακούει», γιατί τα παραπάνω φαινόμενα επιφέρουν μεγάλους κινδύνους, που σχετίζονται με τις καιρικές συνθήκες.

Και για να γίνει κατανοητό το μέγεθος τους, αρκεί να αναφερθεί ότι η 3της ξηρασία που έχει γονατίσει το Κέρας της Αφρικής και έχει πλήξει τους πιο σημαντικούς εξαγωγείς σιτηρών σε παγκόσμιο επίπεδο είναι αποτέλεσμα του φαινομένου Λα Νίνια.

Η μετάβαση στο Ελ Νίνιο θα φέρει σαφώς μια ανακούφιση σε αυτές τις περιοχές, γράφει το αμερικανικό περιοδικό, αλλά οι καταρρακτώδεις βροχές και πλημμύρες που θα το συνοδέψουν έχουν οδηγήσει στο παρελθόν στην ευρύτερη περιοχή γύρω από τους ποταμούς Τζούμπα και Σαμπέλ 30.000 Αιθίοπες και Σομαλούς να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους.

Αυτή ακριβώς η ανατροπή ανάμεσα στα δύο άκρα είναι έργο της κλιματικής αλλαγής, που σύμφωνα με τους επιστήμονες μπορεί να μας οδηγήσει σε ένα ακόμα πιο θερμό 2024, σύμφωνα με προηγούμενη πρόβλεψη του καθηγητή Άνταμ Σκάιφ, επικεφαλής του τομέα μακροχρόνιας πρόβλεψης στο Μετεωρολογικό Γραφείο του Ηνωμένου Βασιλείου, στον Guardian.

Τι γίνεται με τα τρόφιμα

Οι συνέπειες, ωστόσο, δεν είναι συμμετρικές. Η μετάβαση από τις συνθήκες Λα Νίνια σε Ελ Νίνιο δεν «μοιράζει» απλά τον καλό και τον κακό καιρό σε όλο τον κόσμο.

Συγκεκριμένα, το Ελ Νίνιο κουβαλά περισσότερους κινδύνους για τις παγκόσμιες προμήθειες τροφίμων, τη δημόσια υγεία, την οικονομική ανάκαμψη, την ειρήνη και τη σταθερότητα στον παγκόσμιο νότο και την Ανατολική Ασία, συνεχίζει το ίδιο άρθρο του Foreign Policy.

Όσον αφορά συγκεκριμένα το φαγητό οι παγκόσμιες τιμές των τροφίμων μπορεί να έχουν πέσει από το ρεκόρ που χτύπησαν την επαύριον του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία, ωστόσο είναι μεταξύ των υψηλότερων που έχουν καταγραφεί τα τελευταία 60 χρόνια.

Κι ενώ ακόμα οι τιμές αυτές δεν έχουν αποκαλύψει τον αντίκτυπο που σίγουρα θα έχει στην τελική διαμόρφωση τους η αποχώρηση της Ρωσίας από τη συμφωνία για τα σιτηρά της Μαύρης Θάλασσας, το καλό νέο είναι το Ελ Νίνιο δεν φαίνεται από τις προηγούμενες επελάσεις του να τις ανεβάζει σημαντικά.

Οικονομικός εθνικισμός

Αυτή τη φορά ωστόσο ο αυξανόμενος οικονομικός εθνικισμός,στο πλαίσιο του οποίου πολλές κυβερνήσεις, ιδιαίτερα οι απολυταρχικές ηγεσίες, που προβαίνουν σε εξαγωγές τροφών για να καθησυχάσουν τις ανησυχίες για τις σχετικές ελλείψεις σε εσωτερικό επίπεδο και χρησιμοποιούν σαν όπλο το εμπόριο τροφίμων, ίσως περιπλέξουν την όλη κατάσταση με το χειρότερο δυνατό τρόπο, γράφει το αμερικανικό περιοδικό.

The weather-related hazards will hit hardest in countries that are ill-equipped for the economic and political fallout. https://t.co/X7cyTVCU4f

— Foreign Policy (@ForeignPolicy) August 19, 2023

Κι ενώ σε περιφερειακό επίπεδο το μεγαλύτερο σχετικό πλήγμα θα δεχτούν η δυτική και νότια Αφρική, το νου του οφείλει να έχει ούτως ή άλλως και όλος ο υπόλοιπος κόσμος, αφού οι συνέπειες του Ελ Νίνιο στην παραγωγή τροφίμων δεν περιορίζεται μόνο στη στεριά.

Η θέρμανση του Δυτικού-Κεντρικού Ειρηνικού επηρεάζει τα αλιεύματα σημαντικών ειδών αλιείας, όπως είναι η περουβιανή αντσοβέτα -η πιο παραγωγική αλιεία σε όλο τον κόσμο- αλλά και στις θάλασσες της Ανατολικής και Νότιας Κίνας.

Απώλειες 5.7τρισ. δολαρίων

Όσον αφορά συγκεκριμένα τον κοροναϊό, ένα ισχυρό Ελ Νίνιο θα μπορούσε να αυξήσει τις μολυσματικές ασθένειες.

Η ανάλυση του ισχυρού Ελ Νίνιο την περίοδο 2014-2015 από ειδική ομάδα επιστημόνων, αποκάλυψε αύξηση των κρουσμάτων πανώλης στο Κολοράντο και το Νέο Μεξικό, της χολέρας στην Τανζανία και του δάγκειου πυρετού στη Βραζιλία και τη Νοτιοανατολική Ασία.

Αν στα παραπάνω συνυπολογιστούν οι απώλειες της τάξεως των 5.7τρισ. δολαρίων από το Ελ Νίνιο του 1997-1998, όπως τις καταγράφει σχετικό άρθρο του Τζάστιν Μανκίν, καθηγητή γεωγραφίας και του υποψήφιου διδάκτορα Κρίστοφερ Κάλαχαν στο περιοδικό Science, γίνεται απόλυτα κατανοητό, γιατί η επιστημονική κοινότητα προειδοποιεί ότι τα χειρότερα βρίσκονται μπροστά μας.